طؤأيني شصوازي خةبات بؤضي؟

د.كةمال سةيد قادر

   

مصذوي ميللةتي كورد هةر هةموي بريتي ية لة خةبات كردن دذ بة ضةوسانةوةي دةرةكيو ناوخؤو كوصلايةتي، وة ئةمةش دياردةيةكي نامؤ ني ية لة ذياني طةلاندا، ضونكة مصذوي هةمو طةلاني جيهان بريتي ية لة خةبات كردني بةردةوام لة ثصناوي ذيانصك لة  كةرامةتو ئازاديدا. بةلام يةك جياوازي زؤر طةورة هةية  لة نصوان ضارةنوسي طةلي كوردو ئةوةي  زؤربةي طةلاني تري جيهان هةية.

ئةوةتا زوربةي طةلاني جيهان ثاش خةباتصكي درصذ يا كورت طةيشتونةتة ئامانجةكان خؤيان وة خاوةني سةروةريو ئازادي خؤيانن، بة ثصضةوانةي ميللةتي كورد كةوا ثاش ئةم هةمو قورباني دانة لة قؤناغصكي ضةوساندنةوة بؤ قؤناغصكي تر دةطوازرصتةوة وة هةتا بةردةواميش  هةأةشةي جينؤسايدي لة سةر هةية. قةبارةي خاكةكةي أؤذبةأؤذ زياتر لة يةكدةضتةوةو قوت دةكرص. هةر سةيرصكي كوردستاني عصراق بكةن دةبينن كةوا ئةم ناوضةيةي ئصستا ناوي لصنراوة هةرصمي فدرالي كوردستان قةوارةكةي زؤر لة ناوضة ئؤتؤنؤمي ية كارتؤني يةكةي أذصمي بةعسي ثصشو كةمترة. باسي ثارضةكاني تري كوردستانيش هةر ناكةم كةوا كوردن بة بص ئةوةي بتوانن بة تةواوةتي بة كوردي قسة بكةن ، بة كوردي نوسينيش هةر باسي مةكة. تازة بة تازة وة ثاش أوخاني أذصمي بةعسيش تةعريبي كةركوكو ناوضةكةني تري كوردستان ثةرة دةسصنصت، مرؤظي كورد وةكو نصضير أاو دةكرصتو سةردةبأردرصت. ئةمةش لة طةل بوني دةها هةزار لة هصزة فرةطةزي يةكان لة عصراقدا كةوا طواية دؤستي كوردن. وة ناشمةوص هةر بير لةم أؤذة بكةمةوة كةوا ئةم هصزانة عصراق بة جص دةهصلن، وة دلنياشم كةوا جص ي دةهصلن. تاقي كردنةوةكاني تري لةم جؤرة لة مصذو ثشاني دةدةن كةوا كورد بؤي هةية ثاش كصشانةوةي ئةم هصزانة سةر لة نوص أوبةأوي تاواني جينؤسايد ببصتةوة. هةأةشةكاني لةم جؤرة أونو ئاشكران، ئصمة وةكو بة كرصطيراوي ئةمريكاو  ئيسرائيل لة قةلةم دةدرصيين بة بص ئةوةي لة أاستيشدا لة ميللةتصكي بص ضارة هيضي تر بين كةوا ثةنا بؤ شةيتانيش دةبات بؤ أزطار كردني ثصستي خؤي.

 ئةوة لة سةر ئاستي هةأةشة دةرةكي يةكان.

 

لة سةر ئاستي ناوخؤش أاستة كةوا ضةوسانةوةي نةتةوةيي نةماوة بةلام ضةوسانةوةي ئابوريو سياسي خؤمالي لة ثةرةسةندنداية.  لة جياتي دابينكردني مافو ئازادي ية بنةأةتي يةكان، سياسةتي بص سةروشوصنكردنو ئةشكةنجةدانو ثصشصلكردني مافي مرؤظ بة زةقترين شصوةي لة ثةرةسةندنداية.  لة جياتي سةثاندني عةدالةتي كؤمةلايةتي وا خةريكة ضينصكي مشةخؤر سيستةمي حوكمي ئوليطارخي، واتة حوكمي كؤمةلة كةسانصكي بضوك لة ثصناوي بةرذةوةندي تايبةتي يةكاني خؤيان، دةضةسثصنصت. دامةزراندني سيستةمي سياسي دةرةبةطةياتي شصخايةتي وا بة أصطاوةية وة ئةطةر لة ئصستاوة أصطاي لص نةطيرصت ئةوا بص طومان دةشضةسثصت. داهاتي هةمو كوردستان ضةند كةسانصك بة ئاشكرا دةيدزن، وة ئةطةر بةشصكيشي لص بدةن بة خةلق ئةوا لة شصوةي خصرو مةكرةمةو سةدةقةية بؤ نؤكةرو مريد. هةتا نيوةي موضةي مامؤستاياني زانكؤش ئصستا بة ناوي مةكرةمةي سةرؤكةوة دةدرصت.

