|
با
هه‌موومان ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره شه‌رمه‌زار بكه‌ین
(سه‌باره‌ت به كاره‌ساتی«ئیمان و شنۆ»)
•
كه‌ژاڵ ئیسماعیل
له
ڕێكه‌وتی (6-4-2006) له‌ماڵپه‌ڕی «كڵاوڕۆژنه» دا وتارێكم خوێنده‌وه له
ژێرناوی (چیرۆكی ئه‌و دوو كچه..) كه به خامه‌ی خانمی به‌ڕێز « تاڤگه
سابیر» نوسرابوو.
هه‌رچه‌نده خاتوو تاڤگه ئاماژه‌ی به كات و شوێنی ڕووداوه‌‌كه
نه‌دابوو، به‌ڵام ئه‌و كاره‌ساته به‌جۆرێك وه‌ك ژنێك و دواتر وه‌ك
مامۆستایه‌ك كاری تێكردم كه
له سه‌ر ئه‌م ڕووداوه
سه‌رنج
و بۆچوونی خۆم بنووسم.
پیشه‌ی مامۆستایی پیشه‌یه‌كی زۆر پیرۆزه و، چه‌ند پێویستی به زانست و
ڕۆشنبیریی ته‌واو هه‌یه سه‌د ئه‌وه‌نده‌ش پێویستی به دڵێكی گه‌وره و
پڕسۆزه‌وه هه‌یه. مامۆستا (باوك - دایك) ی دووه‌می قوتابی یه و،
په‌یامیشی تهنها فێركردن و به‌خشینی زانست نییه. به‌ڵكوو به‌خشینی
خۆشه‌ویستی، درێژكردنی دهستی هاوكاری و كردنه‌وه‌ی باوه‌شی سۆز
له
ئه‌ركه پیرۆزو گه‌وره‌كانی مامۆستان.
هه‌روه‌ها،
بوونی
نه‌فه‌سێكی
قووڵ،
هه‌ڵسوكه‌وتی جوان،
زمانی
شیرین و په‌یامی
دڵسۆزانه
ئه‌ركی مامۆستا
جوانتر و گه‌وره‌تر ده‌كه‌ن.
وه‌رگرتنی پۆستی به‌ڕێوه‌به‌ر ئه‌ركێكی گه‌وره‌یه و مامۆستا ده‌خاته ژێر
باری ڕاپرسی و به‌رپرسییه‌وه به‌رانبه‌ر
به
كۆمه‌ڵێك كه
ئه‌و
ده‌بێته ڕابه‌ریان و،
گه‌ر ئه‌ركی ئه‌و پێشتر تهنها په‌روه‌رده
و
فێركردن بووبێت ئه‌وا ئه‌ركی ده
به‌رابه‌ر
زیادتر
ده‌كات و،
ده‌بێته به‌رپرسی ستافێكی گه‌وره.
وێڕای
ئه‌ركی به‌ڕێوه‌بردن و په‌روه‌رده‌كردنی
ژماره‌یه‌كی زۆر جگه‌رگۆشه، پێویسته خۆی له
ئاستی
ئه‌و ئه‌رك و به‌رپرسییه گه‌وره‌و پیرۆزه‌دا ببینێ و،
به
ڕاستی و دڵسۆزیی
هه‌ڵگری په‌یامی سپێردراو بێت كه‌وا له
ئه‌ستۆیدایه.
به‌داخه‌وه دانان و ده‌ست نیشانكردنی به‌ڕێوه‌به‌ر له هه‌رێمی كوردستاندا
له‌سه‌ر ئه‌و بنه‌مایانه
نییه
و به‌‌ند
نییه به‌و مه‌رج و خاڵانه‌وه،
به‌ڵكوو
ئه‌و مامۆستایانه ده‌كرێنه به‌ڕێوه‌به‌ر كه
سه‌ر
به لایه‌نی ده‌سه‌ڵاتدارن و كێ پله‌ی ئه‌ندامێتی به‌رزتر بێت ئه‌و شیاوی
به‌ڕێوه‌به‌رێتی یه،
به‌ده‌ر له‌ڕه‌چاو كردنی ئه‌و مه‌رجانه‌ی كه پێویسته له‌خودی
به‌ڕێوه‌به‌ردا هه‌بن!
