ئایائه‌گه‌ردیالۆگ له‌گه‌ڵ بیری خۆرئاوای بکات باشتری ده‌ست ناکه‌وێت !؟

ئایادیالۆگ له‌گه‌ڵ عاره‌بدا...ئاسنی ساردکوتین نییه‌؟

کوردوه‌ک گه‌لونه‌ته‌وه‌یه‌کی په‌راوێزکراوله‌لایه‌ن ده‌سه‌ڵاته‌شۆڤێنیه‌کانی دوێنێوئه‌مڕۆ،به‌ده‌ست نه‌بیستنی ده‌نگ وڕه‌نگیه‌وه‌‌گه‌لێکی چێشتوه‌،له‌وپێناوه‌شداهه‌وڵه‌کانی نه‌که‌وتوه‌وه‌هه‌رله‌کاردایه‌بۆسڕینه‌وه‌ی ئه‌وتێفکرینه‌خراپه‌ی که‌هه‌بوه‌به‌رامبه‌ربه‌کورد،به‌ڵام ئێستاوئێستاش له‌نێوهه‌ندێک له‌نێوه‌نده‌به‌ناوپێشکه‌وتوخوازومرۆڤ دۆستی عا‌ره‌بوغه‌یه‌رعا‌ره‌ب ده‌ناڵێنێت هه‌رئه‌وانیشن که‌ده‌یانه‌وێت به‌چه‌وساوه‌یی بمێنێته‌وه‌،ته‌نانه‌ت هه‌ندێکیان ،دوودڵی خۆیان نیشان ده‌ده‌ن له‌به‌رامبه‌رئه‌وه‌ی که‌به‌شێکی ئه‌وزوڵم وزۆرداریه‌ی که‌کوردچێشتوه‌یه‌تی عا‌ره‌ب بوبێت یان عه‌ره‌ب ڕؤڵی هه‌بێت له‌دروست کردنوخۆڵقاندنی،دیاره‌من که‌باس له‌عا‌ره‌ب ده‌که‌م مه‌به‌ستم ئه‌وعه‌ره‌به‌نییه‌که‌ئه‌مڕۆ له‌ژێرهه‌ربارێک بوبێت شه‌ریکی کورده‌له‌ده‌سه‌ڵات یان له‌به‌ڕێوه‌بردنی کاروباری ده‌وڵه‌ت هاوبرایه‌من مه‌به‌ستم له‌بیری گشتی عا‌ره‌به‌.ئه‌گه‌رچی ئه‌وه‌بۆخۆی سه‌رنجی زۆرله‌سه‌ره‌،به‌ڵام مه‌به‌ستمه‌ له‌عه‌رب وه‌ک نه‌ته‌وه‌یه‌ک وه‌ک میله‌تێک،له‌تێفکرینیان له‌به‌رامبه‌رکوردتێبگه‌ین،له‌وێشه‌وه‌بزانین چۆن ده‌یانه‌وێت مامه‌ڵه‌له‌گه‌ڵ ،داواکاریه‌کانی کوردو‌مافه‌کانی ئاوڕێک بده‌نه‌وه‌،ئایائومێدی دروستکردنی په‌یوه‌ندیه‌کی وه‌هاهه‌یه‌که‌پێی بوترێ پرۆسه‌ی دیالۆگ ئه‌م پرۆسییه‌ی که‌من ده‌یخه‌مه‌ڕووله‌واقعێکه‌وه‌هه‌ڵجنراوه‌که‌تیایداکوردپێویستی به‌وه‌یه‌ئاگاداری خۆی بێت که‌له‌گه‌ڵ چ جۆره‌که‌سیه‌تیه‌ک وله‌گه‌ڵ کام تێفکرین  مامه‌ڵه‌ده‌کات ،له‌سه‌رئاستی نوێیش عا‌ره‌ب له‌چه‌ندین بۆنه‌داڕۆڵێکی