ئهم
ناونیشانه، بهدهر له ئهڤین، رهنگه له ههموو ناونیشانێکی
تر زیاتر بوترێت و دووبارهبکرێتهوه. رووداوهکانی دونیاش،
کهش ههوایهکی وههایان هێناوهتهوه ئاراوه که تێروانینێکی
وهها بۆ پهیوهندیه نێودهوڵهتیهکان رۆژ له دوای رۆژ زیاتر
جێی بروایه. ئهم چهمکه یهکهمجار لهلایهن رۆژههڵاتناسی
جولهکه بێرنارد لویسهوه دارێژدرا، بهڵام له سهردهستی
سامۆئیل هێنتنگتۆن کهوته سهرزاری ههموان.
هینتینگتۆن دهڵێ جیاوازی گهورهی نێوان گهلان له رووی
کهلتورهوهیه. چی دی ئایدهلۆژیا یان ئابووری نیه. چهمکی
کهلتور، چهمکێکی ترسناکه. له سهرهتادا کهلتور ئهو
دابونهرێت و ههلسوکهوتو دونیابینیانه ئهگرێتهوه که
سهرتاپا ئهندامانی نهتهوهیهک یان گهلێک ههیانه.
کهواته ئهگهر کهلتور ببێته مایهی ناکۆکی ئهوا ناکۆکی
دهکهوێته نێوان سهرجهم ئهندامانی گهل و
نهتهوهکانهوه. له پاش شۆرشی فهرهنسا ئار.ئار.پالمهر
ووتی سهردهمی شهری پاشاکان بهسهرچوو، رۆژگاری شهری خهڵك
دهستی پێکرد. بۆیه له شهری شارستانیهکانا تاکهکان
بهتایبهتمهندی و ووردهکاریهکانیانهوه بهرهو رووی
یهکتر ئهبنهوه. ئهمه شهرێکه سهرجهم کونج و
کهلهبهرهکانی ژیان ئهگرێتهوه. زۆر به ئاسانی دهکرێ وهک
پاساو بهێنرێتهوه بۆ ههموو جۆره
ههڵسوکهوتێ.
ئایا
کهلتوور دواین قۆناغه بۆ جوداکردنهوهی گهلان له یهکتری.
ئایا پێکدادانی کهلتووری دواین قۆناغی شهری نێوان گهلانه،
له کاتێکا زۆر شێوازی تر تاقیکرانهوه. ئایا کهلتورهکان شهر
ئهکهن و بهیهکدا دێن چونکه کهلتورێک له کهلتورێکی تر
باڵادهست تره. ئایا کهلتورێک نیه بۆ مرۆڤایهتی. ئایا
ههرشارستانیهتێک تهنها یهک کهلتوری ههیه. ئایا
جیاوازبوون مایهی پێکدادانه یان جیاوازهکان ئهتوانن پێکهوه
بژین.
ئهوهی وههای لێکردم بگهرێمهوه بۆ ئهم بابهته، چیرۆکی
پهیوهندی دوو هاورێی نزیکمه. ههرچهنده ئهم بابهتهو
کتێبهکهی هینتنگتۆنیش بابهتی وانهیهکم بوو له وانهکانی
پهیوهندیه نێودهوڵهتیهکان له زانکۆ ساڵی رابووردوو. چونکه
ئهو دوو هاورێیه لهبهر ئهوهی سهر به دوو کهلتوری جودان،
ئهم چهمک و تێروانینانه بوونهته بهربهست له بهردهم
پهیوهندی و پێکهوهبوونیاندا.
با
بڵێین هاورێ کورکهم ناوی ههردیه. هاورێ کچهکهشی که به
رهگهز ئیتالیه ناوی کلارایه. ههردی وهک یهکێک لهو
ههزارهها لاوانهی تری کورد بۆ چهند ساڵێکه دوور له
ووڵات، له شارێکی مامناوهند له قهراخ زهریای ئهتڵهسی
نیشتهجێ بووه. ههردی ئارهزووی زۆره. حهزدهکات بچێته
سینهما، بخوێنێتهوه، جارجارێکیش که عاشق ئهبێ ئهنووسێ.
ئهو کهسێکی کراوهیه و هاورێی زۆره. کاری وهرگێران ئهکات و
له زانکۆ ئهدهب و زمانی ئینگلیزی ئهخوێنێ. له بهر دڵ
ناساکی عیشقێکی تایبهتی ههیه بۆ ئهدهب و سینهمای یابانی،
بهتایبهتی رۆمانی دارستانی نهرویجی هاروکی مۆراکامی و
فلیمهکانی کوروساوای دهرهێنهر. ئهم بروابوونه به ناسکی
ههردهم وههای له ههردی کردبوو سڵ له عهشق بکاتهوه.
بهڵام وهک رۆژێک کچێ فهرهنسی که ناوی ئانابوو پێی ووت؛
ئهی چی ئهکهی ئهگهر عاشق بوویت. پرسیارهکهی ئانا
ئهوهنده کاریگهربوو ههندێ جار ههردی وای بیرئهکردهوه که
ئهگهر عاشق بێت وهک پاڵهوانێکی کافکایی رهنگه ههتا
لاشهشی بگۆرێ.
