ئه‌نفال پرۆژه‌یه‌ك بۆ سڕینه‌وه یان یه‌ك گووتاری ڕامیاری كوردیی.؟؟

 

 شێرزاد خه‌راجیانی

       سه‌دام له دیدارێكی فه‌رمانده سه‌ربازیه‌كانی  له‌دوا ساڵه‌كانی جه‌نگی ( عێراق-ئێران)دا ووتی: با‌ئێران گره‌وو له‌سه‌ر ژماره‌ی بێ شووماری سوپاكه‌ی نه‌كات، چونكه مێشووله‌ش ده‌رمانی قڕكردنی هه‌یه. ئه‌وێ ڕۆژێ ڕاگه‌یاندنێكی وا ‌ده‌چووه خانه‌ی جه‌نگی پڕوپاگه‌نده‌ی سه‌ربازی یه‌وه. دام وده‌زگای ڕاگه‌یاندنی ده‌وڵه‌تی به‌عس یه‌كێك له‌گه‌وره‌ترین ده‌زگای چه‌واشه‌كه‌ری ڕژێمی به‌عس بوو، كه به‌درێژایی ته‌مه‌نی به‌عس فاكته‌رێكی كارای مانه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاتی بووه، به‌تایبه‌ت ساڵانی جه‌نگ. گه‌ر ته‌نها نموونه‌یه‌كی ڕاگه‌یاندراوی سه‌ربازی سوپای عێراق به‌بیر بهێنینه‌وه.كه پێم وایه له شه‌ڕی محه‌مه‌ره بوو،كه زیانی دوژمن( ئێران( 70000و زیانی( ئێراق)

70 شه‌هید بوو. یان فلیمه‌كانی ( له به‌ره‌ی جه‌نگه‌وه) كه‌‌دیمه‌نی لاشه‌ی كوژراوه ئێرانی‌یه‌كانی دووباره ده‌كرده‌وه.چوارچێوه‌ی ناسینی وه‌زاره‌تی  ڕۆشنبیری و ڕاگه‌یاندنی عێراقی به‌عسمان به‌بیر دێنێته‌وه.                               

