|
ئه‌مریکا سه‌رده‌سته‌ی ئه‌و وڵاته به‌رژه‌وه‌ندخوازانه‌ی
جیهانه که ته‌واوی سیاسه‌ت و به‌رنامه‌کانیان له‌سه‌ر سوودی
زیاتر داده‌ڕێژن ، تێکۆشانی خۆیان بۆ هه‌رچی زۆرتری
ده‌سته‌به‌رکردنی قازانجه‌کانیان چڕ ده‌که‌نه‌وه. له‌م
سۆنگه‌یه‌وه ، هاتنی ئه‌مریکا بۆ عێراق ئه‌گه‌رچی رووخاندنی
رژێمی سه‌دامیشی لێکه‌وتۆته‌وه ، به‌ڵام ئامانج
کۆنترۆڵکردنی رۆژهه‌ڵاتی ناڤین و سه‌پاندنی سیاسه‌ت و
به‌رنامه‌کانی ئه‌مریکای ته‌کانه‌یه .
رووخاندنی رژێمی سه‌دام به سوودی به‌رژه‌وه‌نده‌کانی گه‌لی
کوردستان هاته‌وه ، ئه‌مه‌ش ئاکامی خوێندنه‌وه‌یه‌کی
ناته‌واوی به ده‌سته‌ڵاتدارانی باشووری کوردستان ( د. ب. ک)
به‌خشی، ئه‌وان پێوانه‌ی هاوپه‌یمانی ئه‌مریکایان بۆ خۆیان کرد
و به قسه‌ی بۆندارو رازاوه شاگه‌شکه‌بوون. ( د. ب. ک)
خۆبه‌خشانه گه‌لی کوردستانیان ئاوێته‌ی هاوکێشه‌یه‌کی قورس و
گران کرده‌وه ، پشتیان له خواسته‌کانی گه‌ل و ئامانجه‌کانی
بزاڤی رزگاریخوازی کرد و به‌ره‌و مسۆگه‌رکردنی پشکی ده‌سته‌ڵات
له عێراق هه‌نگاویان هه‌ڵێنایه‌وه ، بۆ فراوانکردنی
ده‌سته‌ڵات و به‌رژه‌وه‌ندی حزبایه‌تی ته‌سک خلۆر‌بوونه‌وه،
به‌مه‌ش درزی نێوان خۆیان و جه‌ماوه‌ریان پانتر کرده‌وه ،
ته‌واوی راستیه‌کانی نێو دیدارو کۆبوونه‌وه‌کانیان له‌گه‌ڵ
به‌رپرسانی ئه‌مریکی له جه‌ماوه‌ر شارده‌وه‌و که‌ناڵه‌کانی
راگه‌یاندنی حزبیش به ئاره‌زووی خۆیانه‌وه هه‌واڵ و شرۆڤه و
لێکدانه‌وه‌یان ده‌رخواردی جه‌ماوه‌ر دا، ئه‌مریکای
به‌رژه‌وه‌ندخواز له چاوی ئه‌وانه‌وه به رزگاریخواز و
رابه‌ری بزاڤی ده‌سته‌به‌رکردنی مافی مرۆڤ وێناکرا. له
کاتێکدا که خودی ئه‌مریکا، خۆی به‌داگیرکه‌ر ناوده‌بردو
ناسنامه‌ی داگیرکاری به‌خۆی ده‌به‌خشی، ئه‌وان به رزگارکه‌ری
گه‌لانی ناوچه‌که و جیهانیان ده‌ناساند .
(د.ب.ک)
له‌سه‌ر خۆنزیککردنه‌وه له کۆشکی سپی کێبه‌رکێیان کرد،
هه‌رگیز داوای بۆنده‌و نووسراوی فه‌رمیان نه‌کرد ، ره‌فتاری
دیوه‌خان و به‌ڵێنی هۆزایه‌تیان زیندوو کرده‌وه ، ئه‌وان
پێیانوابوو ئیدی هاوکێشه‌که کۆتابووه‌و ئه‌مریکا به
خۆشحاڵیه‌وه ده‌سته‌ڵاتدارانی باشوور له ته‌ک خۆیدا
ده‌بینێته‌وه ، وه‌ک هاوپه‌یمان و دۆستی راستین پێوانه‌یان بۆ
ده‌کات ، ته‌نانه‌ت هه‌ندێ له نووسه‌رانیان وایان پێشان ده‌دا
که سیاسه‌ته‌کانی کۆشكی سپی له هاوینه‌هه‌واره‌کانی کوردستان
سه‌رڕاست ده‌کرێنه‌وه‌و ئۆکه‌یان پێده‌درێ.