بهڵام
ئهو بێئاگابوو که کهسێک ههیه چاوهرێیهتی، بهدوایا
ئهگهرێ، بوخچهی کچێنی خۆی بۆ داناوه. ههردی ههرکه کچێکی
دهناسی و ههرزوو ههستی به نامۆیی ئهکرد، دهگهرایهوه بۆ
ئهو بروا کۆنهی که ئهو رهنگه تهنها له گهڵ کچهکوردێکا
بهختهوهربێت. ههردی سهرهرای ئهمانه ئارهزوویهکی
شێتانهی ههبوو بۆ فهلسهفه. له سهرهتای لاوێتیا عهشتی
فهلسهفهی فهرهنسی بوو، بهڵام لهم دوایانهدا وههای
ههست ئهکرد که شێوهی ئهندازهی بیرکردنهوهی گۆراوه.
زیاتر مهیلی بهرهوه شێوازی فهلسهفهی ئهنگلۆساکسۆن
ئهروات. ئهم ئارهزوهی بۆ فهلسهفه وههای لێکردبوو زۆر
دڵرهق بێت له پشکنینی بیروراکانی. له نێو ئهو بیرورایانهدا
که ههردهم دهیخسته ژێر پرسیارهوه بیرورای بهختهوهری بوو
له گهڵ کچی کورددا. ئایا ئهم کورده. ئایا کوردبوون ناسنامهی
کهسایهتیه یان ناوی نهتهوهیهکه که به رێکهوت ئهم
بهشێکه لێی. ئایا نهتهوه یان دهوڵهت تهنها چهمکی سیاسی
نین و بهس، ئیتر دهبێ چ پهیوهندیهکیان به کهسایهتیهوه
ههبێ. ئایا کێشهکه زمانه. ههردی جگه له زمانی دایکی سێ
زمانی تر بهباشی قسهی ئهکرد. زۆریشی ئارهزووبوو فهرهنسی
فێربێت بهڵام لهوهتهی لهگهڵ کلارادا بوبوونه هاورێ زیاتر
سهرقاڵی ئیتالی بوو. کلارا ههردهم پێی دهڵێ، تهنیا یهک
دێر گرنگه له یادت بێت ئهویش تیامۆیه، که یانی خۆشم ئهوێی.
ساڵێ
لهمهوپێش له پایزێکی درهنگدا، ئهو رۆژانهی که ئهم شاره
بێوێنه جهنجاڵ و قهرهباڵغه، چونکه ههفتهی ڤیستڤاڵی فلیمی
سینهمایه، بۆ یهکهم جار کلارا ههردی کهوته بهرچاو. ههر
چهند ههفتهیهک پاش ئهوه له ئێوارهیهکا که باران وهک
توکی گا ئهباری، ههردی به تهنها له سهرخۆی له بازارهوه
بهرهو ماڵ ئهرۆشتهوه. که له پردهکه پهریهوه و به
بهردهم بازاره کۆنهکهدا تێپهری که به بازاری ئینگلیزهکان
ناسراوه، ئافرهتێکی باڵابهرزی ئهسمهر له دهروازهی
بازارهکهوه هاتهدهرێ و بهدهم زهردهخهنهیهکهوه به
ههردی ووت های.
ئهگهر جاران بوایه ههردی له شهرمدا سهرێکی ئهلهقاندو
ئیتر هیچی نهئهووت. بهڵام شێوازی ژیاری غوربهت ههموو
شتێکی له ههردیدا گۆریوه. ئیتر ههردووکیان بهرهو کۆتایی
بازارکه کهوتنه رێ. کلارا خۆی به ههردی ناساند و ووتی؛
ئهوه ساڵ نیوێکه لهم شارهم زوو زوو تۆ ئهبینم. ههردی له
وهڵاما ووتی من ههرگیز تۆم نهبینیوه. ههر ئهو ئێوارهیه
بریاریاندا پێنج شهممهی داهاتوو ههردوو له کافێ
مینابهنهکهی زانکۆ ئێواره قاوهیهک به یهکهوه بخۆنهوه.
که
پێنج شهممه هات ههردی له ژوانهکه درهنگ کهوت چونکه بهشی
فهلسهفه کۆرێکیان ئهگێرا دهربارهی شۆپنهاوهر، ههردی
وهک ههمیشه لهوێ ئامادهبوو. کاتێ باس هاته سهر چهمکی
ئارهزووی ژیان و خۆشهویستی لای شۆپنهاوهر، ههردی
بیریکهوتهوه که ئهو ژوانی ههیه، بهڵام ئهو دهمه
نیوسهعات بهسهر کاتهکهدا تێپهری بوو. که گهشته ئهوێ
ههردوو قاتی کافێکه گهرا کلارای نهبینیهوه. ههردی که
بهتهنها له کافێکهدا دانیشت بیری له شۆپنهاوهرکردهوه، به
تایبهت ئارهزوی ژیان. ئایا ئارهزوو بۆ بهردهوامی ژیانه
ئێمه وهها لێئهکات له گهڵ ئهوانی تردا پهیوهندی
ببهستین. ئایا ههر ئهم ئارهزوهیه، که کێیهتی ئهویتر
دیاری ئهکات. ئایا من که کهسێک ئهبینم ههرخێرا بیرلهوه
ئهکهمهوه که ئهگهر هاتوو مناڵمان بوو دهبێ مناڵهکانمان
چۆن بن. ئایا ئهمه بۆخۆی بیرکردنهوهیهکی ئاینیانه نیه، که
مهبهست له پێکهوهبوونی ژنو پیاو وهها لێک ئهداتهوه که
بۆ بهردهوام بوونی نهوهکانه و بهس. پێش شۆپنهاوهر ههردی
ههرگیز وهها بیری له پهیوهندی نهکردبوهوه.