كةواتة دةبصت لصرةدا كةموكورتي يةك ياخود هةلةيةكي بنةأةتي هةبصت لة شصوازي خةباتي ميللةتي كورد دذ بة ضةوسانةوةي ناوةخؤو دةرةكي.

من لةم بابةتةدا دةمةوصت زياتر باس لة شصوازي خةبات دذ بة ضةوسانةوةي خؤمالي بكةم، ضونكة ضةوسانةوةي دةرةكي ئصستا بة هؤي بوني هصزة فرةأةطةزي يةكان لة عصراقدا دوا خراوة تاكو ثاش دةرضوني ئةم هصزانة لة عصراق.

هيض ضاودصرصكي سياسي سةربةخؤ طوماني لةوةدا ني ية كةوا ئاستي ضةوسانةوةي سياسيو ئابوري لة كوردستاندا خؤي لة ئاستي ضةوسانةوةي لةم جؤرة لة ذصر هةر سيستةمصكي دكتاتؤريدا دةدات. باشترين ثصوةريش لصرةدا أيزطرتنة لة ذياني مرؤظ، ضونكة ثاراستني ذياني مرؤظ دةبصت خةمي يةكةمي دةسةلات بصت.  ئةوةي ئاشكراشة ئةوةية كةوا ئةوةي كةمترين نرخي هةبصت لة كوردستان ذياني مرؤظة. مرؤظي كورد ئةطةر بة أاستةوخؤش بص سةروشوصن نةكرصتو لة ناو نةبريت ئةوا ئةطةرصكي زؤر هةية بة هؤي سوكترين نةخؤشي طياني خؤي لة دةستبدات ياخود لة بةر نةبون يا خراثي خزمةتطوزاري ية بنةأةتي يةكانو ثيسبوني ذينطةكةي ماوةي ذياني زؤر كةمتر ببصتةوة. وة هةتا ئةطةر بذصتيش ئةوا بة بةردةوامي طيروطرفتي تةندروستي توش دةبصت.

خةباتيش دذ بة ضةوسانةوة جؤري هةية كةوا بة ثص ي شوصنو كاتو جؤري ضةوسانةوةكة دةطؤأصت. جاري واهةية جؤرصك تاقي دةكرصتةوةو سةردةطرصت، جاري واش هةية دةبصت شوازصكي نوص ثةيرةوبكرصت.

مرؤظي سياسي كورديش لةوةتةي دةسةلاتي كوردي دامةزراوة، بيري لةوة كردؤتةوة ضؤن بةرهةلستي ضةوسانةوةي ناوةخؤ بكات. بؤ ئةم مةبةستةش نةرمترين شصوةي خةباتيان هةلبذاردوة كةوا ناأازي دةربأينة لة شصوةي ووتاري سياسيو لصكؤلينةوةي ئةكاديمي لة سةر دياردةي طةندةليو ثص شصلكردني مافي مرؤظ لة كوردستاندا. بةلام لة طةل ئةوةشدا ضةوسانةوةي ناوخؤ أؤذ بة أؤذ زيادي كردوة، ضةندة دذ بة طةندةلي شت نوسراوة ئةوةندةش طةندةلي زيادي كردوة، ضةند ووتراوة مافي مرؤظ لة كوردستان ثص شصل دةكرصت بة قةد ئةوةش زياتر مرؤظي كورد  أةزيل كراوة. واي لص هاتوة هةرضي خةلقاني ئةكاديمي ناأةزايي بةرامبةر دةرببأن دةسةلاتي كوردص بة ثصضةوانةي ئةوان توندتري دةكات. ئةوةتا بة هةزارةها لصكؤلينةوةي ئةكاديميو ووتارو بابةت لة سةر دياردةكاني طةندةليو خراث بة كارهصناني دةسةلات لة كوردستاندا نوسراون كةضي كاريطةري تؤزقالصكيشي نةبوة. ضونكة زماني ئةكاديميو أةخنة ئةو زمانة ني ية كةوا ئةم دةسةلاتة تص ي دةطات. ئةوةي أيز بؤ ذياني مرؤظ دانةنصت هةرضي لة ذصر ئةوةشة هيض بةهايةكي ني ية بؤي.

