|
له ساڵی 1991ه‌وه تا ئێستا دوو حیزبی کوردستانی(پارتیی و
یه‌کیه‌تیی) بۆخۆیان ده‌سه‌ڵاتداری به‌شێکی باشووری کوردستانن
و کۆنترۆڵی هه‌موو بواره‌کانی ژیانی ئه‌و به‌شه، سیاسه‌ت،
ئابووری، فه‌رهه‌نگ، له‌شکری، جڤاکی و...، ده‌که‌ن. ئه‌وان
هه‌ر له ڕۆژی یه‌که‌می ده‌سه‌ڵاتگرتنه‌ده‌ستیانه‌وه تا
ئه‌مڕۆ و به ئاراساته‌کردنێکی ئه‌مه‌ریکاییانه و
ڕۆژاواییانه و وڵاتانی دیکه‌ی سه‌رمایه‌داری، که بۆ خۆیان
به‌رژه‌وه‌ند و سوود و مه‌به‌ستی تایبه‌تی خۆیان له‌و بواره‌دا
هه‌یه، به نێوی بازاڕی ئازاده‌وه، که به هه‌ڵه و
شێوه‌یه‌کی چه‌وت به‌کار ده‌برێت، کوردستانیان کردووه به
بازاڕێکی کراوه‌ی بێسه‌روبه‌ر و بێکۆنترۆڵ و پاشکۆیه‌کی
بێبه‌رهه‌می وڵاتانی ده‌وروبه‌ری کوردستان. بازاڕێک، که
قاچاخچی و دز و سه‌رمایه‌داری چاوچنۆک و قرچۆک و کرێت، به
ئاره‌زووی خۆیان و به به‌شداریی ده‌سه‌ڵات، چۆنیان بوێت به‌و
جۆره خه‌ڵکی ئاسایی و هه‌ژاری کوردستان هه‌ڵده‌خه‌ڵه‌تێنن.
گه‌لی کوردستان له گه‌لێکی به‌رمه‌مهێنه‌ر و خاوه‌ن
ئابوورییه‌کی کشتوکاڵیی به‌هێزه‌وه، کردووه‌ته گه‌لێکی
مشه‌خۆر و ته‌نبه‌ڵ و بێبه‌رهه‌م و به‌کاربه‌ر و کڕیار و
مووچه‌خۆر و وڵاته‌که‌یشیان کردووه‌ته ته‌نبه‌ڵخانه‌یه‌کی
گه‌وره، که خه‌ڵک چاوی له دووی مووچه و ئازووقه‌ی نه‌وت
به‌رانبه‌ر به خۆراکه. کوردستان له وڵاتێکی به‌رهه‌مهێنه‌ری
سه‌وزه و میوه‌وه، ئێستاکه، وڵاتێکی هاورده و هێنه‌ری
سه‌وزه و میوه‌یه. له وڵاتێکی ئاژه‌ڵداره‌وه ئێستاکه گۆشت
و خوری و پێستی له ده‌ره‌وه‌ی کوردستانڕا بۆ دێت. له
وڵاتێکه‌وه، که خه‌ڵکه‌که‌ی کارا بوون و ته‌واوی
پێویستییه‌کانی خۆیان دابین ده‌کرد و خۆیان خزمه‌تی خۆیان
ده‌کرد، ئێستاکه کارگه‌ر له وڵاتانی ده‌وروبه‌ره‌وه
ده‌هێنرین و کاره‌که‌ری ژنان بۆ خزمه‌تی ماڵه ده‌وڵه‌مه‌ندان
له تایلاند و فیلیپپینڕا ده‌هێنرێن. ڕاسته به‌عس و ڕێژیمی
عیراق به وێرانکردنی گونده‌کانی کوردستان و خڕکردنه‌وه‌ی
گوندنشینان، له چه‌ند ئۆردووگه‌یه‌کی زۆره‌ملێدا و
ڕاگواستنیان بۆ ئه‌م باژێڕ و ئه‌و شارۆچکه و به ئه‌نفال و
ڕووخاندنی کوردستان و به عه‌ره‌باندن و به‌عساندن و ته‌واوی
ئه‌وانه، ژێرخانی ئابووری کوردستانیان داته‌پاند و ڕووخاند و
بنه‌ڕه‌تی کۆمه‌ڵگه‌ی ده‌رۆزه‌کار و مشه‌خۆر و بێبه‌رهه‌میان
دانا و ئه‌و کاره‌یشیان به مه‌به‌ست و بۆ له‌نێوبردنی گه‌لی
کوردستان و کاولکردنی کوردستان ده‌کرد، به‌ڵام
ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان، که وا زیاتر له 15 ساڵه
فه‌رمانڕه‌وای کوردستانن، بۆ خه‌ڵک، مه‌به‌ستم زۆرینه‌ی
خه‌ڵکه، بۆ گه‌ل، نه‌ک بۆ سه‌رته‌ڵ و ده‌سته‌بژاری نێو جڤاکی
کوردستان، چییان کردووه و وڵاتیان به‌ره‌و چ ئاقارێک بردووه!
ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان له‌بری دروستکردنه‌وه‌ی ژێرخانی
ئابووری و به‌شدارکردنی ته‌واوی تاکه‌کانی گه‌ل له‌و کاره‌دا
و کاراکردنی هه‌موو مرۆڤێکی کوردستان و ده‌ستپێکردن به شته
هه‌ره‌پێویست و گرنگه‌کانی ژیانی خه‌ڵک، هاتن چێنێکی
ده‌وڵه‌مه‌ندی مشه‌خۆری دزیان، که به‌شێکیان پیاوانی
ده‌سه‌ڵات و ده‌ستوپێوه‌ندی خۆیانن و به‌شێکیشیان ده‌وڵه‌مه‌ند
و پاره‌داری قۆڵبڕی وڵات و ده‌رێی کوردستانن، هێنایه گۆڕێ و
گه‌لی کوردستان و کوردستانیان پێ ڕووتانده‌وه. هه‌ر
ده‌سه‌ڵاتێک له جیهاندا ئه‌گه‌ر مه‌به‌ستی خزمه‌تی خه‌ڵک و
پێشخستنی وڵات بێت، ئه‌وا پێش هه‌ر شتێک بیر له ژێرخانی
ئابووری و پێویستییه بنه‌ڕه‌تی و گرنگه‌کانی وڵات و خه‌ڵک
ده‌کاته‌وه. خه‌ڵک که نانی نه‌بێت بیخوات، ئه‌له‌کتریکی
نه‌بێت ماڵه‌که‌ی پێ ڕووناک بکاته‌وه و خۆی پێ فێنک و گه‌رم
بکاته‌وه و به‌نزینی نه‌بێت بۆ ئۆتۆمبیل و ماشێنی دیکه‌ی
به‌کار ببات و نه‌فتی نه‌بێت بۆ سووته‌مه‌نی زستانی و خانووی
نه‌بێت تێدا بژی و دوکتۆری نه‌بێت چاره‌سه‌ری ده‌رده‌کانی
بکات و له‌بری ده‌رمانی نوێ و باش ده‌رمانی له‌کارکه‌وتوو و
کاتبه‌سه‌رچووی بخرێته به‌رده‌ست و پێ بفرۆشرێت و کۆڵانی
شاره‌که‌ی هه‌موو قوڕ و چڵپاو بێت و پۆلی خوێندنی خوێندنگه‌ی
منداڵه‌که‌ی په‌نجه‌ره‌ی پێوه نه‌بێت و سه‌رمای زستان له
منداڵه‌که‌ی بدات و خۆراکی کۆن و پڕژار و ده‌رمانی تورکیا و
سووریا و مسر و ئێران و عیراق و کوێ و کوێی بدرێتێ و له ترسی
ده‌سه‌ڵات له پێستی خۆیدا نه‌وێرێت بجووڵێته‌وه و له سه‌ر
بچووکترین گازنده ده‌مکوت بکرێت و...، هوتێلی 400 میلیۆن
دۆلاری و زانستگه‌ی ئه‌مه‌ریکایی 300 میلیۆن دۆلاری و شاری
خه‌ونه‌کان و نازه‌مۆڵ و نازسیتی و خانووی گه‌شتوگوزار و
ده‌یان پرۆژه‌ی بێکه‌ڵکی دیکه‌ی، که ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان
ده‌یکه‌نه‌وه و دایده‌مه‌زرێنن و که ته‌نێ به قازانجی
ده‌وڵه‌مه‌ندان و ده‌سه‌ڵاتداران و سه‌رمایه‌دارانن و هیچی تر،
بۆ چییه! ئه‌و ملیاران دۆلاره‌ی بۆ ئه‌و شته بێکه‌ڵکانه
ده‌ڕوات گه‌لێک له بودجه‌ی ده‌یان له وڵاتانی جیهان، که
ده‌وڵه‌تن و خاوه‌نی چه‌ندین میلیۆن دانیشتووانن و سه‌دان
ده‌سگا و دامه‌زراویان هه‌یه، زیاتره. ده‌سه‌ڵات و