بۆ
ئهو شتی تر ههبوون زیاتر جێی بایهخ بوون. ئایا ئهویتر
توانای ههیه ئهم بناسێ وهک خۆی. له کاتێکا ئهم کهسێکه
جودا بهم کهلتووره. ئایا دڵناسکیهتهکهی رائهگیرێت. ئایا
رێگهی پێئهدرێت خۆ بێت و له پهیوهندیدابێت. ئهو ههردهم
پیرهمێرده ئایرلهندیهکهی هاورێی ئههاتهوه یاد، که
جارێکیان پێی ووت؛ دوو دار له تهنیشت یهکهوه بۆ ئهوهی
وهک یهک گهشهبکهن و ههردوکیان تۆکمهبن تا بهرگهی
تۆفانهکانی زهریا بگرن دهبێ لهنێوانیاندا مهودایهک
ههبێ. ئایا به ههمان شێوه دهبێ له پهیوهندی عیشقیشدا
مهودایهک ههبێ. ئایا عیشق زهمانی بهسهر نهچووه. ئایا به
هاتنی فیمینستهکان ئافرهت ههرزانترین و زۆرترین کالا نیه له
بازاردا. بۆ ههردی جێی سهرسورمانبوو که ئافرهت ئازادی خۆی
لهوهدا ئهبینێتهوه که ببێته جێی سهرنجی پیاو.
له
رۆژی دوایدا ههردی چوو بۆ ئۆفیسهکهی کلارا له نهۆمی دووهمی
ئهو باڵهخانه نوێیهی که به باڵهخانهی ئۆراهێڵی ناسراوه.
ژورهکهی کلارا له ناوهندابوو. لایهکی پڕبوو له کتێبی
زمانهوانی و ئهدهب. ههردی داوای لێبووردنیکرد بۆ
دواکهوتنی. کاتێ که هۆکارهکهی لێکدایهوه کلارا
زهردهخهنهیهک کهوته سهرلێوی و ووتی؛ منیش خۆم عهشقی
ئهدهب و فهلسهفهم بهڵام کهمتر شۆپنهاوهر. پاشان که
کلارا به ههردی ووت له سهر کورسیهکه دانیشێ، ههردی پرسیاری
دهرباره ژنه رۆماننوسه ئوتریشیهکه کرد که لهم ساڵانهی
دووایدا خهڵاتی نۆبڵی پێبهخشرا. ههردی تهنها فلیمی
پیانۆژهنی دیبوو که سیناریوکهی رۆمانێکی ئهوبوو. کلارا
رۆمانهکهی نهخوێندبووهوه. بهڵام ههندێ بهرههمی تری
ئهوی خوێندبووهوه. ههردی بۆیه باسی ئهوی کرد بۆ ئهوهی
باسی ئارهزووی خودوێرانکردن و خۆشهویستی بکات.
کلارا
بهتهوهسهوه گوێی ئهگرت، که ههردی ئهیووت؛ ههندێ جار بۆ
ئهوهی به کۆمهڵگا پێشاندهین که ئێمه کێین، کێیهتی راستی
خۆمان ئهشارینهوه و کهسایهتیهکی ساخته بۆ خۆمان
دروستئهکهین، ههرکاتێکیش که بهتهنها بووین رقمان لێیهتی.
زۆرجار خهڵک ههن ههست بهعهشقێکی گهوره ئهکهن بهڵام
لهبهرئهوهی عهشق زۆرجار وهک لاوازی و تهسلیم بوون
تهماشائهکرێت، ههردهم له ههوڵی ئهوهدان که بیچهپێنن،
بیشارنهوه ههندێ جار به پێچهوانهوهی پێشاندهن، بۆیه له
ئهنجامدا خودوێرانکردن دهبێته بهشێک له ژیانیان.
کلارا
له هاویندا تهمهنی دهبێته 28 ساڵ. وهک خۆی ئهیوت رۆژێکی
خۆشی هاوین دایکی له مهزرابوو که له پڕ بۆی دهرکهوت که
کلارا دهیهوێ بێته دهرێ. که کلارا خۆی باسی ئهمهی ئهکرد
ههستی به خۆشیهک ئهکرد. پاشان دایکم بۆی دهرکهوت که
بهبهیهکی بێدهنگی جوانکییلهی بی ئهزیهت هاته دونیاوه.
کلارا دووخوشک و برایهک و دایک و باوکێکی ههیه، له گوندێکی
بچکۆله له پادهشتی چیاکانی ئهلپ له باکوری ئیتالیا. کلارا و
ههردی ههر ئهورۆژه بریاریاندا که ئێوارهی رۆژی داهاتوو
برۆن بۆ کافێ بچکۆلهکهی سهرهتای شهقامی واشنتۆن ستریت.
ئهو کافیهیه بۆ ههردی جێگایهکی تایبهت بوو. زۆرکاتی لهوێ
له سهر کورسیه باریک و درێژهکانی بهسهربرد بهدهم
قاوهخواردنهوه و خوێندنهوه و بیرکردنهوهوه. یهکهم جار
کچێ پۆڵۆنی مهکرباز پاش نیۆرۆیهکی هاوین له گهڵ خۆیدا بردی
بۆ ئهوێ. زۆر جار به تهنها و ههندێ جاریش به تایبهت ئهو
رۆژانهی که هاورێ نهرویجیهکهی لێره ئهژیا پێکهوه ئهچون
بۆ ئهوێ بۆ قسهکردن له سهر دهقهکانی دۆلۆز و گیتاری.