نێگه‌تیڤی گێڕاوه‌نه‌ک هانده‌ر،بۆکوردنوێترین نمونه‌شمان،لێدوانی سه‌رۆک کۆماری ئێراقه‌ که‌له‌دواهه‌مین کۆبونه‌وه‌ی له‌گه‌ڵسه‌رانی دیبلۆماته‌ئه‌وروپایه‌کان ئاشکرای کرد،که‌تیایداڕاشکاوانه‌ئاماژه‌ی به‌وه‌دا که‌عه‌ره‌به‌کان نایانه‌وێت  باڵوێزی خۆیان بنێرنه‌ئێراق ،تۆبڵێت هی ئه‌وه‌بێ که‌چاویان به‌رای نه‌کات کوردێک سه‌رۆک کۆماری ئێراقی پاش سه‌دام حسێن بێت؟!.یان پرۆسه‌ی دیالۆگه‌که‌نه‌یتوانیوه‌جێی خۆی له‌هزری تاکی عه‌ره‌بی بکاته‌وه‌ دیالۆگ به‌گشتی له‌بیری هاوچه‌رخی مرۆڤایه‌تی داوه‌ک پرۆسه‌ ،وه‌ک چاره‌سه‌ری به‌دیل، چاره‌سه‌رێکی نوێیه‌ده‌شکرێت به‌بنه‌مایه‌کی پێشه‌ڤه‌چوونی هه‌رکۆمه‌ڵگایه‌کی بزانین که‌خوازیاره‌مه‌ده‌نی بێتو به‌شێوه‌یه‌کی ئاڕاسته‌کراودامو‌ده‌زگاکانی ده‌وڵه‌ت،دیالۆگی تیابخاته‌گه‌ڕدیالۆگ له‌گه‌ڵ هه‌مووتاکێک،وه‌له‌گه‌ڵ هه‌رکێشه وهۆووبۆچونێک مامه‌ڵه‌بکات ،پێده‌چێت بنه‌ماکانی دیالۆگ له‌لای کوردله‌پێش عه‌ره‌به‌وه‌چرۆی کردبێت ،هه‌ربۆیه‌ش ده‌بینین ،که‌کوردله‌گه‌لێک بۆنه‌وکاتداده‌ستپێشخه‌ربوه‌له‌دامه‌زراندنی په‌یوه‌ندی ،یان پردبۆ په‌ڕینه‌وه‌ بۆئاینده‌یه‌کی باشتربۆهه‌ردوولا،وه‌ک دوونه‌ته‌وه‌،.به‌ڵام به‌داخه‌وه‌کوردله‌هه‌وڵه‌کانیداتاک لایانه‌کاری کردوه‌ولانی که‌م به‌ره‌ی عه‌ره‌ب زۆربه‌ده‌نگیه‌وه‌نه‌هاتوه‌ ‌،ڕه‌نگه‌له‌وڕوانگه‌یه‌بوبێت که‌خۆی به‌به‌هێزتروکوردبه‌زه‌لیل ترناسیبێت ،نه‌بوونی کیانێکی سیاسیش به‌تێڕوانینی عاره‌ب زۆره‌بۆخستنه‌به‌ربه‌ستوڕێگرله‌به‌رده‌م ته‌واوی پرۆسه‌که ‌لێره‌داهه‌ندێک له‌وهۆیانه‌ده‌خه‌ینه‌رڕووکه‌بونه‌ته‌به‌ربه‌ست له‌به‌رده‌م پرۆسه‌ی دیالۆگی کوردوعه‌ره‌ب ئه‌مه‌گه‌رشتێک هه‌بێت ناوی پرۆسه‌بێت!یان به‌رنامه‌ی کاربۆهێنانه‌کایه‌ی پرۆسه‌ی دیالۆگی هاوچه‌رخ.

