به‌خێر بێن بۆ عێراقی ئازاد کراو
بابه‌تی سایتی "روشنگه‌ری" وه‌رگێرانی عوسمان_م گوروپی ژنان بۆ ئاشتی، شارومه‌ندانی عێراقی ده‌با بۆ ئه‌مریکا تاکو خه‌ڵکی ئه‌مریکا هه‌واڵه‌کانی عێراق به بێ واسته و راسته‌وخۆ له زمانی خۆدی عێراقیه‌کانه‌وه ببیسن. له سێهه‌مین ساڵرۆژی داگیر کردنی عێراق، بوش له وتاره یه‌ک له‌دوای یه‌که‌کانیدا خۆشبینی خۆی ده‌رباره‌ی عێراق ده‌ربری. نه‌ختێک دوای یه‌کێک له خۆتبه‌کانی بوش، دوکتور ئێنتسار موحه‌ممه‌د ئه‌ریابی که ژنێکی فارماکولوژیستی عێراقییه و له نه‌خۆشخانه‌ی یارموکی به‌غدا کار ده‌کا، له هه‌ڵسورانی هاوبه‌شی دوو گروپی ژنان دژ به شه‌ر بۆ ئاشتی و گولوبال ئه‌کسچه‌نچ له پالم بیچی فلوریدا قسه‌ی بۆ خه‌ڵکی ئه‌مریکا کرد. له روانگه‌ی کادرێکی پزشکیه‌وه بارودۆخی عێراقی باس کرد. راوبۆچونی شاره‌زاێان و پسپۆرانی لاێانگر و دژ به‌شه‌ر له جێی خۆی، به‌ڵام ووته ساده و ساکاره‌کانی خه‌ڵکی ئاسایی خالی شیاوی تێرامان و جێگای گوێ گرتنی تێداێه. وه‌ک ده‌ڵێن: ئه‌مریکاییه‌کان له عێراق ئه‌و نه‌خؤشخانانه‌ی که کاولیان کردن ده‌ێانهه‌وێ دروستیان بکه‌نه‌وه... به‌ڵام که‌ی و چلۆن؟ وه‌یان ئه‌وان له تکنولوژیای مودێرن بێجگه له که‌ره‌سه‌ی شه‌ر و ماڵوێرانی هیچ شتێکی دیکه‌ێان بۆ عێراق نه‌هێناوه... و ته‌نیا یه‌ک ئومید هه‌ێه، ئه‌و ئو‌میده چییه؟ من بۆ قسه و باس له‌گه‌ڵ ئێوه هاتوم بۆ ئه‌مریکا، چونکه له عێراق له ته‌له‌ویزیه‌نه‌وه گوێم له قسه‌کانی بوش بو که باسی دێموکراسی، ئازادی و ئه‌منیه‌ت و ئه‌و یارمه‌تیانه‌ی ده‌کرد که ئه‌مریکا به خه‌ڵکی عێراقی کردوه. به‌ڵام هه‌ر هه‌موی درۆێه و بۆ من نه‌ک باوه‌ری پێ ناکه‌م، دورن له راستی. هه‌ر بۆێه خه‌ته‌ری سه‌فرم بۆ ئه‌مریکا قه‌بوڵ کرد تا به ئیوه بڵێم که له عێراق چی ده‌گوزه‌رێ. من سه‌ر به هیچ حیزب و رێکخراوێکی سیاسی و قه‌ومی نیم. ته‌نیا وه‌ک دایکی پێنچ منداڵ و وه‌ک فارماکولوژیستێک و ئینسانێک له‌گه‌ڵتان قسه ده‌که‌م. من له یه‌کێک له گه‌وره‌ترین نه‌خۆشخانه‌کانی به‌غداد ئیش ده‌که‌م. من 13 ساڵ به بێ ئه‌وه‌ی شتێکم له‌ده‌ست بێ شاهیدی گه‌مارۆی ئابوریم بوم که خه‌ڵکه‌که‌م، به‌تایبه‌ت منداڵان له بێ ده‌رمانی و نه‌بونی که‌ره‌سه‌ی