ههردی عهشقی دهقی نۆمادۆلۆجی (کۆچگهری) بوو. بهڵام
ههردهم لهگهڵ دۆلۆزدا ههستی بهگرانیهک ئهکرد. زۆر
ههوڵی دا ههردوو کتێبهکهی دهربارهی سینهما بخوێنێتهوه
بهتایبهت کاتێ که خهریکی خوێندنی قۆناغی نیوریالیزم بوو له
سینهمای ئیتالیدا، بهڵام بۆی نهکرا.
ئێوارهی داهاتوو له کافێکه ههر باس باسی ئهدهب بوو. کلارا
له ههردی پرسی له نێو نووسهره ئیتالیهکان ئهو
و و کێی زیاتر بهدڵه. ههردی به بێ یهکودوو ووتی
ئیتالۆ کالڤینۆ، به تایبهت رۆمانی شاره نهبینراوهکان. کلارا
ئهو دهقهشی نهخوێندبووهوه بهڵام بیستبووی. ههردی ههر
ئهو ئێوارهیه بۆی دهرکهوت که ئهم دڵخۆشه له گهڵ ئهم
کچهدا. که له کافێکه رۆشتن ههردی به کلارای ووت ماڵی من له
سهر رێگایه حهزئهکهم لهگهڵما بێیت کتێبهکانم ببینی و
ئهگهر ئهشتهوێ یهک دوو کتێب له گهڵ خۆتدا
بهره.
کلارا
بێ ئهوهی وهڵام بداتهوه رازی بوو. کتێبهکانی ههردی له
تهنیشت چێشتخانهکهوه بوو. دوو رۆمانی بهختیار عهلی و
کۆمهڵه شیعرێکی فهروغ نهبێ هیچ دهقێکی تری کوردی نهبوو.
ههردی بێ ئهوهی بهختیار بناسێ کۆمهڵی یادهوهری له
گهڵدا ههبوو به تایبهت ئهو رۆژانهی که له سلێمانی قوتابی
بوو. ههردی دهمێک بوو حهزیئهکرد ئهو رۆژانه وهک رۆمانێک
بنوسێتهوه. ههردهم که بیری لێئهکردهوه به خۆی ئهوت
دهقێک ئهبێت وهک دهقهکهی جیمس جۆیس، وێنهی هونهرمهند
له تافی لاویا. کۆمهڵه شیعرهکهی فهروغ دیاری کچه کوردێک
بوو له شاری سلێمانی که هاوینی پار ئهو لهوێ بوو. پهیوهندی
ئهو له گهڵ ئهو کچه کوردهدا که ئێستا جگه له هاورێتیهکی
بهتین هیچ نیه رۆژانێک به خهیاڵێکی تربوو. ئهو که ناوی
باران نهبوو بهڵكو ههردی وای بانگ ئهکرد، کاریگهری ههبوو
له سهر گورینی دونیابینی ههردی بهرامبهر به بهختهوهری
له گهڵ کچی کورددا. ههرچهنده ههردی تا ئێستاش ههردهم
بیری لێئهکاتهوه و زۆریش حهزئهکات ههردهم وهک دوو
هاورێی زۆر نزیک بمێننهوه، بهڵام ههموو ئارهزویهکی
ئهوهی له دهستدا که بیهوێ ژیانی لهگهڵدا بهشکات. ئهو
وهک ههموو کچێکی کورد خۆشهویستی ئهویست بهڵام نهیئهزانی
چیه و چۆنه. نیتچه ئهڵێت گرانه بۆ پیاو له گهڵ خودادا
پهیوهندیهکی راشکاوانه و راستهقینهی ههبێت، چونکه خوا
رێنادا پیاو گوناه بکات. به لای ههردیهوه ههمان تێگهشتن بۆ
خێزان و ئهندامهکانی بهتایبهت کچ له کۆمهڵگای کوردیا
راسته. کچی کورد نابێ گوناهبکات، ئهگهر گوناهی کرد، ئهوا
رهنگه سزاکهی مهرگ بێت، یهکێک لهو گوناهانه خۆشهویستیه.
بۆیه کچی کورد له خێزاندا خۆشناویسترێ بهڵکو چاودێری ئهکرێ.
ههر ئهمه بوو بهلای ههردیهوه گران بوو. ئهو ئهیزانی
کهسێک ئهگهر خۆشنهویسترابێت ناتوانێ خۆشهویستی ببهخشێ.
ههربۆیه زۆربهی لاوی کورد که ژن دههێنن ههرزوو ههست
ئهکهن که ژنهکهیان ئهو میوانهیه که ههرگیز ناروات.
که
رۆشتن بۆ ماڵهوه ههردی دوو کتێبی دابه کلارا بۆ خوێندنهوه،
یهکهمیان رۆمانی ئایهته شهیتانیهکانی سهلمان رۆشدی بوو،
که ههردی ووتی، جوانترین دهقه دهربارهی غوربهت نوسرابێت.