به‌گوێره‌ی وته‌ی یه‌کێک له‌و ئه‌مریکایانه‌ی که راسته‌وخۆ
پێوه‌ندی له‌گه‌ڵ به‌رپرسه عێراقیه‌کاندا هه‌بووه ، (
د.ب.ک) هه‌رگیز ته‌نیا جارێکیش داواکانی ئه‌مریکایان ره‌ت
نه‌کردۆته‌وه . ئه‌مریکیه‌کان بۆ هاوسه‌نگی نێوان
پێکهاته‌کانی عێراق ئاره‌زوو‌یان کردووه که کورده‌کانیش
ناڕه‌زایی پێشان بده‌ن و پێداگری له‌سه‌ر خواسته‌کانی خۆیان دا
بکه‌ن ، که‌چی وه‌ڵامکی له‌و شێوه‌یه‌یان وه‌رنه‌گرتۆته‌وه .
به‌وته‌ی ئه‌و شاهیده ، ئه‌مریکیه‌کان پێش هه‌ر هه‌نگاوێک
ده‌یانزانی که ره‌زامه‌ندی ( د.ب.ک)یان مسۆگه‌ر کردووه .
ئه‌مریکا کاتێک به‌خۆی زانی که له‌نێو زه‌لکاوی عێراق دا نغرۆ
ببوو، بۆ ده‌ربازبوون له گیژاو و دووپات نه‌بوونه‌وه‌ی
ڤێتنامێکی دیکه ، ده‌بووایه به سیناریۆ و پلانی دیکه
سه‌رکه‌وتنه‌کانی خۆتی پێشان بدات و به‌خشکه‌یی هێزه‌کانی خۆی
بکێشێته‌وه ، بۆ ئه‌و مه‌به‌سته‌ش گروپی تۆژینه‌وه
ده‌رباره‌ی عێراق له ئه‌ندامانی هه‌ردوو پارتی ده‌سته‌ڵاتداری
ئه‌مریکا پێکهێنرا ، جه‌میس بێکه‌ر و لی هاملتن بۆ
رابه‌رایه‌تی کردنی گروپه‌که ده‌ستنیشان کران .
کاتێک
گروپی تۆژینه‌وه ده‌رباره‌ی عێراق ده‌ستیان به گه‌ڕان و
سه‌ردانه‌کانیان کرد، ده‌یانزانی کوردستانیش هه‌یه و تا
ئێستاش به به‌شێکی عێراق پێوانه ده‌کرێ ، ئاگایان له‌وه
هه‌بوو که گه‌لی کوردستان چاوی له ماف و خواسته‌کانی خۆی
بڕیوه ، به‌ڵام له ره‌زامه‌ندی (د.ب.ک) دڵنیا بوون، بۆیه
نه سه‌ردانی کوردستانیان کردو نه کێشه‌ی کوردستانیشیان به
بایه‌خه‌وه وه‌رگرت . بۆ سه‌رخستنی به‌رنامه‌کانی ئه‌مریکا و
بۆ رازیکردنی دڵی لایه‌نه‌کانی دیکه ، ده‌بوایه له خاڵی
لاوازه ده‌ست پێبکه‌ن ، کوردیش به‌لای ئه‌وانه‌وه خاڵه
لاوازه‌که بوو . ئه‌و نیگه‌رانیه‌ی که ئه‌مڕۆ له ئاکامی
ئاشكرابوونی راپۆرته‌که‌ی بێکه‌ر - هاملتن باڵی به‌سه‌ر
کوردستان دا کێشاوه‌و کوردستانیانی به خۆیه‌وه خه‌ریک
کردووه ، به‌رهه‌می ئه‌و سیاسه‌ته‌یه که (د.ب.ک) به
درێژایی 3 ساڵی رابردوو درێژه‌یان پێداوه ، خۆیان به
ئیراده‌ی هه‌موو گه‌ل ناساندووه ، وه‌ک نوێنه‌رایه‌تی تێکڕای
کوردستانیان ره‌فتاریان کردووه‌و گوێیان له رامان و بۆچوونی
دیتران نه‌گرتووه . راپۆرته‌که راشکاوانه ده‌نووسێ که
کوردستانیان داوای سه‌ربه‌خۆیی ده‌که‌ن و (د.ب.ک)یش ده‌یانه‌وێ
له چوارچێوه‌ی عێراق دا بمێننه‌وه ، ئه‌مه‌ش واتای ئه‌وه‌یه
که ده‌سته‌ڵاتداران به پێچه‌وانه‌ی خواستی خه‌ڵکه‌وه ده‌ڕۆن
و سیاسه‌ت ده‌که‌ن . ئه‌مڕۆ که له‌گه‌ڵ به‌رهه‌می
دروێنه‌کردنی سیاسه‌ته‌کانیان رووبه‌ڕوو بوونه‌ته‌وه ،
به‌روه‌ستی نایه‌ن و په‌نا بۆ جه‌ماوه‌ری کوردستان ده‌به‌ن .