له‌ش ساغێ ده‌مردن. یونیسێف به‌راوردی کرد که روژانه زیاتر له 200 منداڵ راسته‌وخۆ به هۆی گه‌مارۆی ئابوریه‌وه ده‌مرن. خه‌ڵکی عێراق پێان وابو پاش ئه‌وه‌یکه ئه‌مریکا عێراق داگیر بکا و گه‌مارو لاچێ، وه‌زعی له‌ش ساغی و سه‌لامه‌تیی خه‌ڵک باشتر ده‌بێ. به‌ڵام داگیر کردن خراپتری کرد. زۆربه‌ی نه‌خۆشخانه‌کانی عێراق له شاره‌کانی وه‌ک به‌غداد، ئه‌لقایم و فه‌لوجه بومباران و وێران کران. هێرش کراێه سه‌ر ئامبولانسه‌کان و کارمه‌نده‌کانی ته‌ندروستییان کوشت، ئه‌مه له حاڵێکداێه که به پێی یاسا نێونه‌ته‌وه‌ییه‌کان هێرش کردنه‌سه‌ر ئامبولانس و کارمه‌ندانی ته‌ندروستی قه‌ده‌غه و ناقانونییه. پاش ئه‌وه‌یکه نه‌خۆشخانه‌که‌ی ئێمه بومباران و تاڵان کرا، میلیونه‌ها دولاریان به کونتراکتچیه‌کان دا تا چاکیان بکه‌نه‌وه. ئێمه پێشنیارمان کرد که ئه‌م پارانه بۆ نیازه زه‌روریه‌کان سه‌رف بکه‌ن، به‌ڵام داواکه‌ی ئێمه‌ێان ره‌د کرده‌وه و له‌بری نان و ده‌رمانی پێویست، قه‌نه‌فه و گوڵ و شتی زینه‌تییان کری، له حاڵێکدا ئێمه له که‌مبودی له‌راده‌به‌ده‌ری ده‌رمان، که‌ره‌سه‌ی ئورژانس و ده‌رمانی بێهۆشی ره‌نجمان ده‌کێشا، و هێچ ژورێکی عه‌مه‌لیاتمان نه‌بو که ئێستریل کرابێ. ئه‌و نه‌خۆشیانه‌ی که له سه‌رده‌می سه‌دام ریش کێش کرابون وه‌ک وه‌با، هیاتیت، ناته‌واوی و گۆجیی منداڵ، ئێستا دیسان سه‌ری هه‌ڵداوه‌ته‌وه و گیانی ئینسانه‌کان به‌تایبه‌تی منداڵان ده‌کێشێ. مردن به هۆی سه‌ره‌تانه‌وه زیادی کردوه چونکه به‌رنامه ده‌رمانیه‌کان راوه‌ستاوه و ده‌رمانه‌کانی ده‌ست ناکه‌وێ. ئالوده بونی ئاو و هه‌وا و خراپیی سیستمی فازڵاو زیانی به ته‌ندروستی خه‌ڵک گه‌یاندوه. وه‌زعی ته‌ندروستیی ژنان، به‌تایبه‌تی ژنانی حامیله زۆر خراپه و زۆربه‌ێان له که‌م خوراکی ئازار ده‌چێژن. له کاتی منداڵ بوندا، زۆربه‌ێان له ماڵه‌وه منداڵیان ده‌بێ، هه‌م له ترسی ئه‌وه‌یکه له رێگای نه‌خۆشخانه بکه‌ونه به‌ر ده‌سترێژی فیشه‌ک و هه‌م له‌به‌ر ئه‌وه‌یکه ئاگاداری هه‌لومه‌رجی خراپی نه‌خۆشخانه‌ن. له ئاکامی ئه‌م وه‌زعه دا هه‌م مه‌رگی منداڵان و هه‌م ژنان له کاتی منداڵ بوندا زیادی کردوه. به‌ر له داگیر کردنی عێراق له لاێان ئه‌مریکاوه، سه‌ره‌رای هه‌مو