كةواتة ديارة ئةم شصوازةي خةباتكردني كوردي دذ بة ضةوسانةوةي ناوخؤ هةرةسي هصناوة. بؤية دةبص بير لة شصوازي نوص ي خةبات بكرصتةوة. لة أاستيشدا دةبصت شتصك بكرصت ئةطةرنا كؤمةلطاي كوردةواري وا خةريكة دةخزصتة ناو زةلكاوي كؤمةلطاي نيمضة كوصلايةتي، شصخو ئاغاو بةطةكان وا ديسان بة أصوةن.

ديارة قؤناغي أووبةأووبونةوةي مةيداني يةخة بة يةخة لة طةل دةسةلات أةخساوة بؤ سنوردانان بؤ ئةم دةسةلاتة. ديارة ئةم مافانة بة زؤر نةبصت ناسصنرصن، ضونكة هيض ميكانيزمصكي ياسايي ني ية وةكو دادطايةكي دةستوري ياخود مافي مرؤظ كةوا هاولاتيان بتوانن ثةناي بؤ بةرن. لة نةخشةي ئةو حيزبانةش كةوا لة كوردستاندا هةن، بة عولمانيو ئيسلامي يةكنايشةوة دياردةي بةرهةلستكاريو أقابةري لة طةل دةسةلات بة دي ناكرصت كة دةبواية ئةركي ئةوان بصت. ئةم حيزبانة ياخود بونةتة شةريكي دةسةلات ياخود ثصشتر داغكراون بؤية لة ترسا نوقةيان لصوة نايةت. بة هةر جؤرصك بصت ئةوانيش بةشدارن لةو ثصشصلكاري يانةي كةوا أوودةدةن ضونكة بص دةنطبون لة كاتصكا ثص ويست بصت قسة بكةيت نيشانةي أةزامةندي ية.

كةواتة ئةركي خةبات كردن دذ بة ضةوسانةوةي خؤمالي كةوتؤتة سةر كةساني دةرةوةي بازنةي ئم حيزبانة.

ئةمةش تا ئسصتا هةر وا بوة، بة تايبةتي كورداني دةرةوة بة بةشي هةرة طةورةي ئةم ئةركة هةلساون ئةميش لة أصطاي ناأةزايي دةربأين لة هؤكاني أطةياندن. بةلام شصوازصكي نةزؤك بوة ضونكة دةسةلات بص باكة، بص ئابأوة، ياساي نصو دةولةتيو مافي مرؤظ بة عانةيةك ناكأصت.  هةرضي بة دةستي هصناوة لة أصطاي زؤرو هصز بوة بؤيةشة هةر باوةأي بةمة هةية.

 بةلام لة ميللةت دةترسن ضونكة ديان ضؤن ميللةت لة أاثةأينة طةورةكةيدا لة ئاطرنةدةطةأايةوة، خةوي كابوسيان ئةم أؤذةية، بؤية دةبصت كار بؤ ئةمة بكرصت، يةك خؤثشانداني سةد كةسي لة لايةن دةسةلاتي كوردي يةوة بة قةد هةزارةها لصكؤلينةوةي  ئةكاديمي كاريطةري هةية. مرؤظي ئةكاديمي لة لايةن جاهيلصكةوة هةر طالتةي ثص دةكرصت، ئةوةتا مامؤستاياني زانكؤ لة كوردستان حسابي ثؤليسصكي ئاساييشيان بؤ ناكرصت، جا دةبصت كاري ئةكاديمي ض كاريطةر يةكي لة سةر هةلوصستي كةسصك هةبصت كةوا تةنها لة دواي تصر بوني خواستة بايؤلؤجي يةكاني يةتي. لةوة زياتر هيض نةماوةتوة كةوا ضاو لة ناو ضاوي ئةم دةسةلاتة بنصين وة يةخةيان أاكصشصن تا  لوتبةرزيو جةهالةتي خؤيان بة ضارةنوسي خؤيانيان دةطةيةنصت.