ئهویتریشیان دهقی گهلگامیش بوو. کلارا که پاڵی دابوو به
قهراخ کتێبخانهکهوه دهستیکرده خوێندنهوهی پهرهگرافی
سهرهتای رۆمانهکهی سهلمان روشدی. بۆ ئهوهی سهرلهنوێ
له دایک بیت، جوبرهیل فریشته که له ههوادا ههڵبهزودابهزی
بوو ئهیووت، سهرهتا ئهبێ بمری. هۆژا هۆژا! بۆ ئهوهی له
سهر سنگی زهوی بنیشیتهوه، ئهبێ پێش ئهوه بفری. تاتاتاتاإ
چۆن ئهتوانی جارێ تر پێبکهنی، ئهگهر پێش ئهوه نهگریت؟
چۆن ئهتوانی دڵی ئازیز ببیتهوه، بهبێ ئازار؟
2
ژوانی
ئهو ئێوارهیه، ههرچهنده سادهبوو، بهڵام له ههردوولادا
ههندێ بیرۆکهی هێنایه ئاراوه. ئیتر ههردوکیان حهزیان
ئهکرد یهکتر ببینن و قسهبکهن. ههردی لهو دهروازهیهوه
که دهچووه زانکۆ له پهنجهرهی ئۆفیسهکهیهوه کلارای
ئهبینی که ههردهم له بهردهم کۆمپیوتهرهکهیا دانیشتبوو،
خهریکی ئامادهکردنی وانهکانی بوو دهربارهی ئهدهبی
ئیتالی. زۆرجار ئهگهر باران نهبوایه (چونکه ههردهم لهم
دورگهیه بارانه) ههردی له تهنیشت کلێساکهوه دهوهستا تا
کلارا ئاورێکی له دهرهوه ئهدایهوه، ئیتر ئهوی
بهرچاوئهکهوت، یان ئهرۆشت بۆ ئۆفیسهکهی یان ئهو ئههاته
خوارهوه، یان له بهردهم کلێساکهدا ئهوهستان یان پێکهوه
ئهچوون بۆ قاوهخانهکهی نهۆمی خوارهوهی مۆزهخانهکه، که
باڵهخانهیهکی تابڵێی دڵگیرو جوان بوو، به تهنیشت
رووبارهکهوه دروستکرابوو.
ترسی
جیاوازبوونی شارستانیهکان و پێکهوه نهگونجانیان سهرهتا
لای کلارا سهریههڵدا. ئهو زۆر جار به شێوهیهکی نهرم له
میانهی قسهکانیا ئاماژهی پێئهدا. یهکێک لهو دێرانه که
ههردهم ئهیوتهوه ئهوهبوو، من تۆ دوو کهلتوری زۆر
جیاوازمان ههیه. بۆ ههردی له سهرهتادا دێرێکی وهها وهک
زۆر شتهکانی تر که ئهوتران تهنها بیری له یهک رهههندی
ماناکهی ئهکردهوه. ههردی دڵنیابوو لهوهی که ئهو سهربه
کهلتورێکی جیایه. ههرچهنده کهلتورهکهی خۆی هێنده به دڵ
نهبوو، بهڵام ههردهم به بهشێکی له پێکهاتهی کهسایهتی
خۆی دائهناو نکوڵی لێنهئهکرد. ئهو بروای وههابوو ئهگهر
کوردیش نهبوایه و بهاتایه له کهلتووری کوردو تراژیدیاکانیان
به ئاگابووایه ئهوا وهک بهشێک له مرۆڤ بوونی وهک
کێشهیهکی نزیک له خۆیهوه تهماشای ئهکرد.
له
رووی سیاسیهوه کاتێک ههردوولا زیاتر به یهک ئاشنابوون
هاوبهشیهکی زۆرههبوو له نێوانیاندا. کلارا لهو بهشهی
ئیتالیایه که پاش جهنگی جیهانی یهکهم خرایه سهر ئیتالیا.
به سروشت خۆی بهشێکه له ووڵاتی ئوتریش. بۆیه ههرچهنده ئهو
ئیتالی بوو بهڵام زمانی دایکی ئهڵمانی بوو. که ههردی باسی
کوردوستانی بۆئهو ئهکرد، ههرزوو لهمهسهلهکه ئهگهشت.
چۆن پاش شهرهکان، براوهکان بهبێ گوێدانه ئارهزوی گهلان
خاک و ووڵاتهکهیان بهش ئهکهن. بهڵام چیرۆکی کوردوستان
بێ وێنه تراژیدی بوو. له لایهکی ترهوه کلارا کچی گوندێکی
بچکۆله و له خێزانێکی ئاینیه، له ههمانکاتا ههردی خهڵكی
گوندێکی گهرمیانه که تا ئهم چهند ساڵهی دوایی ژمارهی
ماڵهکانی له پهنجهکانی دهست تێپهری نه ئهکرد. بۆ کلارا
باوکی و بۆ ههردی باپیری جێی شانازی بوو. کلارا ههردهم به
ههردی ئهووت که قسهئهکهی، که رای خۆت بهرامبهر
مهسهلهیهک دهرئهبڕی ههردهم باوکم ئهخهیتهوه یاد.
ههندێ جار مایهی دڵتهنگیمه که ئهگهر رۆژێک بێت تۆ و باوکم
پێکهوه له سهر مێزێ دانیشن ناتوانن له یهک تێبگهن. ههردی
ئهیووت باپیرم سۆفی بوو، بێدهنگانه عاشق بوو. من ئهوم بینی،
بهڵام چونکه که من لهدایک بووم ئهو نابینابوو، ئهو
ههرگیز منی نهدیبوو. ههردهم بیرلهوهئهکهمهوه کتێبێکی
دهرباره بنووسم. کتێبیێ دهربارهی نابیناییهکهی، ئهو
تاریکیهی که رووبهرووی ئهبوهوه. دهربارهی خهمهکانی،
سهرکهشی و عهشقی ئازادیهکهی، ململانێکهی دژ به ئاغا
کورده جهللادهکان و بهعسهکان، شهکهرهش هاورێ شێتهکهی.