له‌مه‌شیانه‌وه به ترسه‌وه بۆی ده‌چن ، حه‌ز ناکه‌ن
جه‌ماوه‌ر برژێته سه‌ر شه‌قامه‌کان، راپۆرتی بێکه‌ر- هاملتن
ره‌تبکه‌نه‌وه و سیاسه‌تی به‌رژه‌وه‌ندخوازانه‌ی ئه‌مریکا له
قاو بده‌ن ، به ئیمزا کۆکردنه‌وه‌یه‌ک ده‌یانه‌وێ پاڵی
لێبده‌نه‌وه ، ده‌یانه‌وێ به پێوه‌ندییه‌کی ته‌له‌فۆنی جۆرج
بووش جه‌ماوه‌ری تووڕه هێوربکه‌نه‌وه ، ئه‌وان ده‌خوازن وه‌ک
جاران په‌سنی سه‌رۆک و هێزه‌کانی ئه‌مریکا بکه‌ن و به شان و
باڵی سه‌رکه‌وتنه‌کانیان دا هه‌ڵبڵێن .
ئه‌مریکا به‌و زل هێزیه‌ی خۆیه‌وه چاو به سیاسه‌ته‌کانی خۆی
دا ده‌خشێنته‌وه ، بۆئه‌وه‌ی زیانی زۆرتری پێنه‌گات و
شكستێکی ئاوڕووبه‌ر نه‌بینێ ، گروپی تۆژینه‌وه پێکده‌هێنێ و
ئه‌رکێکی گرنگیان پێده‌سپێرێ ، گوێ له رامانی دیتران ده‌گرێ ،
به‌بایه‌خه‌وه بۆچوونی رۆژنامه‌و که‌ناڵه‌کانی راگه‌یاندن
هه‌ڵده‌سه‌نگێنێ ، که‌چی (د.ب.ک) وه‌ک ئه‌وه‌ی نه‌بای دیبێ
نه‌باران بێباکانه له راپۆرتی بێکه‌ر- هاملتن ده‌ڕوانێ و
به‌وه‌ی که ئه‌گه‌ری کارپێنه‌کردنی زۆره و ناخرێته واری
کرداریه‌وه پشتی لێکردۆته‌وه ، رێگه نادات هێزه‌کانی
هه‌ڵوێست بنوێنن و سیاسه‌ته‌کانی ریسوا بکه‌ن .