لة أاستيشدا زؤربةي هةرة زؤري ميللةتاني ئازادي جيهانيش هةر هةمان شصوازي أاستةوخؤيان بةكار هصناوة بؤ بة دةستهصناني ئازادي يانو سنوردانان بؤ دةسةلات. تا ئصستا نةمزانيوة هيض ميللةتصك تةنها لة أصطاي ووتاري سياسيو لصكؤلينةوةي ئةكاديمي لة دةست ضةوسانةوة أزطاري بوبصت.  بة ثصضةوانةوة ئةوانةي كؤتايي بة ضةوسانةوة دصنن خةلقي ئاسايين كةوا بة  دةستي أووت ياخود بة بةردو دار بةرةنطاري ضةوسانةوة دبنةوة. بةلص خةلقاني ئةكاديمي ئةطةر بوصر بن دةتوانن زةمينة بؤ ئةوة خؤشكةن وة ببنة باوكي أوحي ئةم جؤرة بزوتنةوانة.

لة أاستيشدا ئةركي سةرةكي مرؤظي ئةكاديمي أاستةقينة بةرهةمهصناني كاغةزي نوسراو ني ية بؤ سةبةتةي كاغةز بةلكو أاستطؤييو بةرةنطاربونةوةي ناعةدالةتي ية بة شصوةيةكي أاستةوخؤ.

لةم قؤناغةي ئصساي كوردستان كة ناأةزايي دةربأيني سةر كاغةز هةرةسي هصنا، دةبص مرؤظي ئةكاديمي كوردي شصوازي خةباتي خؤي بطؤأصت، بة جؤرصك زياتر لة طةل سروشتي ضةوسانةوةكةو ئةو كةسانة بطونجصت كةوا ثص ي هةلدةستن. مرؤظي ئةكاديمي بة بيركردنةوةي ئةكاديمي واتة سود وةرطرتن لة تاقي كردنةوةي طةلاني ترو شصكردنةوة سايكؤلؤجياي طةلةكةيو سروشتي  ضةوسصنةر خؤي، دةتوانصت شصوازي خةباتي خؤي بة شصوةيةكي بنةأةتي بطؤأصت.

ماركس يةكصكة لة هةرة ئةكاديمي ية بليمةتةكاني مصذوي مرؤظايةتي كةضي لة ذياني أؤذانةيدا بة دةستي خؤي بةرةنطاري ناعةدالةتي دةبوةوة وة زؤر جار لة سةر ئةم هةلوصستانةي  توشي كصشةش بوة. ئةو كةسانةي كةوا بة باوكي دةستوري ئةمريكي ناسراون وةكو ماديسؤنو جيفرسؤن، أاستة خةلقي ئةكاديمي بون وة بة دةها لصكؤلينةوةيان هةية لة سةر فدراليزمو ديمكراسيةت، بةلام لة هةمان كاتدا جةنطاوةريش بون دذ بة  كؤلؤنياليزمي ئينطليزي. ضونكة دةيانزانص ديمكراسي لة ذصر سيستةمي كؤلؤنياليزمدا ناضةسثصت بؤية دةبصت ثصشتر بة خةباتي ضةكدارانة كؤتايي بةم سيستةمة بصت ئينجا تيؤري ديمكراسيةت بخرصتة كار. كةم ئةكاديمي هةية لة لصنين بير تيذ تر كةضي لة أاستيا جةنطاوةرصكي مةيداني بو. نصلسؤن ماندصلاو مةهاتما طاندي دوو ثارصزةري سةركةوتو بون بةلام كةديان لة أصطاي ياسايي يةوة كاريطةري يةكي وايان نابصت بؤ بةرةنطاربونةوةي أذصمي أةطةزثةرستيو كؤلؤنياليزم، ئؤفيسةكاني خؤيان جص هصشت. مانديلا هةلسا كؤأسصكي  سةربازي كرد وة دةستي بة خةباتي ضةكداري كرد، غانديش شصوةيةكي نوص ي خةباتي داهصنا ئةميش ياخي بوني مةدةني بو.  باتريس لومومباو جيظاراش خةلقاني ئةكاديمي بون بةلام لة مةيدان شةهيد بون.