به
تێپهربوونی کات ئهوان ههردوکیان زیاتر خولیای یهکتردهبوون
و زیاتر حهزیان ئهکرد دهربارهی یهکتر بزانن. دیدارهکان
به ئاسانی دهرۆشت و قسهو بابهتهکان زیاتر و زیاتر تایبهت
دهبوو. دیدارهکان له لایهن ههردیهوه هێشتا له قۆناغی
ناسینی کهسێکدابوو؛ هێشتا دووربوو له پهیوهندی و عهشقهوه.
تا ئهو ئێوارهیهی که بریاربوو ههردوکیان پێکهوه برۆن بۆ
بهرنامهیهکی رادێوێی. ئهو ئێوارهیه بریاربوو له سهر
پردهکهی پشت بانکهکه یهکتر ببینن. بهڵام به چهند
دهقهیه پێش کاتی یهکتربینیهکه کلارا مهسجێکی نارد که ئهو
نایهوێ بێت و رۆژی دوایی له زانکۆ ئهیبینێت پێی ئهڵێت بۆ.
رۆژی
دوایی له کافێی خوێندکاران له نهۆمی دوو ههردوو له سهرمێزێک
و له گۆشهیهکی کافێکهدا کۆبوونهوه. کلارا پرسیاری شهوی
پێشووی کرد. ههردی ووتی خۆشبوو به تایبهت قسهکردن له گهڵ
کێڤندا (کێڤن دۆیل چیرۆک نووس و رۆماننوسێکی ئایرهلهندیه،
دۆستی نزیکی ههردیه). بهڵام بهدڵنیاییهوه خۆشترئهبوو
ئهگهر تۆ بهاتیتایه و کێڤنیشت بناسیایه. کلارا له وهڵاما
ووتی، زۆر حهزئهکرد بێم، بهڵام که له ژوورهکهما دانیشتم
و یهک و دوو دێرم له شیعره ناسکهکانی پاپلۆ نیرۆدا
خوێندهوه؛ ههستمکرد له دڵما حهزێک بۆتۆ چهکهرهی کردوه.
ئهترسم ئهگهر بهردهوام بین له یهکتربینین حهزت لێبکهم.
بهڵام ههرچهند بیری لێئهکهمهوه ئهم حهزه نابێت و
ئهگهر بشبێت ئاسان نابێت. دڵنیام نه خێزانی تۆ و نه خێزانی
من پێی دڵخۆش نابن. شیعرهکهی نیرۆدا یهکێک بوو لهو 20
قهسیده تایبهتهی که ئهو دهربارهی عهشق نووسی بووی.
شیعرێکی تهر و ناسک بوو. ئهمشهو ئهتوانم دڵتهنگترین دێر
بنووسم.
ههردی
به نیرۆدا ئاشنابوو، فلیمی پۆستهچی که دهربارهی رۆژانی
غوربهتی ئهوبوو له ئیتالیا یهکێک بوو له فلیمه دڵگیرهکانی
ههردی. بهڵام نیرۆدا چهندێک لهرووی عهشقهوه ناسک بوو
لهرووی ههڵوێستی سیاسیهوه بهندی خهونه ئهرخهوانیهکانی
کۆمۆنیزم بوو، بهجۆرێک عاشقانه شیعری بۆ ستالین نووسی.
رۆژهکان ئهرۆشتن و پهیوهندی نێوان ههردی و کلارا تا
ئههات به تین تر ئهبوو. زۆرپێکهوه رۆشتن بۆ سینهما به
تایبهت سینهما کۆنه بچکۆلهکه که به کینۆ ناسراوه. کینۆ له
زمانی ئهڵمانی و پۆڵۆنی و رووسیدا به مانای سینهما دێت.
ههموو جارێک پاش فلیم دهرۆشتن بۆ باره کۆنهکهی قهراخ
رووبارهکه که ناوێکی ئایرهلهندی ههبوو؛ سپێلپینگ فێنهگ.
که به مانای کرێکاره کۆچکهرهکان دێت. ئایرلهندیهکان
یهکێکن له ههره کۆچکردوترین نهتهوهکانی دونیا؛ به جۆرێک
ئهستهمه جێگایه ههبێ باری ئایرلهندی لێنهبێ. کلارا
جارێکیان ئهوهی له ههردی پرسی له ووڵاتی ئێوه باری
ئایرلهندی ههیه. ههردی له وهڵاما ووتی؛ کوردوستان له
مێژوویدا سهرزهمێنێ ژێردهستهو داخراوبووه، ئهستهمه بۆ
ههرکهسێکیت تر بتوانێ بروات لهوێ بهدوای بژێویدا بگهرێ.
کلارا
به ووردی له ههڵسوکهوت و سهرنجهکانی ههردی ئهنواری.