دژواریه‌کان که به هۆی گه‌مارۆی ئابوریه‌وه هه‌مان بوو، مه‌رگی منداڵانی ژێر 5 ساڵ که پێشتر له ئاستی جیهانیدا له پله‌ی 80 بوو، ئێستا له پله‌ی 36 داێه. یونیسیف ده‌ڵی که پاش داگیر کردن که‌م خوراکیی منداڵانی عێراقی بوه‌ته دوقات. ئێمه گه‌وره‌ترین سه‌رچاوه‌ی خۆمان له‌ده‌ست داوه- یانی پزیشکه‌کانمان. پزیشکانی عێراقی له هه‌مو لاێه‌که‌وه له ژێر زه‌خت و په‌لاماردان. زۆربه‌ێان له لاێان سه‌ربازانی ئه‌مریکاوه کوژران، و ده‌که‌ونه به‌ر لێدان و سوکاێه‌تی. له فه‌لوجه نه‌خۆشخانه‌که‌ێان به پزشکه‌کانیه‌وه بومباران کرد. له حه‌دیسه ئه‌مریکاییه‌کان پزیشکه‌کانیان ده‌ستگیر کرد و به توندی لێیاندان. له دوکتور جه‌میلیان دا که ته‌نیا جه‌راحی نه‌خۆشخانه بوو و سه‌ر و چاوی شین و هه‌ڵمسا بوو. له به‌رپرسی نه‌خۆشخانه‌شیان دابو و یه‌ک حه‌فته له‌وێ راێان گرت. له‌م بارودۆخه ناله‌باره‌دا که له سه‌ره‌تای هێرش کردنه‌وه تا ئێستا پێک هاتوه زیاتر له 200 پزیشک رفێندراون. برێک له بنه‌ماڵه‌کانیان توانیویانه به پاره چه‌ند که‌سێکیان ئازاد بکه‌ن و پاش ئازاد بون له ترسانا ته‌واوی بنه‌ماله‌کان ووڵات به جێ دێڵن. ئه‌وانه‌ی که پاره‌ێان نییه له لاێان رفێنه‌رانه‌وه ده‌کوژرێن. له‌سه‌ر یه‌ک تا ئێستا زیاتر له 1000 پزیشک له عێراق هه‌ڵهاتون که زۆربه‌ێان به‌ته‌جره‌به‌ترین و باشترین پسپۆرانی ئێمه بون. ئه‌و پزیشک و کارمه‌ندانه‌ی ته‌ندروسی که له عێراق ماونه‌ته‌وه، به هۆی زه‌ختی ژماره‌ی فراوانی نه‌خۆش و بێ ئیمکاناتی به‌ته‌نگ هاتون. کاتێک جێگاێه‌ک بومباران ده‌که‌ن یان تێکهه‌ڵچون ده‌بێ، ده‌ێان بریندار که خوێنیان لێ ده‌چێ و ئه‌و بریندارانه‌ی که ئه‌نامی له‌شیان پچراوه ده‌رژێنه نه‌خۆشخانه. به‌ڵام به هۆی نه‌بونی که‌ره‌سه‌ی پێویست و ده‌رمان، ژماره‌ێه‌کی زۆریان ده‌مرن. ته‌نانه‌ت جاروباریش که‌سوکاری برینداره‌کان له کارمه‌ندان و په‌ره‌ستارانی نه‌خۆشخانه ده‌ده‌ن. بنه‌ماڵه‌کان کاتێک ده‌بینن ئازیزانیان به هۆی پێ رانه‌گه‌یشتن ده‌مرن، شێت ده‌بن و رقیان به‌سه‌ر کارمه‌ندانی نه‌خۆشخانه‌دا هه‌ڵده‌رێژن. په‌یکه‌ری له‌ت له‌تی هه‌زاران عێراقیم له حاڵێکدا خوێنیان لێ رژاوه به چاوی خۆم بینیوه. ئه‌مانه یان سه‌ربازانی