كةواتة مرؤظي ئةكاديمي ئازاديخواز تا كاتصك ضةكي ئةكاديمي بة كار دةهصنصت تاو ئةو كاتة ئةو ضةكة كاريطةر بصت، بةلام ئةطةر ثص ويستبو دةستدةداتة دارو خةنجةرو تفةنطيش لة ثصناوي ئازاديدا. كة ضةكصك كولبو ئةوا دةبصت ضةكصكي تر جصطاي بطرصتةوة.

بؤية من دةلصم ضةكي ئةكاديمي كورد كول بوة، ثصويستمان بة جؤري تري ضةك هةية بؤ خةبات كردن. لة سيستةمة ديمكراسيةكانيشدا جؤري ئةم ضةكة ديارة: بةرةنطاربونةوةي دةسةلات لة سةر شةقامةكان. طؤجةكردني ئاليةتي ضةوساندنةوةي، أسواكردنو سوك كردني ضةوسصنةر وةكو جؤرصك لة شةري سايكؤلؤجي دذ بة ئةو. 

نوسيني ئةم ضةند دصأة لة سةر نوسيني ضةند بابةتصكة لة سةر لايةنصكي كوردي بة ثشت بةستن بة أاستطؤييو بوصري ئةكاديمي، كةوا بةرةو أوي كؤمةلصك أةخنة بوةوة لة لايةن هاوأص ياني دلسؤز لة سةر طؤأيني ميتؤدي نوسينو زماني دةربأينيش.  ئةوان لةم باوةأة بون كةوا بةردةوامي لة لصكؤلينةوةي ئةكاديمي وة أاطرتني ئاستي زماني ئةكاديمي باشترين شصوةي خةباتة لةم قؤناغةدا. جا ئةم ضةند دصأة وةكو وةلامصكة بؤ دلسؤزيان. بةلام بةندة ئصستات واي بؤ دةضصت كةوا دةبصت شصوازي خةبات دذ بة ضةوسانةوةي خؤمالي بطؤردرصت وة خةباتي ئةكاديمي تةنها دةتوانصت بة ثلةي دووةم بصت. ئصستا طةيشتوينةتة قؤناغي أووبةأوو بةونةوةي دةستة بة يةخة لة طةل دةسةلات وة دةبص ئةم أووبةأوو بونةوةية قةبول كةين.

 ثصنوسةكانمان هةمو كولبون كةضي لة سوكايةتي ثص كردن زياتر هيض شتصك بؤ مرؤظي ئةكاديمي نةماوةتةوة.  دةبص جؤري ململانص ي نوص قةبول كةين. ناكرصت، طؤأانكاري بص خؤثشاندانو لصثرسينةوة لة طةل كةساني سةر دةسةلات ناكرصت. ئةو لة كولتوري بةكارهصناني هصز زياتر هيض فصر نةبوة.

سةبارةت بة طؤأيني زماني دةربأينيش، ئةوا هةر شصوازصكي خةبات زماني تايبةتي خؤي هةية.  مرؤظصكي ئةكاديمي بة ئةنقةست زمانصكي تايبةت هةلدةبذصرصت بة طوصرةي ئةو كةسانةي كةوا دةيةوصت ثص يان بطات، وة ئةو لايةنانةي كةوا نيشانةيان لص دطرصت. زماني لصكؤلينةوةيةكي دةستوري جياية لة طةل هةولصك بؤ أسواكردنو سوككردني دكتاتؤرصك. تؤ ناتوانصت بة ثياوكوذو أصطرصك بلصيت: تكاية لة جموجؤلةكانتا أيز لة مافي تاكة كةس بطرة هةروةكو لة أصككةوتنامةكاني نصودةولةتيدا وة هاتوة، ضونكة ئةو نازانص ئةسلةن تؤ ضيش ئةلصيت. بةلام ئةطةر ثص ي بلصيت واز لةم دأندايةتي ية بصنة ئةطةنا سصدارةو زيندان ضاوةأوانت دةكات ئةو كاتة وصنةيةكي لا دروست دةبصت تؤ مةبةستت ضي ية، ضونكة ئةوة ياساي خؤيةتي، ئةو بةم ياساية كار دةكات نةك بة ياساي مافي مرؤظ.