ههمووجارێکیش مناڵانه و بێباکانه دهرباره وورد و درشتی
ژیان ئهیپرسی. کلارا ئهو رۆژانهی که له ئوتریش له زانکۆ
خوێندبووی له زۆر کۆر و کۆبوونهوهکانی فیمینستهکانا
ئامادهبووبو. به تایبهت ئهو فیمینسته توندرهوانهی که
ههردهم له بهرابهرکێهکی بهردهوامدان له گهڵ ههموو
ههڵسوکهوتێکی پیاودا. شهوێک که باران بهخور ئهباری پاڵتۆ
رهشهدرێژهکهی کلارا زنجیرهکهی دانهئهخرا. ههردی له
بهردهمیا بهبێدهنگی وهستابوو نهیئهتوانی دهستی
یارمهتی درێژکات چونکه ههرزوو کلارا دهیووت؛ بۆچی ئهبێ
بۆتۆ داخرێت و بۆ من دانهخرێت، تهنها لهبهرئهوهی تۆ
پیاوی. بهڵام ئهو شهوه باران تا سهر ئێسقان ههردی خوساند
، ههردی ههمیشه جۆره بێزاریهکی تیابوو بهرامبهر بهو
فیمینستانهی که ههڵهودای دهسهڵاتن. ئهو بروای وابوو
ئهوان شایانی پشتگیری نین بهڵکو ئهوهی ئهوان ئهیانهوێ
تهنها گواستنهوهی دهسهڵاته له نێرهوه بۆ مێ. بۆ ههردی
له پاش خوێندنهوهی کتێبهکهی دۆلۆز و گیتاری له ژێرناوی
کهپیتالیزم و شیزۆفرینیا بروای وههابوو که کێشه له خودی
دهسهڵاتدایه، نهک بهوهی له دهسی کێدایه. ئهو شهوه
ههردی بێزاربوو بهڵام بێزاری ئهو ههرگیز توورهبوونی
پێوهدیارنهبوو،پاش ساتێک چاوهروانی ووتی؛ ئهگهر رێگام
پێبدهی رهنگه من بتوانم یارمهتیت بدهم. ئهوه مانای ئهوه
نیه من باشترم بهڵكو رهنگه شوێنی من له بهرامبهر
زنجیرهکهدا باشتر بگونجێ. کلارا بهبێ دهنگی رهزامهندی
نواند. که پێکهوه له ژێر بارانهکهدا دهستیانکرد بهرێکردن
ههردی کهوته قسهکردن. که ئهمهوێ یارمهتیت بدهم مانای
ئهوه نیه من له تۆ زاناتر یان به تواناترم. ئهگهر تۆ براوات
به تواناو کهسایهتی خۆت قایم بێت کارێکی وهها نابێته
مایهی دڵگرانیت. کلارا بێ دهنگ بوو.
که
گهشتنه ویستگهی پاصهکه کلارا لهبهردهم ههردیا بۆ ساتێ
وهستا، ئینجا باوهشی پیاکردو به له سهرخو ووتی؛ راست
ئهکهی، ئینجا به لێوه تهرهکانی ماچیکرد و پاشان ماچی
یهکتریان کرد. ئهو شهوه کهلتورهکان له ئهڤیندابوون
ههموو نیازێکی بهیهکدادان وهلاخرا. جگه له دیدی هینتینگتۆن
ههردی به نیازی ئهوهبوو باسی ئابووریناس و کۆمهڵناسی هیندی
سین بۆ کلارا بکات. ئهمانداتا سین خاوهنی پاداشتی نۆبڵه له
ئابووریا. ئهو به تهواوی دیدێکی جودای ههیه دهربارهی
پهیوهندی کهلتورهکان. بهلای سینهوه هیچ کهسێک نیه
تهنها خاوهنی یهک کهلتووربێت. کورتکردنهوهی ههر
شارستانیهتێکش بۆ تهنها کهلتورێک خیانهته بهرامبهر بهو
شارستانیهته. نه رۆژئاوا خاوهن یهک کهلتوره و نه
رۆژههڵات.
له
کۆتایی ئازاردا کلارا بۆ سهردان گهرایهوه بۆ ئیتالیا.
ههردی ئهو بهیانیهی که له فرۆکهخانه مالئاوایی لێکرد
ههستیکرد که عاشقه. ئهو بهیانیه ئاسمان شین بوو. ههردوکیان
که گهشتنه فرۆکهخانهکه چونه نهۆمی سهرهوه. ههریهکهو
پیاڵهیه قاوهی لهگهڵ خویدا هێنا و رۆشتن لهبهردهم
پهنجهره گهورهکهدا دانیشتن ههتا له ههستان و
نیشتنهوهی فرۆکهکان بنوارن. ههردی له گهڵ قاوهکهدا وهک
ههموو بهیانیهک رۆژنامهیهکی گاردیانی کری. گاردیان و
رۆژانی یهك شهمه ئۆبزێرڤهر ئهو رۆژنامهیه بوو که ههردی
بهردهوام ئهیخوێندهوه. که ههردوکیان پێکهوه له لاپهرهی
یهکهمیان نواری بێدهنگ بوون و دهستیانکرد به
قاوهخواردنهوه. پهرهی یهک به وێنهو ههواڵی مهرگی زیاتر
له عێراقهوه داپۆشرابوو.
کلارا
ووتی چۆن بتوانم به ماڵهوه بڵێم که من عهشقی کهسێکم خهڵكی
ووڵاتێکه که مرۆڤ و ژیان له ههموو شتێکی تر ههرزان و
بێبایهختره. دایکم و باوکم بهرگهی ههواڵی وهها ناگرن.
رهنگه ههموو سهفهرهکه بگریم. ناتوانم لێیان بشارمهوه و
حهزناکهم پێیان بڵێم. بێگومانم ئهوان ئهترسن. ئهترسن له
کهلتوور له ئاین له داب و نهرێت. راستی بڵێم من خۆشم
ئهترسم. پهیوهندیم لهگهڵ تۆدا تێکهڵهیهکه له ترس و
گومان و عهشق.