 یه‌که‌م.له‌بنچینه‌داشتێک نه‌بوه‌به‌ناوی پرۆسه‌ی دیالۆگ له‌نێوان دوونه‌ته‌وه‌،دووگه‌ل ،دووشارستانی،دووبیر ،ئه‌وه‌ی که‌هه‌بوه‌پاڕانه‌وه‌ی کوردبوه‌بۆئاگادارکردنی ،عه‌ره‌ب له‌وزۆڵمه‌ی که‌له‌لایه‌ن ڕژێمه‌یه‌ک له‌دوای یه‌که‌کان لێی کراوه‌،به‌تایبه‌ت له‌ئێراقدائه‌مه‌ش ناچێته‌قاڵبی پرۆسه‌یه‌کی جدی،بگره‌زیاترده‌چێته‌قاڵبی ته‌واسولاتو پاڕانه‌وه‌ی سیاسی ،له‌گه‌ڵ گرژبوونی باره‌که‌په‌یوه‌ندی،،گفتوگۆکانیش گرژیان به‌خۆدیوه‌،عه‌ره‌ب هه‌رکاتیک ئه‌وویستبێتی دانی به‌هه‌بوونی کوردداناوه‌،هه‌رکاتێکیش نه‌یویستبێت ،ناوی له‌قتوی هیچ عه‌تارێکدا نه‌هێشتۆ ته‌وه‌ومه‌له‌فه‌که‌شی به‌داخراوه‌ی هێشتۆته‌وه‌،به‌پێچه‌وانه‌ی هه‌ڵوێستی خۆرئاوا له‌مه‌ڕکوردو دامه‌زراوه‌کانی.

 دووه‌م هۆی یه‌که‌م دووه‌می دروست کردوه‌به‌تایبه‌ت له‌وه‌ی که‌کوردله‌لای هێندێکیان به‌مورته‌زه‌قه‌ ودزوو جه‌رده‌ناوازه‌کردوه‌،بۆیه‌پێیان وابوه‌که‌ئه‌مان دیالۆگیشیان هه‌بێت له‌گه‌ڵ ،که‌سانێکه‌ سه‌رۆک مورته‌زه‌قه‌و عوساته‌کانه‌،نه‌ک له‌گه‌ڵ نه‌ته‌وه‌یه‌ک ،که‌ئه‌مه‌ش خۆی له‌خۆیداهه‌وڵێکی تری جدی ناسیۆنالیستی عه‌ره‌بی بوه‌له‌که‌مکردنه‌وه‌ی نرخی شوناسی نه‌ته‌وه‌ی کورد.وه‌ئه‌مه‌شیان به‌شێوه‌یه‌کی ئاڕاسته‌کراوله‌گشت داموده‌زگا فه‌رمی وغه‌یره‌ره‌سمی تائه‌مڕۆمان کاری پێده‌کرێت.

