يةکثارضةيي خاکي عصراق وخؤش خةياپي يةکصتي ئارةزومةندانة

  

        ئةبوبکر ئةحمةد ســپصمان
bahman@planet.nl

لةدواي أوخاني أذصمي بةعس وداأشتنةوةي بنةماسةرةکيةکاني دةوپةتي نوصي عصراق ، بةئاأاستةي ئامانج وستراتيجي يةتي بةرذةوةنديةکاني دةوپةتي ئةمريکاولةسةربنةماي خصپةکي وتائيفةطةري ودورلةخواست وئارةزوي ثصکهاتةکاني کؤمةپطاعصراق ، أصکخستنةوةي هةيکةلي دةوپةتي نوصي عصراق لةسةربنةماي سص ئايدؤلؤذياي شيعةطةراوناســيؤناليسزمي عةرةبي وکوردي وسص بةرذةوةندي تةواودذبةيةک ولصک جياواز ، دابةش کردني  دةسةلآتي ئيدارةي ولآت بةسةر 3 تائيفةو 3 هصزي دذبةيةک نامونسجيم وناکؤک لةطةپ يةکدا ، لةهةلومةرجصکي ئةوتؤدابةهيض جؤرصک مومکين نية يةکثارضةيي خاکي عصراق سةلامةت وئايندةي سياسي ئةم ولآتةئارام وبص ئاذاوةبصت ، ئةم تةشکيلةيةنةک هةرناتوانصت يةکثارضةيي خاکي عصراق وتةبايي وئاشتي نصوان هصزةسياسي يةکاني ئةم ولآتة بثاريزت ، بةپکوحکومةتصکي ئةوتؤکةسص ئامانج وسص ستراتيجيةت وسص ئاأاستةي ثصضةوانةودذبةيةکي هةية ، ئاســؤيةکي طةش وئايندةيةکي أؤشني لص ضاوةأوان ناکرصت ولةکةمترين فرسةتدائةم ولآتةئةطةرلةبةريةکيش هةپنةوةشصت ، دةبصتةمةيداني تةسفيةي حســاباتي دةوپةتي ئةمريکاونةيارةکاني ودورنيةشةأصکي ناوخؤي سةرتاسةري لص نةکةوصتةوة ، ئةوةتةنهاأابةرايةتي ناسيؤناليستي کوردة کة هصندةخؤش خةياپةبةئايندةي ئةم سيناريؤيةوبةهاري ديموکراسي هصناوةتةضؤکان  ، لةدواي ئةوهةموتةجروبةتالآنةي کةخةپکي کوردستان لةطةپ  سةرجةم أذصمةشؤظصنيستةکاني عصراقداوةري طرتوةلةقؤناغةکاني أابوردو ، ئةطةرئةحزابي کوردستاني ثصـــيان وابصت دةکرصت مافةقةوميةکاني خةپکي کوردستان لةضوارضصوةي يةکثارضةيي زؤرةملصي دةوپةتي نوصي عصراقدابةأصطاي  ديالؤط ولةسايةي ئةودةستوري کؤنةثةرستانةيةدائيمکاني دةستةبةرکردني هةية ،  جطةلةسادةيي وخؤشباوةأي أابةرايةتي سياسي کوردهــيض مانايةکي ديکةي نية .                              

 

ئاخرئةحزابي ناسيؤناليستي کوردلةکاتصکداکةئةمأؤبةشصوةيةکي ضالاکانةخؤيان بةشداري لةبنيات نانةوةي عصراقصکي نوصدادةکةن کةلةبةريةک هةپوةشاوةوهيض ياساوأصسايةکي تصدانةماوة ، بةلآم لةلايةن ئةحزابي ناسيؤناليستي عةرةبي يةوة حســـابي ئؤثؤزسيؤنــيان بؤدةکرصت وناتوانن سةربةست وئازادانةبأيارلةسةرضارةنوسي خةپکي کوردستان وئايندةي سياسي ولآتةکةيان بدات ،  بةثصي بأياروبةرذةوةندي دةوپةتي ئةمريکاولةضوارضصوةي دةوپةتصکي زؤرةملص داولةذصرفشـــاري زؤرينةي دةنطي ئةحزابي کؤنةثةرستي ئيسلامي وناسيؤناليستي عةرةبي لةثارلةماني عصراقدا ، ضؤن ئةتوانصت مومارةسةي مافةقةوميةکاني خؤي بکات وکصشةي سياسي خةپکي کوردستان بةرةوئايندةيةکي أؤشن بةرصتةثصشةوة ؟ ، ئاخر قبوپ نةکردني بأياري مافي ضارةي خؤنوسين بؤخةپکي کورد وةک مةتپةبصکي ستراتيجي ومستـقبلي لةدةستوري هةميشةييدا ، ماناي ئةوةيةلةئايندةيةکي دوريشداخةپکي کوردستان مافي جيابونةوةودامةزراندني دةوپةتصکي سةربةخؤي نية ، کةواتةخةپکي کوردستان بيةوصت ونةيةوصت هةردةبصت لةضوارضصوةي دةوپةتي عصراقدابمصنصتةوة ، ئصستاجطةلةلايةني کوردي هــيض هصزصکي سياسي ديکةي عصراق نةک هةر باس لةيةکصتي ئارةزومةندانةناکات ، بةپکوأؤذانةتاکيدلةعروبةويةکثارضةي خاکي عصراق دةکاتةوة ، ئةوةي تائةمأؤلةهصزةکوردستانيةکان قبوپ کراوة سبةينص لةئاپوطؤأي تةوازن قوايةکدالصي ثةشيمان دةبنةوةوئةم هاوثةيمانةتي وتةوافــقاتةش لةأةفيقصکي نيوةأص زياترهيض شتصکي ديکةنية ، تةوافــقاتي نصوان هصزةسياسي يةکاني ئةمأؤي عصراق زياترتاکتيکي يةولةسةربنةماي بةرذةوةندي وسياسةتي أؤذ هةپضنراوة وئامانج وسترايجيةتي ئةم سازش وسةوداکاريةتةواوثصضةوانةيةلةطةپ يةکصتي ويةکثارضةيي خاکي عصراقدا .                                                                                         