   ئه‌وكاته ووته‌كه‌ی سه‌دامیش وه‌ك وێنه‌و كۆبونه‌وه و ووته‌كانی ڕۆژانه‌ی سه‌ر ته‌له‌فیزۆنی سه‌رنجی خه‌ڵكی عێراقی ڕانه‌كێشا. به‌ڵام وانه‌بوو ئه‌مه په‌یامێكی هه‌ڕه‌شه بوو( نه ئێران نه به‌ره‌ی كوردستانی) كۆدی ده‌رمانی قڕكردنی مێشووله‌یان نه‌خوێنده‌وه. پێدانی چه‌كی كیمیایی هاوكاتی مۆڵه‌ت وه‌رگرتنی به‌كارهێنانیشی بوو ، بۆیه به‌عس به‌فراوانی به‌كاری هێناو له‌به‌ره‌ی ئێراندا كۆتایی به‌جه‌نگ هێنا و كۆتایی جه‌نگیش ( به‌مانه‌وه‌ی) ده‌یكرده سه‌ركه‌وتنی قادسیه‌ی سه‌دام.  له‌به‌ره‌ی شۆڕشی كوردستانیش  بووه سه‌ره‌تای قۆناخێكی گرنگی مێژوویی‌ كه‌زاده‌ی كاره‌ساتی نه‌ته‌وه‌یی ( هه‌ڵه‌بجه و ئه‌نفاله‌كان) بوو. شوێنه‌واره‌كانی تائێستاش پاش 15 ساڵی ڕاپه‌رین و 3 ساڵ ڕووخانی به‌عس تازه‌ن و  شوێنه‌واری نێگه‌تیڤانه‌ی باری( ده‌روونی، كۆمه‌ڵایه‌تی كلتووری،ئابووری..،.( كاڵ نه‌‌بۆته‌وه و  پاشماوه‌ی قوربانیانی ئه‌نفالی نه‌گواستۆته‌وه و له قوناخ و سه‌رده‌می  ئه‌نفال ڕایگرتوون. چاره‌نووسی بزرو تائێستا نادیاری ئه‌نفاله‌كان به‌گه‌وره‌یی قه‌باره‌ی كاره‌ساته‌كه پاش زیندان كردنی سه‌رانی تاوانبارانی به‌عس به‌خودی( سه‌رۆكی فه‌رمانده‌شه‌وه) و گریمانه‌یه‌كی هیوابه‌خشانه درووست ناكات تاچاوه‌ڕوانی دادگای قۆناخی ئه‌نفال و هه‌ڵه‌بجه‌ و بارزانی‌یه‌كان بین.  ئه‌نفال پرۆژه‌ی سڕینه‌وه‌ی گه‌لێك بوو له‌هزروبیری فه‌لسه‌فیانه‌ی به‌عسدا شوراوپه‌رژینی له‌به‌رده‌م یه‌كێتی نه‌ته‌وه‌یی عه‌ره‌بدا هه‌ڵچنی بوو. له ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی فه‌رهه‌نگی به‌عسیش به‌هه‌ڕه‌شه و مه‌ترسی ده‌زانرا. بۆیه به‌عس له‌گه‌رمه‌ی جه‌نگی له‌گه‌ڵ ئێراندا، كاتێك چه‌كی كیمیایی ده‌ست كه‌ووت  وه‌ك پێداویستیه‌كی سه‌ربازی گه‌وره‌ و ته‌واوكه‌ری پرۆژه‌ی ئه‌نفال چاوه‌ڕوانی ئه‌نجامه‌كانی كۆتایی جه‌نگی نه‌كرد و پرۆسه‌ی ئه‌نفالی‌ ده‌ست پێكرد و كردیه هه‌نگاوی پراكتیكی پلانی( كێشه‌ی كوردی)  كه له‌ڕۆژه سه‌ره‌تایی‌یه‌كانی ده‌سه‌ڵاتی‌یانه‌وه بڕیاری ڕامیاری‌یان بوو.  ده‌كرێت ( ئه‌نفال) له‌گۆشه‌‌ولایه‌نی جیاجیاوه ، خوێندنه‌وه و لێكۆڵینه‌وه‌ی جیاجیای بۆ بكرێت و ده‌یان فلیم و په‌ڕتووك و كۆڕ و سیمینار و لێكۆڵینه‌وه و ووتاری بۆ بنووسرێت. به‌ڵام له‌به‌رامبه‌ر كاره‌ساتی جینۆسایدی ئه‌نفال و  توخم و لایه‌نه‌كانی ‌بڕیار و كه‌س و هێزو ده‌سته‌كانی جێ‌به‌جێ‌كه‌ر و بێده‌نگی و خامۆشی ووڵاتانی ناوچه‌یی و جیهانی و كۆمه‌ڵه‌ و ڕێكخراوه‌نێونه‌ته‌وه‌یی‌یه‌كان و ئیسلامی‌یه‌كان و عه‌ره‌بی‌یه‌كان  ، كه‌گه‌لی كوردستانی ته‌نیا و ڕوو‌به‌‌ڕووی ڕژێمێكی پڕ چه‌كی دیكتاتۆری و تۆتالیتاری جێهێشت ده‌بوا له‌بیری نه‌ته‌وه‌یی كوردی‌دا ماناو چه‌مكی ئه‌نفال چۆن پێناسه‌ی خۆی بكات و ‌چی لادرووست بكات. دیاره كۆمه‌ڵگای كوردی به‌جیاوازی و تایبه‌تمه‌ندێتی‌یه‌كانیشی‌یه‌وه بواری درووست كردنی ده‌نگ و ڕه‌نگ و بیری جیاواز ده‌دات، به‌ڵام قورسایی فشاره‌كانی ئه‌نفال و ‌هه‌‌ڵه‌بجه نه‌ده‌بوا گووتاری ڕامیاری كوردی یه‌كبخات .؟  به‌رامبه‌ر پرۆژه‌‌ی سڕینه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌یه‌ك  كه‌هه‌موو كه‌س و تاكه‌كانی بێ جیاوازی گۆڕ بزر و زینده‌به‌چاڵ ده‌كرد. نابێت وه‌ك ململانێ‌ی مانه‌وه و ده‌ربازبوون یان بۆ دووباره ‌نه‌بوونه‌وه‌ی ئه‌نفالێكی تر به‌رامبه‌ر بیری شۆفێنی و ڕه‌گه‌زپه‌رستانه‌ی داگیركه‌ران بۆچی نه‌بۆته گه‌ڵاڵه بوونی یه‌ك گووتاری ڕامیاری نه‌ته‌وه‌یی كوردی، كه گووتاری له‌م جۆره بۆ ئێستای گه‌لی كوردستان چه‌كی  بیری نه‌ته‌وه‌یی و هاندانی گیانیی تاكی كوردستانی‌یه بۆ سه‌ربه‌خۆیی و یه‌كبوونی نیشتیمانه‌كه‌ی كه‌خه‌ونی هه‌میشه‌یی و كۆتایی‌یه.

 

 

 

           

 

02/09/2015