سێهه‌م ئیسلامه‌تی.....ئاین وباوه،‌ڕوه‌ک ئاشکرایه‌پترله‌85%ی کوردموسوڵمانه‌،به‌هه‌مان ڕێژه‌ڕه‌نگه‌زیاتریش عاره‌ب هه‌ڵگری هه‌مان باوه‌ڕه‌که‌ئه‌مه‌له‌خۆیداده‌بوایه‌ببێته‌پاڵپشتێکی به‌هێزبۆدیالۆگ ودانوستان نه‌ک لێدان وبه‌گژداچوون،ئه‌م له‌یه‌کتێنه‌گه‌یشتنه له‌لایه‌ن عه‌رب ‌به‌هانی‌هه‌میشه‌ناسیونالیستی شۆڤێنی عه‌ره‌بی ئیسلامی کاربۆئه‌وه‌کراوه‌مه‌سه‌له‌ی باوه‌ڕی ئیسلام له‌پێش مه‌سه‌له‌ی نه‌ته‌وه‌ی بخات وه‌له‌هه‌ندێکی ئه‌وهه‌وڵانه‌شی سه‌رکه‌وتوبوه‌،هه‌رکاتێکیش له‌ده‌ره‌وه‌ی ئه‌وبازنه‌یه‌باس هه‌تبێت به‌کافرولاده‌رناوی کوردبراوه‌.بۆیه‌عا‌رب که‌دێته‌سه‌رئه‌وی زیان به‌به‌رژه‌وه‌ندی یان بۆنی له‌یه‌ک ترازان بکات ده‌ڵێت ئیسلام یه‌ک نه‌ته‌وه‌یه‌کوردیش که‌ئیسلامه‌نابێت هیچ مافێکی نه‌ته‌وه‌ی هه‌بێت ..هتد

چواره‌م....کێشه‌ی عا‌ره‌بوجوله‌که‌،یه‌کێکه‌له‌وهۆیانه‌ی که‌به‌شێوه‌یه‌کی ناڕاسته‌وخۆوبه‌دوجه‌مسه‌رکاری کردۆته‌ دروست نه‌بوونی ئه‌وپرۆسه‌یه‌جه‌مسه‌رێکیان به‌تاوان بارکردنی کوردکه‌گوایه‌له‌پێناولێدانی عه‌ره‌ب ده‌ستیان له‌گه‌ڵ جوله‌که‌تێکه‌ڵ کردوه‌،له‌ئێمه‌حه‌رامه‌،به‌ڵام بۆخۆیان ژێربه‌ژێرچه‌کیش به‌یه‌ک بفرۆشن ئاساییه‌ جه‌مسه‌ره‌که‌ی تریشیان ،به‌هه‌مان شێوه‌نایانه‌وێت دان به‌وه‌بنێن که‌ئه‌وئیسرائیله‌ی که‌هه‌یه ‌هاورده‌نییه ‌له‌بنچینه‌داگه‌رهه‌مووشی نه‌بوبێت له‌نیوه‌زیاتربونی هه‌بوه‌،هه‌رله‌وڕوانگه‌یه‌شه‌وه‌کوردگه‌لێکی هاورده‌نیه! ‌له‌نێو ئه‌و وڵاتاعه‌ره‌بیانه‌ی که‌کوردی به‌سه‌ردابه‌ش بوه‌بگره‌کوردخۆی خاوه‌ن ماڵ وعه‌رب هاورده‌بوه‌ ،ئێستاش که‌وه‌ک نایانه‌وێت کوردبه‌سه‌ربه‌ستی بژیت له‌ناوناوخۆی ووڵاته‌کانیان هاوکات ناشیانه‌وێت بونیشی بمێنێت،ته‌نانه‌ت هه‌ندێکیان به‌درکی نێوجه‌سته‌ی وڵاته‌عه‌ره‌بیه‌کان ده‌زانێت

پێنجه‌م ..ڕاگه‌یاندنبه‌گشتی ڕاگه‌یاندنی عه‌ربی خۆی ڕاگه‌یاندنێکی ده‌ست به‌سه‌رگیراوه‌،هه‌تاپێش چه‌ند ساڵێکێش که‌ناڵه‌ئاسمانیه‌کانیان له‌ترسی داخستنوته‌نگ پێ هه‌ڵچنین له‌ده‌ره‌وه‌ی سنوره ‌عه‌ربیه‌که‌ په‌خشیان ده‌کرد،هه‌رئه‌م که‌ناڵانه‌ش خۆیان نه‌یان ده‌ویست ناوی کوردبه‌باشه‌ بهێنن نه‌وه‌ک باره‌که‌یان قورستر بێت،له‌سه‌رئاستی ناوخۆیشیان هێنده‌ته‌عتیم هه‌یه‌،نه‌ک هه‌رله‌سه‌رمه‌سه‌له‌ی کوردبگره‌له‌سه‌رزۆرمه‌سه‌له‌ی چاره‌نوسسازی گرنگی په‌یوه‌ست به‌داهاتویان،لێره‌وله‌وێش گه‌رموجامه‌لاتی ئیعلامی کوردکرابێت ،به‌پرۆسه‌ حساب ناکرێت ،هێنده‌ی ده‌کرێت به‌هه‌وڵی تاکه‌که‌سی مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بکرێت. گه‌لێکیش که‌هێنده‌ده‌ست به‌سه‌رگیراوبێت وئازادی تیاسنوردراوبێت،ناکرێت چاوه‌ڕێی ئه‌وه‌ی لێ بکه‌یت که‌پردێک له‌نێوان خۆی وتۆدادروست بکات بۆیه‌عاره‌ب پێشوه‌خت پێویستی به‌چاک کر‌دنی ماڵی خۆیه‌تی ئینجاچاکردنی له‌گه‌ڵ ده‌وروبه‌ر،هه‌رئه‌مه‌شه‌وای کردوه‌که‌قه‌یرانی ناوخۆی تاکی عاره‌بی به‌سه‌رهه‌مووئاسته‌کانی ترپه‌ل بهاوێژێت.