ئه‌مریکایی داونیانه‌ته به‌ر ده‌سترێژ، یان که‌وتونه‌ته به‌ر بومباران، یان بومبی که‌نار جاده‌ێان پێدا ته‌قیوه‌ته‌وه، یان که‌وتونه‌ته نێوان ته‌قه‌ی دولاێه‌ن ویان له لاێان ئینسان رفێنه‌کانه‌وه ده‌ست و لاقیان بردراوه. عێراق بوه‌ته روبارێکی بێ پاێان له خوێن. جوانترین شت جسم و په‌یکه‌ری ئینسانه. نابێ ئاوا به‌م توندوتیژیه ره‌فتاری له‌گه‌ڵ بکرێ. من ئینسانی بێ ئه‌ژمارم بینیوه که ره‌نج ده‌کێشن، منداڵی هه‌تیوی زۆرم بینیوه، خه‌ڵکانێکی زۆرم بینیوه که ده‌گرین. منیش هه‌مو رۆژێک له‌گه‌ڵیان ده‌گریم. ده‌گریم چون ئیتر ناتوانم ئازار و ده‌رده‌کانیان ته‌حه‌مول بکه‌م. ده‌گریم چون هه‌ست به تاوان ده‌که‌م کاتێک ناتوانم یارمه‌تی به نه‌خۆشێک و یان بریندارێک بکه‌م. من ده‌گریم چونکه ده‌بینم خه‌ڵکه‌که‌م دێن بۆ نه‌خۆشخانه و ده‌مرن. له‌بیرمه رۆژێک له نه‌خۆشخانه له بابه‌ت ئه‌مریکاییه‌کان قسه‌مان ده‌کرد و له خۆمان ده‌پرسی ئاێا ئه‌وانه هیچ شتێکی باشیان بۆمان هێناوه؟ هه‌مومان وتمان نه. به‌و هه‌مو سه‌روه‌ت و زانسته‌وه که هه‌ێانه، هیچ شتێکیان به ئێمه نه‌داوه. ته‌نانه‌ت ده‌رمانیشیان پێمان نه‌داوه. پاشان پزشکێک وتی: ئه‌وانه شتێکیان پێمان داوه، سه‌ردخانه بۆ راگرتنی جه‌نازه‌کان. هێرشی ئه‌مریکا بوو به هۆی مردنی خه‌ڵک، ژیانمانی وێران کرد، سیستمی ته‌ندروستیمانی وێران کردوه. من ده‌مه‌وێ ئه‌رته‌شی ئه‌مریکا له ووڵاته‌که‌م ده‌رچێ. من ده‌مه‌وێ ئه‌وانه خێرا له ووڵاته‌که‌ی من بچنه ده‌ره‌وه. من له‌به‌رچاومه ئه‌گه‌ر ئه‌مریکاییه‌کان برۆن، ئێمه ئێراقیه‌کان باشتر ده‌توانین لگه‌ڵ یه‌ک کۆ ببینه‌وه و برینه‌کانی میلله‌ته‌که‌مان ده‌رمان بکه‌ین. له رۆژێکه‌وه هاتوم بۆ ئه‌مریکا، خه‌ڵک به‌رده‌وام لێم ده‌پرسن ئاێا هیچ ئومیدێک هه‌ێه؟ دیاره که هه‌ێه. هێچ که‌سێک ناتوانێ به بێ ئومید بژیت. ئومید و هیوای زێرینی من به خه‌ڵکی ئه‌مریکاێه. هیچ هێزێکیتر له دنیا ناتوانێ ئه‌رته‌شی ئه‌مریکا ناچار بکا ووڵاتی ئێمه به‌جێ بێڵێ. هیچ هێزێكیتر له جیهان ناتوانێ ده‌وڵه‌تی ئه‌مریکا ناچار بکا که گوێ له ئێمه بگرێ، خه‌ڵکی ئه‌مریکا نه‌بێ. تکاتان لێ ئه‌که‌م ئه‌م ئومید و هیواێه له عه‌رز مه‌ده‌ن.
|
|
|
02/09/2015 |