ههردی
ههر بێدهنگ بوو. باش دهیزانی ساتێ تر کلارا ئهداته پرمهی
گریان. پاش سهعاتێ کلارا به چاوی پڕ له فرمێسکهوه
ماڵئاواییکرد. ههردی ههر لهوێ مایهوه تا پاصی داهاتوو
گهشت. که سهردێرهکانی لاپهرهی رۆژنامهکهی ئهخوێندهوه
بیری له مانگی داهاتوو ئهکردهوه. مانگی داهاتوو نیسان بوو.
که نیسان هات ههردی له دهفتهری یادهوهریهکانیا نووسی:
نیسان دڵ رهقترین مانگه؛ ئیلیوت وێرانهخاکهکهی وهها
دهستپێئهکات. له نیساندا تۆ سهفهرتکرد. بهیانیهک بوو،
رۆژنامهکان پڕبوون له ههواڵی خوێناوی. من به کڵاوه
گوڵگوڵیهکهوه، که تۆ جارێک پێت بهخشێم، تا دهمهونیوهروان
له کافێ چۆڵهکهی نهۆمی دوو دانیشتم، نهم ئهزانی چی بکهم.
یهکهم مهسجی کلارا پاش چهند سهعاتێ گهشت. بێدهنگم، له
قهتارام بۆ ماڵهوه، گۆێم لێیه ئهوانی تر ههر خهریکی باسی
یهکترین. خهریکه ئارهزووی قسهکردن له دهست ئهدهم.
ههردی بهیانیهکیان پاش نانخواردن دهستیکرده نووسین.
دڵم
تهنگه! بهتهنیا له کۆتایی مهتبهخهکهدا، له سهر ئهو
کورسیهی که تۆ ههردهم لهسهری دائهنیشتی
و له
دهرهوهت ئهنواری، من ئێستا به تهنیا دانیشتووم. بێ تۆ
ماڵهکه پڕه له بێدهنگی. من ئهمهوێ گۆرانی بڵێم. گۆرانی
ووتن ههستکردنه بهتهنهایی. گۆرانی بڵێم دهربارهی ئهوهی
ئهم شاره چهند چۆڵه بهبێ تۆ. که بیر لهتۆ ئهکهمهوه
گرانه هیچ شتێ تر بکهم. گرانه ووشه لهدهمم بترازێ. وهک
زهریا له بهیانیه ساردهکهی مانگی پێشوو، که پێکهوه له
پهنجهرهی ئۆتێلهکهوه تێمان ئهروانی، ماتم. چهند
دڵتهنگم بۆ ئهو رۆژانه. ئهو رۆژانهی که له نوێنه
گهرمهکهدا تۆ داوات لێئهکردم فێری زمانی کوردیت کهم.
بهنازهوه ئهتووت؛ پشیلهیه رهش، پشیلهیه رهش له
شووشه.
ئێستا
تۆ لێرهنیت. له گوندێ بچکۆله له پادهشتی چیا پڕ له
بهفرهکهی ئهلپ، وهک پێم ئهڵێیت بهیانیان زوو له خهو
ههڵئهستیت و لهگهڵ باوکتا ئهرۆی ههتا ئالک بخهنه بهر
ئهسپهکان، مانگاکان دادۆشن. رۆژهکان نارۆن. من وهک بهندی
رۆژهکان ئهژمێرم. که دێیتهوه حیکایهتی زۆرم بۆ
ئهگێریتهوه. باسی کتێبهکهی فێرناندۆ پێسهوام بۆ ئهکهی،
نادڵنیایی. لهم ماڵهدا زۆرمان دهربارهی ئهدهبی ئهڵمانی
و ئیتالی و ئوتریش قسهکرد. ههموو جارێ پێم ئهڵێی رۆژێ
ئهرۆین بۆ ڤیهنا، له کافێ گهورهکانا پێکهوه
قاوهئهخوینهوه و دهربارهی غهریبی قسهئهکهین. من له
گهڵتا دێم بۆ دۆزهخ. من ئهم رۆژانه سهرگهرمی
بیکێتم. له نهۆمی سهرهوه لهو ژورهی که لهمناڵیهوه هی
تۆیه، ههموو بهرههماکانت ههیه. دوور له تۆ وهک ئیستراگۆن
نازانم بۆچی لێرهم، ههرئهوهنده ئهزانم چاوهرێی تۆم.
بهڵام بهدڵنیاییهوه تۆ دێیتهوه، تۆ نابیته گۆدۆ. من و تۆ
چهند له فلادیمێر و ئیستراگۆن ئهچین. که دڵم ئهشکانی
پێتئهوتم؛ دهستم لێمهده، پرسیارم لێمهکه، قسهم لهگهڵا
مهکه، بێدهنگ بهو جێم مههێڵه. ئهزانی له رۆژی دووهم که
دێنهوه سهر شانۆ ئیستراگۆن ههمان ههستی
ههیه.
بکێت
ئهم رۆژانه تهمهنی ئهبێته سهد ساڵ. ئهگهر بمایه ئێستا
روومهتی چۆن بو؟ دهبوو چی تر بنوسیایه؟ که دێیتهوه،
ئێوارهیه پڕ له بارانه. من چاوهکانیشم تهره به گوڵێکهوه
چاوهرێتم. که باوهشت بۆ ئهکهمهوه به چرپهوه پێت ئهڵێم؛
جارێ تر جێم مههێڵه.
|