ئصستا كةوا هةولصك هةية بؤ طؤأاني شصوازي خةبات لة كوردستاندا، زماني ووتاري سياسيش بة طوصرةي ئةم شصوازة نوص ية طؤأاوة. زمانةكة لة ئاستي ئةو كةسانةو ئةو تاوانانةية كةوا ئةنجامدةدرصن. داوكاري يةكانيش دةبصت بة شصوةيةكي وا ساكار دابأصذرصن كةوا منالة بؤيةضي يةكاني سةر شؤستةكانيش تص ي بطةن. بؤ نمونة ئةطةر بنوسيت دياردةي طةندةلي كاريطةري نصطةتيظي لة سةر ئابوريو وولاتو داهاتي نةتةوةيي بوذانةوةي ثيشةسازي هةية، ئةوا دلنيابة لةوةي كةوا هةر خؤتو كؤمةلة كةسانصك لة نزيك خؤت تص دةطةن ضي دةلصيت. بةلام ئةطةر ووتت بةسة واز لةم دزي ية بصنن مالتان كاوكردين قوأمان بةسةربو فةوتاين، ئةوا هةمومنالصكو ثيرصذنصكيش دةزانصت مةبةستت ضي ية. بؤية ئةطةر ناوي  كةسايةتي يةكي سياسي بة أاستةوخؤ بة جاسوسو دز بصت ئةمة هةموي دةكةوصتة ضوارضصوةي شصوةي خةباتي سياسي نوص، كةوا ئامانجةكةي شةقامي كوردي ية  نةك سةنتةرة ئةكاديمي يةكان، ئةطةرنا لة جياتي ئةوة دةطوترا كةساني كؤمبرادؤرو طةندةل، كةوا كةم كةس دةزانصت ماناي ضي ية.

ووتارةكاني نيلسؤن ماندصلا بخوصنةوة بؤ خةلق ثصش دةستطيركردني لة لايةن أذصمي أةطةزثةرستي ئةفريقياي خوارو، دةبينين بؤ نمونة دةلصت ئصمةش دةمانةوصت وةكو سثي يةكان بذين، ضونكة خةلقي أةش دةيانزاني سثي يةكان لة كؤشكو تةلار لة سةر كةناري دةريا دةذيان. نةيدةطوت  داهاتي تاكة كةس كة هةمان كار بكات دةبصت يةكسان بصت بة بص جياوازي أةطةزو ثايةي كؤمةلايةتي.

هةمو جؤرة خةباتصكيش لايةنصكصكي سايكؤلؤجي هةية، خؤي شةأي سايكؤلؤجيش بةشصكة لة شةأي سةرةكي.  بؤ نمونة أسواكردنو سوك كردني زؤردار يةكصكة لة ميتؤدةكاني شكاندني ترسي خةلق بةرامبةر ئةم زؤردارة. بؤ نمونة لة شةأي جيهاني دووةم كاريطةرترين ميتؤدي بةربةرةكاني كردني ئايدؤلؤجي يةي فاشي لة ئةمريكاو بةريتانيا، فيلمة كؤميدي يةكانبون لة سةر هتلةري دكتاتؤر.

هيض مرؤظصكي ئةكاديمي، ئةطةر ثصشتر تواناي خؤي لة بواري ئةكاديمي سةلماندبصت، ئةوا لة ساويلكةيي شصوازصكي نوص ي توندي نوسينو زمانصكي تيذكراوي نوسين هةلنابذصرصت. لةوانةية ثصشتر هةمو لايةنةكاني بة شصوةيةكي ئةكاديمي شص كردبصتةوة، هةتا لةوانةشة لة بواري ئةنترؤثؤلؤجياو سايكؤلؤجي كؤمةلطاي كوردي لصكؤلينةوةشي كردبصت. جوتيارو كرصكارو ذنو منال ضي زمانصك بة كار دةهصنن، ض ووشةيةك زياتر وصنةيةكيان لة مصشك دروست دةكات لة سةر ئةوةي كة دةتةوصت ثص يان أابطةيةنيت؟ ووشةي وةكو بص غيرةتو ترسنؤك كةوا بؤ أيسواكردني دكتاتؤرصك بة كار دصن، ئةم ووشانةن كةوا خةلق لة ذياني أؤذانةياندا بة شصوةيةكي زؤر نصطةتيظ بة كاري دصنن.  طةندةليو دزي يةك مانا دةطرنةوة، بةلام كؤمةلطا كاتصك طوص ي لة ووشةي دزي بصت زياتر هةست بةو ناعةدالةتي ية دةكات كةوا بةرامبةري دةكرصت.