سه‌رمایه‌دارانی کوردستان هه‌ردوو هاوپشکن و کاره‌کانیان
پێکه‌وه ئه‌نجام ده‌ده‌ن. مووچه و زه‌وی و خانوو و موڵک و
سامانی ده‌سه‌ڵاتداران و مڵومووشکه‌رانی ده‌وروبه‌ریان، که
له ئه‌نجامی دزی و داگیرکردن و که‌ڵه‌گایی و به نێوی
کوردایه‌تی و خه‌بات و شؤڕشه‌وه پێکه‌وه‌یان ناوه و
خڕیانکردووه‌ته‌وه، هێنده زۆر و بێتامه، که ئیدی له‌وه
ده‌رچووه له گوتارێکدا بتوانرێت باسی لێوه بکرێت. تا ڕێژیمی
به‌عس هه‌بوو و سه‌ددام حوسه‌ین مابوو، ئه‌وان(ده‌سه‌ڵاتدارانی
کوردستان) به‌نێوی به‌ره‌وڕووبوونه‌ی دوژمن و داگیرکاره‌وه
فریوی خه‌ڵکیان ده‌دا. ساڵانێک به‌نێوی شه‌ڕی براکوژی و خۆکوژی
و یه‌کترکوشتنه‌وه کڵاویان ده‌نایه سه‌ر خه‌ڵک. ئێستایش به
نێوی ئه‌وه‌ی ده‌ڤه‌ره‌کانی که‌رکووک و خانه‌قین و شنگال و
ئه‌وانه ده‌گێڕنه‌وه سه‌ر هه‌رێمی کوردستان و خاڵی 140ی
ده‌ستوور جێبه‌جێ ده‌که‌ن و به نێوی یه‌کخستنه‌وه‌ی
کارگێڕییه‌کانی هه‌ولێر و سلێمانی و فڵانه جڤین و سه‌د به‌زمی
دیکه‌وه، خه‌ڵکی کورد ده‌خاپێنن.
ڕاپه‌ڕین و خۆپێشاندانه‌کانی که‌لار و هه‌ڵه‌بجه و کفری و
چه‌مچه‌ماڵ و ده‌ربه‌ندیخان و زه‌ڕایه‌ن و ئاکرێ، که
ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان وه‌ک هه‌ر ڕێژیمێکی دیکتاتۆر و
دژه‌گه‌ل، به گولله وه‌ڵامیان داونه‌وه و هه‌ر
خۆپێشاندانێکی دیکه‌یش، که له هه‌ر کوێیه‌کی کوردستان
ده‌کرێت، نیشانه‌ی ناڕه‌زایی و بێزاری و تووڕه‌بوونی خه‌ڵکه،
له ڕێژیمێکی گه‌نده‌ڵ و هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنه‌ر و دز و نیشانه‌ی
ئاگایی خه‌ڵکه له به‌شخوراوییان و له‌و دزی و
ساخته‌کارییه‌ی، که ده‌سه‌ڵات ده‌یکات و نیشانه‌ی نادادی و
ناڕه‌وایی و سته‌مێکه، که له کوردستان باڵاده‌سته و
فه‌رمانڕه‌وا. ده‌سه‌ڵات هیچ به‌رنامه و نه‌خشه و
کارنامه‌یه‌کی بۆ چاره‌سه‌رکردنی ئه‌و قه‌یران و کێشانه‌ی
گه‌لی کوردستان پێ نییه و دانه‌ناوه و هه‌ر به‌ڵێنێکیش
داویه‌تی و ده‌یدات، ته‌نێ قسه‌ی بۆش و بێبه‌ر بووه و هه‌ر
وایش ده‌بێت. ده‌سه‌ڵات هه‌موو جارێک به هه‌ندێک قسه‌ی لووس
و وشه‌ی نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانییانه‌ی زه‌ق و هه‌ستبزوێن، یاری
به هه‌ستی خه‌ڵکه‌که ده‌که‌ن و له جۆش و گه‌رمی و
هه‌ڵچوونیان سارد ده‌که‌نه‌وه و ده‌یانگێڕنه‌وه قاوغی خۆیان
