له یا دی 108  سا له ی ڕۆ ژی ڕۆژنا مه نوسی كو ردیدا

له گه ل ڕێزوخۆ شه ویستیم  بۆ بنه ما له ی به در خا نیه كان *

به ڕێزا ن ئا ماده بوانی ڤیستڤا لی به در خا ن له دوری  ووڵا ته وه سڵا وتان لێ بێت ، له م یا ده دا خۆ شحاڵ ده بوم ئا ماده بووما یه به با به تێك له سه ر ما لبا تی به در خا نیه كان ، به ڵا م نه بو نی كا ت و ئه ر كه زه حمه ته كا نی ژیان له تا راو گه و دوری كوردستان بۆم نه ڕه خسا ئاماده بم، خۆ شحال ده بم به چه ند په یڤێك به شداریتان له گه ل دا بكه م بۆ رێز گرتن له م یا ده پیرۆ زه داوبۆ ڕیز گر تن له بنه ما ڵه ی به در خا نیه كان.

له دووره وه به گه ر می ده ستی یه كه به یه كه ی هه لسو ڕێنه را ن و به شدرا ر بوانی ئه م ڤیستیڤا له زێڕ ینه ده گو شم و هیوا ی سه ر كه و تنتان بۆ ده خوازم، هیوادارم هه مو سا لێك به به ر نا مه ی پڕ با یه خ و با به تی به نر خ و فراوانتر ئه م یا ده به ر زو پیرۆز ڕا گرن و به ر ده وام بن .

د ڵسۆ زی و كورد په ر وه ری و ڕاستگۆ یی میر به در خا ن بۆ كورد و كوردستان له سه ر ده می فه ر مانڕه وا یه تی دا به كا رو كرده وه كانی گه وره یی لێها توویی ئه و مرۆ ڤه یان ده ر خست ، هه ر له بیری دا مه زرا ندنی ده و له تی سه ر به خۆ یی كوردستان ، عه دا له ت و یه كسا نی له نێوان نه ته وه و دینه جیا جیا كان ،سكه لێدانی پا ره و دا مه زرا ند ن و دروستكر دنی چه ك و جبه خا نه و سو پا ی كو ردستان ،یه كخستن و یه كڕ یز ی نه ته وه ی كورد ، به ڵام پیڵا ن و  هێر شی خو ێنا وی له شكر ی عو سمانلی و خیا نه تی یه زدان شێری سه ر له شكر مۆ له تیان نه دا ته مه نی ئه م ئیما ره ته در ێژ بێت ، اما ره تیان  ڕووخا ند و سه رجه م ئه ندا مانی  بنه ما له یان ده ستگیر كر دو له كوردستان دوور یان خستنه وه، سه روه ت و سا مان و زه ویه كانیان ده ست به سه ر داگرت، ده بێ ئه وه ش له به ر چاو بگیر ێ كه ئه م بنه ما له یه ژیا نی ئا واره یی و ده ر به ده ر ییان پێ با شتر بو له ژیا نی ژێر ده ستی، چ جا ران مل كه چی پله و پا یه ی حكو مه تی عو سما نلی نه بون تا له ژیان دا بوون هه ر له دوری كو ردستان به ئا واره یی ژیان.