ئه‌مریکا هه‌م له عێراق زیانی پێگه‌یشتووه‌و ئه‌گه‌ری پوچه‌ڵ
بوونه‌وه‌ی به‌رنامه‌کانی له گۆڕێ دایه ، هه‌م له‌وه‌ش
ده‌ترسێ نه‌وه‌ک به ناچارییه‌وه شان نزمی زیاتر بۆ ئێران و
سوریا بکات ، ئه‌وه‌تا ده‌ستپێشخه‌ری ده‌کات و ده‌یه‌وێ
سه‌رنجی سوننه‌کانی عێراق و وڵاتانی عه‌ره‌بی و دراوسێکانی
عێراق بۆ لای خۆی رابکێشێ ، به‌و هۆیه‌شه‌وه پێ له
به‌رژه‌وه‌نده‌کانی گه‌لی کوردستان ده‌خشێنێ و ئاوڕ له دۆزی
کوردستان که دوای دۆزی فه‌له‌ستین، دووه‌مین دۆزی گڕگرتووی
رۆژهه‌ڵاتی ناڤین و جیهانه ، ناداته‌وه . یاری کات کوشتن
کایه ده‌کات و له خه‌می سه‌رخستنی به‌رنامه و
به‌رژه‌وه‌نده‌کانی خۆیدایه . پێشکه‌شكردنی راپۆرتی بێکه‌ر-
هاملتن و به‌ڕێوه‌بردنی کۆنفرانسی هێزه سوننه‌کانی عێراق له
تورکیا و سه‌ردانی تۆنی بلێر ، سه‌رۆکوه‌زیرانی به‌ریتانیا بۆ
ناوچه‌که به‌ئامانجی سه‌رخستنی سیاسه‌ت و به‌رنامه‌کانی
ئه‌مریکا سه‌رچاوه‌یان گرتووه ، که‌چی دیسانیشه‌وه (د.ب.ک )
به‌خه‌مساردییه‌وه سه‌یری ئه‌و هه‌وڵانه ده‌کات و چاو له
پێوه‌ندی ته‌له‌فۆنی ده‌بڕێ و به‌پارێزه‌وه لێیان ده‌ڕوانێ .
ئه‌گه‌ر کوردستانیان ریزه‌کانی خۆیان پته‌وو بکه‌ن ، ئه‌گه‌ر
ده‌سته‌ڵات و هێزه سیاسیه‌کانی باشووری کوردستان راشکاوانه
دژی په‌راوێزکردن بوه‌ستنه‌وه ، ئاکامی باشتر وه‌ده‌ست دێ و
دۆزی کوردستانیش به‌رچاوتر ده‌بێته‌وه‌و پێوانه‌ی زۆرتری بۆ
ده‌کرێ .
سوننه‌کان به شه‌ڕکردنیان له‌گه‌ڵ هێزه‌کانی ئه‌مریکا ، کۆشکی
سپییان ناچار کرد که پێوانه‌یان بۆ بکات و ئاوڕیان
لێبداته‌وه‌و هه‌وڵی مسۆگه‌رکردنی به‌رژه‌وه‌نده‌کانیان بدات ،
ئێستا که راپۆرتی بێکه‌ر- هاملتن له رۆژه‌ڤدایه ، دهبێ
کوردستانیان گوشاره‌کانی خۆیان چڕ بکه‌نه‌وه‌و کۆشکی سپی ناچار
بکه‌ن که گوێ له داخوازیه‌کانی گه‌لی کوردستان بگرێ و هه‌وڵی
چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌ی کوردستان بدات .
ئه‌گه‌ر
راسپارده‌کانی بێکه‌ر- هاملتن کاریان پێنه‌کرا ، دهبێ
(د.ب.ک) به پشتیوانی جه‌ماوه‌ر په‌له له ئاسایی
کردنه‌وه‌ی پارێزگای که‌رکوک و ناوچه دابڕاوه‌کانی دیکه‌دا
بکات و راپرسی به‌ڕێوه‌بچێ . ئه‌گه‌ر راسپارده‌کانیش کاریان
پێکرا ، دهبێ ( د.ب.ک) ئه‌و بوێرییه‌ی تێدا هه‌بێ که
سه‌ربه‌خۆیی کوردستان رابگه‌یه‌نێ .
ئه‌گه‌ر
(د.ب.ک) له‌سه‌ر په‌ڕاوێزکردنی جه‌ماوه‌ر به‌رده‌وام بێ ،
ئه‌گه‌ر وه‌کو جاران گوێ له رامان و بۆچوونی دیتران نه‌گیرێ
، کوردستانیان به‌رده‌وام ده‌ستیان له‌سه‌ر دڵیان دهبێ ،
له‌دوا وێستگه‌دا بۆ ئه‌وه‌ی چیتر گوێ بۆ هه‌واڵی ناخۆش
هه‌ڵنه‌خه‌ن و پێشوازی له کاره‌سات نه‌که‌ن ، رێگه‌چاره‌یه‌کی
دیکه ده‌گرنه‌به‌ر، هه‌م راپۆرته‌که‌ی بێکه‌ر- هاملتن ناکام
ده‌مێنته‌وه ، هه‌م (د.ب.ک)یش باجی سیاسه‌ته‌که‌یان ده‌ده‌ن .
15-12-2006
-------------
(د.ب.ک) کورتکراوه‌ی ده‌سته‌ڵاتدارانی باشووری کوردستانه .
|