ضةوسصنةريش خؤي بةزةيي بة بةرامبةرةكةي نايةتةوة لة ناوو ناتؤرة دروستكردن بؤيو هصرش كردنة سةر كةسايةتي بةرهةلستكار. بؤ نمونة دةسةلاتي كوردي هةمو ئةم خةسلةتانة دةدةنة بةر نةيارانيان كةوا خؤيان هةيانة، وةكو جاسوسي ميتو ئيتلاعات، أاكردوو شتي لةم جؤرة، كةواتة ئةمانيش بص ئاطا نين لة شةأي سايكؤلؤجي دذ بة نةيارانيان.

ئايا ضؤن دةتوانيت بةرةنطاري فرعةونصك بيتةوة، لة أصطاي ئةوةي بة خةلق بلصيت ئةم فرعةونة لة أاستيدا خوا ني ية بةلكو منالصكي بيذي بوة هةر لةوانةية كوأي ميللةتي خؤشمان نةبصت ضونكة من ديومة لة ترسا دةلةرزي وة خوا قةت ناترسصتو نالةرزصت، ياخود بلصيت جةنابي فرعةون ئصوة خوان وة خواش بة بةزةيي ية جا تكاية بةزةيي يةكتان بة عةبدةكانتان بصتةوة؟

نوسةري ئةم بابةتة طةيشتؤتة  ئةو دةرئةنجامةي كةوا  خةباتي ئةكاديمي بة تةنها دذ بة ضةوسانةوة لة كوردستان خةباتصكي نةزؤكة، بؤية دةبصت ووتاري سياسي هةم لة لايةني ناوةأؤكو هةم لة لايةني زمانيشةوة لة طةل ئاستي ضةوسانةوةي خؤمالي لة كوردستاندا بطونجصنرصت.

صستا دةبصت أاستةو خؤ قسة لة طةل ميللةت بكرصت وة بة زماني خؤي. ثةيأةوكردني شصوازو زماني نوص ي نوسينو لة لايةن كةسصكي ئةكاديمي يةوة بريتي لة أاطةياندني ياخو بون، جؤرصكة لة ضونة ضياو ضةك هةلطرتن. بريتي ية لة باوةأبون بة كاري سياسي مةيداني نةك تيؤري بة تةنها.

وولاتاني وةكو فةرةنساو ئةلمانياو بةريتانياو نةمسا ضؤن طةيشتونةتة ئةم مافانةي ئةمأؤيان؟ نةك لة أصطاي لصكؤلينةوةي ئةكاديمي بة تةنها بةلكو بة هصزي ماسولكةي خؤيان. لة بةريتانيا كةوا ضةند أيزي خصزاني مةلةكي دةطيرصت، لة مصذودا أويداوة كةوا ثةرلةماني بةريتاني بأياري لة سصدارةداني مةليكي دةركردوة، ضونكة مةليك ئامادة نةبوة دان بة سةروةري ثةرلةمانو طةلدا بصنصت.

كةضي ثةرلةمانة خةوتوةكةي ئصمة تازة بة تازة وا خةريكة لة جياتي سةرؤكصكي هةرصمي لصثرسراو بةرامبةر بة خةلق، فرعةونصكمان بؤ دادةنصت، كةوا لةوانةية لة ئةسلدا هةر كوأي خؤشمان نةبصت.

هيض خةباتصكي سياسي مةيدانيش لة أصطاي ئينتةرنصتو فاكسو تةلةفؤن ناكرصت بةلكو خةباتي مةيداني ناوةكةي بة خؤيةوة وةية، لةم شوصنة دةكرصت كةوا ثصشصلكاري يةكان أوو دةدةن. جا يا تص دةضي يا دةردةضي.

جا بزانين كص ئامادةية؟