و هیچیشیان بۆ ناکه‌ن. خه‌ڵکی سته‌مدیده و به‌شخوراوی
کوردستان به هه‌ر جۆر و شێوازێک ناڕه‌زایی خۆیان ده‌ربڕن و
به‌رانبه‌ر ده‌سه‌ڵات ببنه‌وه، مافی خۆیانه، چونکه
ده‌سه‌ڵات، ده‌سه‌ڵاتی چینی ده‌وڵه‌مه‌ند و سه‌رمایه‌دار و
بۆرژوازی کوردستانه و ته‌نێ له خه‌می ده‌وڵه‌مه‌ندتربوونی
خۆی و پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندی دزه‌کاندایه. تاکه جیاوازییه‌کی
ده‌سه‌ڵاتی ئێستای کوردستان له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتی ده‌وڵه‌ته
داگیرکاره‌کانی کوردستان و ڕێژیمگه‌لی دیکه‌ی دیکتاتۆریدا،
هه‌ر ئه‌وه‌یه، که ئه‌م به کوردی قسان ده‌کات و ئه‌وان به
زمانی دیکه. ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ له کوردستان ڕووده‌دات، قه‌یرانی
ده‌سه‌ڵاتێکه، که نوێنه‌ری خه‌ڵک نییه. کێشه‌ی
ده‌سه‌ڵاتێکه، که هیچی هاوبه‌شی له‌گه‌ڵ خه‌ڵکدا نییه و
نێوانی ئه‌و و خه‌ڵک، گه‌لێک له‌یه‌که‌وه دووره و بوونی
ئه‌و، به‌و جۆره‌ی که هه‌یه، بووه‌ته هۆی ئافراندنی کێشه و
قه‌یران بۆ خه‌ڵک. چاره‌سه‌رێکی یه‌کلاکه‌ره‌وه و بنبڕ و
مسۆگه‌ر، که به قازانجی خه‌ڵکی هه‌ژار و ئاسایی و چێنه‌کانی
خواره‌وه‌ی گه‌لی کوردستان بێت و خزمه‌ت به‌وان بکات، بۆ ئه‌و
قه‌یران و کێشه‌یه‌ی کوردستانی تێدا ده‌ژی و که ئه‌م
ده‌سه‌ڵاته‌ی ئێستایش ئه‌وه‌ی پێ نییه و نایکات،
به‌رده‌وامبوونی ڕێپێوان و خۆپێشاندان و ناڕه‌زاییه‌کانه، تا
ڕاده‌ی ئه‌وه‌ی ده‌بێته ڕاپه‌ڕینێکی جه‌ماوه‌ری و
سه‌رتاسه‌ری و ته‌واوی باشووری کوردستانی ده‌گرێته‌وه.
ئه‌وده‌م ئیدی هیوای وه‌لانانی ئه‌م ده‌سه‌ڵاته فه‌رمانڕه‌وا
گه‌نده‌ڵه و هێنانه سه‌رکاری ده‌سه‌ڵاتی گه‌ل و ده‌سه‌ڵاتێکی
نیشتمانپه‌روه‌ر و وڵاتپارێز و له خه‌ڵکه‌وه بۆ خه‌ڵک، نێزیک
ده‌بێته‌وه و دێته دی. ده‌سه‌ڵاتدارانی ئێستای کوردستان
ده‌بوو ئه‌وه‌یان زانیبا، که له‌نێوچوونی فڵانه دیکتاتۆر و
فڵانه ڕێژێمی سه‌رکوتکار و دژه‌گه‌ل و فڵانه دز و ساخته‌کار
و گه‌نده‌ڵ وچه‌وسێنه‌ر و داپڵۆسه‌ر و مشه‌خۆر، که بۆ خۆیشیان
له‌و جۆره‌ن، زه‌نگی ئاگادارکردنه‌وه‌یه‌که، بۆ هه‌موو ڕێژیم
و ده‌سه‌ڵاتێکی له‌و جۆره، و نه‌مان و داڕووخان و
له‌نێوچوونیان، نیشانه‌ی ئه‌وه‌یه، که ئیدی نۆره‌ی له
نێوچوون و گیانکێشانی ئه‌مانیش هاتووه.