ئه‌م
دیارده‌یه‌ش ده‌بێته
هۆی
دروست
بوونی كێشه له‌خوێندنگاكاندا و پرۆسه‌ی خوێندن لاسه‌نگ
ده‌كات
و
ئاستی خوێندن له‌خوێندنگاكاندا به‌ره‌و نزمی ده‌بات.
بێگومان دانانی كه‌سی شیاو له
شوێنی شیاودا،
چ بۆ تاك یا بۆ كۆمه‌ڵ به‌گشتی هه‌میشه ده‌رئه‌نجامی ئیجابی
ده‌بێت.
لێره‌دا وه‌ك به‌راوردێك ئاماژه به‌خاڵێكی گرینگ
ده‌كه‌م
ئه‌ویش چۆنێتی به‌ڕێوه‌بردنی سیستمی خوێندنه
له
هه‌موو قۆناغه‌كانی خوێندن له ئه‌وروپادا.
سیستمی خوێندن رێگه‌یه‌كی زانستی نوێی له‌خۆگرتووه له
چۆنێتی به‌ڕێوه‌بردن و مامه‌ڵه‌كردن
و
هه‌ڵسوكه‌وته‌‌وه تا به‌ڕێوه‌بردنی پرۆسه‌ی خوێندن و ڕێگاكانی وانه‌گوتنه‌وه‌و
هۆكاره‌كانی فێركردن..
ئه‌و
په‌یوه‌ندییه جوانه‌ش له
یادنه‌كه‌م كه
هه‌موو ستافی خوێندن پێكه‌وه گرێ
ده‌‌دات،
مامۆستا وه‌ك هاوڕێیه‌كی دڵسۆزو دایك و باوكی ڕۆحی ئاگاداریی
هه‌ڵسوكه‌وت و ئاستی
فێربوون و كێشه‌كانی ده‌روونی و خێزانی و ته‌ندروستی و باری ئابووری و
كۆمه‌ڵایه‌تی قوتابیانن له
هه‌موو
قۆناغه‌كانی ته‌مه‌نیاندا، به‌ده‌ر له‌وه‌ی له
هه‌ر
پۆلێكی خوێندندا هه‌ركام
له
قوتابییه‌كان
خه‌ڵكی
وڵاتێكن
و،
هه‌ریه‌كیش
به‌ڕه‌نگ و ڕوخساری جیاوازه‌وه.
هه‌رگیز
مامۆستا جیاوازیی
ڕه‌گه‌ز و دین و
كولتووریان
ناكات و بگره ڕێزیش له
دابونه‌ریت
و زمان و ته‌مه‌نیان ده‌گرێ،
وێڕای ئه‌و ماوه دوورودرێژه‌ی
كه
مامۆستا و قوتابیی ڕۆژانه پێكه‌وه له
قوتابخانه به‌سه‌ری ده‌به‌ن،
هیچ
كامیان بێزار نابن و هه‌ست به‌ڕۆینی كات ناكه‌ن؟!
هۆكاریشی،
ئه‌وكه‌ش و هه‌وا له‌بارو گونجاوه‌یه كه
بۆ
به‌ڕێوه‌چوونی پرۆسه‌ی خوێندن دابین كراوه.
له
كوردستانی له‌مه‌ڕ ئێمه‌ش،
ست
«ژیان»
ده‌بێته به‌ڕێوه‌به‌رو وه‌ك دڕنده‌یه‌ك به‌رده‌بێته گیانی
خویندكاران
و سووكایه‌تییان
پێوه ده‌كات.