میر مقداد مه دحه ت به در خا ن گه یشتبوه ئه و قه نا عه ته ی كه به ڕا په ڕین و شۆڕش له گه ڵ فه ر ما نڕه وا یه تیه كی دڕنده ی وه ک فه ر مان ڕه وا ی  عسمانلی دا گیر كه ر و سه ر كو تكه ر هیچ نا كر ێ بۆ یه بیر ی له ڕ ێگه چا ره یه كی تر كرده وه تا بتوا نێ له ڕێگه یه وه په یا می كورد به ناوه و ده ره وه ی ووڵات بگه یه نێ، با وه ڕی وا بو به هۆ شیا ری نه ته وه یی و بڵا و بونه وه ی زا نست و خو ێنده وا ری له نێو ڕۆ له كا نی  گه ل ده توا نر ێ كوردستان ڕزگار بكر ێ، بۆ یه بیر ی له  ده ر كر دنی ڕۆ ژنا مه یه ك كر ده وه بۆ به ر ز كر دنه وه ی ئا ستی هۆ شیا ر ی وپڕ چه ك كر دنی گه لی كورد به خو ێنده وا ر ی و زا نست  ، هه ستا به چا پكر دن و بڵا و كر دنه وه ی ڕۆ ژنا مه ی كوردستان یه كه م ژما ره ی له 22/نیسا نی 1898ده رچوو به ها و كا ری  عبدولڕه حما ن به گی  برا ی تا ژما ره  31 یان ده ر كر د، له به ر مه تر سی جا سو س و حكو مه تی تور ك له چه ند شو ێنێكی جیاواز ده ر یان ده كر د، ئه و كا ت ڕۆ ژنا مه ی كو ردستان كا ریگه ری خۆ ی هه بو ه بۆ درو ستكر دنی مه ترسی له سه رده سه ڵا تدا رانی عو سمانلیو بۆ گه شه پێدانی هۆ شیا ری نه وه ی كو رد  .

به در خا نیه كان له بوار ی كا ری ڕێکخرا وه یی وڕۆ ژنا مه نو سی دا پێشه نگ بون ، بنا غه ی ڕۆ ژنا مه نو سی كو ردی ئه وان دا یانڕشتوه ، مقداد مه د حه ت به در خا ن وعبدولڕه حمان به در خان و ئه مین عا لی وكو ڕه كا نی سوره یه به در خا ن و كا مه را ن به در خا ن و میر جه ڵا ده ت به در خا نو ڕه و شه ن به در خان به د رێژا یی ژیا نیان خز مه تی ڕۆ ژنا مه نو سی و ڕۆ شنبێر ی كو ردیان كر دوه ، كا رو چا ڵا كیه كا نی ئه وا ن بو ن به  هه و ێن و ها نده ر بۆ ئه وه ی گه لی كو رد ببێ به خا وه نی ئه ر شیفێكی ده و له مه ند ی ڕۆ ژنا مه گه ر یو سه ده ها ڕۆ ژنا مه له ڕۆ ژگا ری ئه مڕۆ دا چا پ و بڵا و بكر ێته وه .

له كۆ تا یی دا ده لێم با ڕۆ ژنا مه به ڕا ستی ده سه ڵا تی چوا ره م بێت و ئا زاد بێت ، یا سا ی تا یبه ت به ڕۆ ژنا مه گه ر ی هه بێت دا كۆ كی له ما فی ڕۆ ژنا مه نو سان بكا ت ، بۆ ئه وه ی به ڕا ستگۆ ییا نه بتوا نێ ئه ر كه كا نی جێ به جێ بكا ت له پێنا و خز مه تكر دنی كۆ مه لگا بۆ به دیهێنا نی  كو ردستا نێكی ئا زا دو سه ر به خۆ كه ئه مه ش ئا وا تی هه ره گه وره ی به در خا نیه كا ن بوو ،له كۆ تا یی دا  به هیوا ی سه ر كه وتن ، له گه ل رێزم بۆ ئا ما ده بوا ن ، بۆ میوا نا ن ، بۆ به ڕێوه به را نی ڤیستڤا ڵی سێ یه می به در خا ن له هه و لێر .

 

 

نو سه رو ڕۆ ژنا مه نوو س

یو سف ئه حمه د مه نتك

 

ئه لما نیا

21/04/2006

*ئه م ووتا ره م وه كو برو سكه یه كی به شدا ر ی كردن بۆ ڤیستیڤا لی سێ یه می به در خان  له هه و لێر نارد.

 

           

 

04/07/2007