شه‌شه‌م ئاستی هۆشیاری.... تاکی عه‌ره‌بی به‌به‌راوردله‌گه‌ڵ ئاستی هۆشیاری تاکێکی کوردی گه‌لێکی جیاوازه‌ ڕاستر بڵێن له‌یه‌ک ئاستدانییه‌،وزۆرله‌یه‌کیش دوره‌کوردبه‌شانازیه‌وه‌به‌وهه‌مووبه‌تبه‌ختییه‌ی خۆیه‌وه‌توانویه‌تی وێڕای که‌م ده‌رفه‌توکه‌م بواروهه‌لڕه‌خساندن له‌عه‌رب باشتر له‌گه‌ڵ ماتڕیاله‌کانی ژیری،هزری پێشکه‌وتن وبه‌خۆداچونه‌وه‌،خوێندن وخوێنده‌واری ،هه‌وڵدان تێکۆشان له‌پێناوزانیاری،..هتد هه‌ڵی کردوه‌،به‌شێکی ئه‌م ویستزۆریه‌ده‌گه‌ڕێته‌توه‌بۆخۆرسکی که‌سیه‌تی کورد.به‌پێچه‌وانی که‌سیه‌تی عه‌رب که‌زیاترپێی وایه‌تێرکردنی هه‌نوکه‌یی له‌پێشه‌وه‌ی داواکاریه‌کانی تری بوو‌نیه‌تی بۆیه‌کوردبه‌چه‌ندپله‌یه‌ک له‌مه‌عریفه‌داله‌پێش عا‌ره‌به‌له‌مبه‌م دوایه‌ش‌عه‌ره‌ب له‌نێوه‌نده‌ڕه‌سمیه‌کانی نه‌توه‌یه‌کگرتوه‌کان،له‌خانه‌ی هه‌ره‌دواکه‌وتوه‌کان هاته‌ژماردن ،خه‌ته‌رترین دوژمنیش ئه‌ودوژمنه‌یه‌که‌ناهۆشیاره‌،ئه‌گه‌رمه‌به‌ست دوژمنایه‌تی کردن بێت.