لێره‌دا من پرسیارێك ئاراسته‌ی
«ژیان» ده‌كه‌م
ئایا
بۆ تهنها جارێك به‌ڕابوردووی خۆتا
چوویته‌وه؟
تۆ به‌ته‌مه‌نی كچانی
خوێندنگاكه‌دا
تێپه‌ڕت كردووه‌و،
خۆ ئه‌گه‌ر نه‌كه‌وتبیته داوی خۆشه‌ویستییه‌وه بێگومان چه‌ند جارێك له‌گه‌ڵ
كوڕانی هاوته‌مه‌نی خۆتا نیگاو زه‌رده‌خه‌نه‌ت
گۆڕیوه‌ته‌وه؟
واوێده‌چێت «ژیان»
تێكه‌ڵ به‌كۆمه‌ڵگا نه‌بووه و ئه‌و له
مه‌مله‌كه‌تی فریشته‌كانه‌وه هاتووه و نه‌یبیستووه
كه
زۆر
ئاسایی
یه
" كوڕو كچ " له‌و ته‌مه‌نه (14-
15) و به‌ره‌وژووریشدا
به
ئه‌زموونی خۆشه‌ویستیدا
تێده‌په‌ڕن
و،
ئه‌و
ئه‌زموونه به‌جوانترین
و خۆشترین ساته‌كانی ژیان
ده‌زانن.
ئه‌گه‌ر
«ژیان»
خاوه‌نی شاره‌زایی و پسپۆڕیی
بوایه
له‌خوێندنه‌وه‌ی بابه‌ته‌كانی تایبه‌ت به‌ده‌روونناسی و قۆناغه‌كانی
گه‌‌شه‌كردنی مناڵ و،
یان
خاوه‌نی ئه‌زموون
و شایه‌نی به‌ڕێوه‌به‌رێتی بوایه هه‌رگیز
تووشی ئه‌م
هه‌ڵه گه‌وره‌یه نه‌ده‌بوو.
ئه‌و،
بۆ
تهنها ساتێكیش
دایكی ڕۆحی و ده‌سته‌خوشك
و هاوڕێی (ئیمان و
شنۆ)
و هاوڕێكانیان نه‌بووه.
ئه‌گه‌ر وابوایه
كێشه‌ی
خۆشه‌ویستیی
ئه‌وانی (كه‌خۆشه‌ویستی كێشه‌نییه) وه‌ك كه‌سێكی خاوه‌ن ئه‌زموون
و دایكێكی دڵسۆز چاره‌سه‌ر ده‌كردو،
وه‌ک
كه‌سێكی بازاڕی دهستی به
هاوار و شاته‌شات نه‌ده‌كرد و پاكیی و مه‌عسوومییه‌تی
خۆی به‌سه‌ر دایك و خوشكی (ئیمان و
شنۆ)
دا نه‌ده‌پژاند!
بێگومان به‌ڕێوه‌به‌ر پێویسته له‌و جۆره كردارانه گه‌وره‌تربێت،
به‌ڵام
«ژیان»
له‌لاوازترین خاڵی ده‌سه‌ڵاتی خۆیداگڕی به‌ردایه جه‌سته‌ی
«ئیمان»
و گوڵی
ژیانی
هه‌ڵوه‌راند و
«شنۆ»شی
تووشی
ئازاری ده‌روون و نیگه‌رانی مردنی هاوڕێكه‌ی كرد.
پێی
وابوو به‌و كاره ده‌بێته ژنێكی پاك و به‌ڕێوه‌به‌رێكی باش.
من به
به‌ڕێوه‌به‌ر و به‌رپرسانی په‌روه‌رده هیچ ناڵێم و،
هیچ داوایه‌كم له به‌رپرسان نییه چونكه ئه‌وان هه‌رچی خۆیان به‌شیاوی بزانن
ده‌یكه‌ن و بێگومان سه‌ر هه‌تا
پێیان
غه‌رقی هه‌ڵه‌و تاوانه به‌رانبه‌ر
به خه‌ڵك..
با
هه‌ر
ویژدانی خۆیان سه‌نگی مه‌حه‌كییان بێت گه‌ر كه‌مێك
ویژدانیان مابێت!
له‌كۆتاییدا،
وێڕای پیرۆزكردنی
گڵكۆی
«ئیمان»ی
جوانه‌مه‌رگ
و شه‌رمه‌زاركردنی ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره،
به‌و هیوایه‌م چیدی كچان نه‌بنه نێچیری
ئه‌و
«ژیان»ه دڵڕه‌ق و نامێهره‌بانه‌ی كه تهنها بیر له خۆیان ده‌كه‌نه‌وه و
هیچ بایه‌خێك بۆ خۆشه‌ویستی و جوانیی ژیان دانانێن.
هۆله‌ندا،
9-4-2006
• • •
|