 

 ئاخرثشتيواني وأةزامةندي شيعةکاني خواروي عصراق لةم جؤرةتةقسيماتة ، بؤئةوةيةکةجارصکي ديکةنةکةونةوةذصردةسةلآتي عةرةبي سوننةودةوپةتي ناوةند ، ئةوان دةسةلآت وسيستمي فيدراپي لةخواروي عصراق وةک تاکتيک بةکاردةهصنن ولةهةرکاتصکداهةست بةفشاري دةرةکي وناوخؤبکةن ومةترسي بؤسةردةسةلآتيان دروست ببصت ، يةکسةردةوپةتصکي سةربةخؤ أادةطةيةنن ، ثارصزطاکاني خواروي عصراق  جطةلةوةي کةبةشصکي هةرةطةورةوطرنطي سةرضاوةکاني ئابوري ولآت ثصك دةهصنصت ، لةلايةکي ديکةوة ئةم ناوضةيةکةوتؤتةسةردةرياوثةيوةنديةکاني عصراق لةبةندةري بچرةوة بةدنيادةرةوةدةبةستصتةوة  ، مةترسي  ونيطةرانيةکاني عةرةبي سوننةبةتايبةتي لةدةسةلآتي فيدراپي خواروي عصراق وثصداطرتـــنيان لةسةرثاراستني يةکثارضةيي خاکي عصراق ، هةرئةوةيةکة شارةکاني ناوةأاستي عصراق زوربةي سوننةي عةرةبي تصدادةذين وهيض بةرذةوةنديةکي خؤيان لةتةقسيماتي عصراقدا نابيننةوة ، ئةحزابي کوردستانيش ثصيان وايةلةسيستمي فيدراپي وتةقسيماتي سياسي وئيداري ولآت سومةندئةبن ، لةأصطاي دةستوري هةميشةيي عصراقةوة دةيانةوصت شاري کةرکوک بطصأنةوةسةرنةخشةي سياسي وئيدارةي کوردستان وهةموهةنطاوصکيان بةرةودامةزراندني دةوپةتصکي سةربةخؤي کوردستانية ، ئامانج وستراتيجيةتي ئةحزابي کوردستانيش لةبنةأةتةوةثصضةوانةيةلةطةپ ثرنسيـبي ثاراستني يةکثارضةيي خاکي عصراقدا       .                                                                                                     

                 

بةلآم بةوةي کةئةحزابي کوردستاني بةرلةأوخاني أذصمي بةعس دةستوري ئيداري دةوپةتي کاتي يان  لةطةپ دةوپةتي ئةمريکاوئؤثؤزسيؤني عصراقيدائيمزاکردوديسان خؤيان بةستةوةبةکؤمةپصک قةيدوبةندي دةوپةتي عصراقةوة ، لةدواي14ســاپ سةربةخؤيي وئازادي بةشصوةيةکي ئارةزومةندانةولةأصطاي دةنطدان وئيمزاي خةپکةوة کوردستانيان لکاندةوةبةعصراقةوة ، من ثصم ويةئصستاضارةسةري کصشةي سياسي ناسـيؤناليستي کورد زياترلةجاران ئاپؤزبؤتةوةوبةدةستي خؤمان ضةندين بةربةست وموانعي سياسي وياسايمان خستؤتةبةردةم ضارةنوس وئايندةي سياسي خةپکي کوردستان ، ئةوکاتةي کةأذصمي بةعس أوخاو‌هــيض ياساوأصسايةکي نصوخؤي ودةرةکي لةم ولآتةدانةما ، بةوئةندازةيةش خةپکي کوردستان هــيض جؤرةئيلتزام وثابةندبونصکيان بةدةوپةتي عصراقةوة نةمابو ، ئةوکاتةدةکراومافي خؤمان بودةوپةتصکي سةربةخؤلةکوردستان أابطةيةنين ، ئةوةخؤشباوةأي حيزبةدةسةلآتدارةکاني کوردستان بو ئةم فرسةتةمصذوويي وزصأينةيان لةدةست خةپکي کوردستاندا .