حه‌وته‌م... ده‌مارگیری ناکامڵوبێبه‌رنامه‌،هیچ میله‌تێک نییه‌ده‌مارگیرنه‌بێت ،ده‌مارگیری شتێکه‌له‌گه‌ڵ مرۆڤدا دروست ده‌بێتوله‌گه‌ڵیا ئه‌ویش گه‌وره‌ده‌بێت عاره‌ب میله‌تێکه‌ده‌مارگیری ئاینی ونه‌ته‌وه‌یی به‌زه‌قی هه‌یه‌و به‌دستیانوه‌ده‌ناڵێنێت (ده‌مارگیری باوه‌ڕی ئیسلام، له‌گه‌ڵ ده‌مارگیری نه‌ته‌وه‌ی)،به‌ڵام ئه‌مڕۆکه‌ی جیهانگه‌ری ،مه‌سه‌له‌ی ده‌مارگیری له‌مه‌سه‌له‌یه‌کی گشتی بۆمه‌سه‌له‌یه‌کی تاکه‌که‌سی قۆرغ کردوه‌،ته‌نانه‌ت دنیابه‌شێوه‌یه‌ک گۆڕاواده‌مارگیری له‌بابه‌تێکی سودمه‌ندبۆته‌بابه‌تێکی زیان به‌خش به‌تاک وده‌وروبه‌ر له‌هه‌ندێک کۆمه‌ڵگای پێشکه‌وتوخواز ده‌مارگیری یاساوسزای  له‌سه‌ره‌،به‌پێچه‌وانه‌شه‌وه‌لای عاره‌ب خه‌ڵاتودیاری له‌سه‌ره‌،

هه‌رله‌م ڕوانگه‌یه‌شه‌وه‌پاش شیکردنه‌وه‌ی هه‌ندێکی ئه‌وبه‌ربه‌ستوڕێگرانه‌ی که‌هه‌ن له‌به‌رده‌م ده‌رکه‌وتنی پروسه‌ی دیالۆگی کوردی عه‌ره‌بی،ده‌رگایه‌کی تروکه‌ناڵێکی تری له‌بیرکراوهه‌یه‌که‌کوردده‌توانێت ئه‌وه‌ی بیه‌وێت لێی به‌چه‌نگ بکه‌وێت که‌ناڵی دیالۆگ له‌گه‌ڵ بیری خۆرئاوا..که‌ناڵێکه‌کوردله‌ئه‌مڕۆوداهاتویداده‌توانێت سودی لێببینێت ،به‌تایبه‌ت له‌پاش دروست بوونی نه‌وه‌یه‌ک به‌ناوی جالیه‌یه‌کی کوردی له‌خۆرئاوا،ڕزگارکردنی به‌شێکی کوردستانیش له‌ده‌ست زوڵمووزۆرداران ئاسۆکانی به‌رده‌م کردنه‌وه‌ی ئه‌وکه‌ناڵه واڵاترده‌کات‌،گه‌لێک ڕێوشوێنیش هه‌یه‌بۆگه‌یشتن پێی،نزیکترینیان ئاماده‌یان بۆگوێگرتنه‌ لێت ،دورترینیشیان وه‌رگێڕانی به‌رهه‌مه ‌فیکری وبه‌رنامه‌مرۆیه‌که‌یانه‌له‌داهاتوی هه‌ڵسوکه‌وتی کوردی ،مانه‌وه‌ی کوردله‌هه‌وڵه‌کانی له‌گه‌ڵ عاره‌بدائاسنی ساردکوتانه‌وهیچی تر،ڕۆژگاری داهاتوش ئه‌م ڕاستییه‌ده‌سه‌لمێنێت،ئه‌م داواکارییه‌له‌خۆبای بونێکی هه‌نده‌رانی نییه‌،بگره‌واقعێکی ڕاستی نه‌گۆڕه‌،ئه‌مڕۆکه‌خۆرئاواله‌جاران زیاترئاماده‌ن پردێک له‌نێوان خۆیان ومیله‌تانی وه‌ک کوردببه‌ستن،به‌تایبه‌ت ئه‌وانیش ده‌یانه‌وێت چاوێکیان له‌ناوچه‌که‌هه‌بێت ،نه‌ک ته‌نهاله‌ڕوه‌ مرۆیه‌که‌وسواڵ کردنی عاتیفه‌لێیان بگره‌له‌ڕوه‌سیاسی،فیکری،ئابوری،باوه‌ڕ،فه‌رهه‌نگی ،وێژه‌یه‌که‌شی یه‌وه‌یه‌تی.