ده‌ڵێن کابرایه‌ک، که زۆری دڵی به ژیان و دنیا خۆش ده‌بێت،
ئه‌و ڕۆژه‌ی کاتی مردن و ڕۆژ ته‌واوبوونی دێت، عیزرائیلی لێ
وه‌ژوور ده‌که‌وێت، بۆ ئه‌وه‌ی گیانی بکێشێت و بیمرێنێت. کابرا
له عیزرائیل ده‌پرسێت:"تۆ کێیت و چیت لێم ده‌وێت و بۆچی
هاتوویت؟". عیزرائیلیش پێی ده‌ڵێ، که ئه‌و عیزرائیله و
چونکه ڕۆژی ته‌واو بووه، هاتووه گیانی بکێشێت. کابرا
ده‌ڵێ:"جا چۆن وا ده‌بێ، تۆ ده‌بوو پێش هاتنت ئاگادارت
کردبامه‌وه و پێت گوتبام، تا من خۆم ئاماده کردبا و
ئه‌وده‌می تۆیش کاری خۆت کردبا" و زۆری لێ ده‌پاڕێته‌وه و
داوای لێ ده‌کات، که وازی لێ بهێنێت و مردنه‌که‌ی دوا بخات بۆ
کاتێکی تر. عیزرائیلیش به گوێی ده‌کات و ده‌ڵێ:" باشه
ئه‌مجاره لێت خۆش ده‌بم، به‌ڵام جارێکی دی، که هاتمه‌وه
ئیتر ته‌واو و بێ ئه‌ملا و ئه‌ولا گیانت ده‌کێشم". کابرا به‌و
کاره‌ی عیزرائیل دڵخۆش ده‌بێت و ژیانی به‌رده‌وام ده‌بێت.
چه‌ند ساڵێک به سه‌ر ئه‌و هاتنه‌ی عیزرائیلدا تێده‌په‌ڕێت و
له‌و ماوه‌یه‌یشدا، هه‌ر جاره‌و که‌سێک له ناسیاو و هاوماڵ و
هاوسێی کابرا ده‌مرێت و پرسه‌ی بۆ داده‌نرێت و کابرای له‌مه‌ڕ
خۆیشمان ده‌چێته زۆرێکی ئه‌و پرسانه و ئه‌لفاتیحای خۆی
ده‌خوێنێت و دێته ده‌رێ. ڕۆژێکیان، که ئیدی کاتی دیاریکراوی
مردنی کابرا دێت، عیزرائیل خۆی ده‌کات به ماڵی کابرادا. کابرا
دیسان لێی ده‌پرسێته‌وه، که کێیه. عیزرائیل خۆی پی
ده‌ناسێنێته‌وه و پێی ده‌ڵێت، که بۆ گیانکێشانی هاتووه.
کابرا تووڕه ده‌بێت و ده‌یکات به هه‌را و بۆڵه‌بۆڵ و ده‌ڵێ:"
بۆ پێشتر ئاگادارت نه‌کردمه‌وه و پێت نه‌گوتم و چۆن ده‌بێ
ئاوا له‌پڕ بێیت!". عیزرائیل ده‌ڵێ:"مه‌گه‌ر ئاگادارم
نه‌کردوویه‌وه". کابرا ده‌ڵێ:"کوا!". عیزرائیل ده‌ڵێ:"له
بیرته فڵانه حاجی مرد و فڵانه هاوسێت مرد و فڵانه‌که‌س
مارپێوه‌دا و مرد و فڵانه پیره‌مێرد مرد و فڵان که‌وته
ئاوه‌وه و خنکا و فڵانه پیره‌ژن مرد و فڵانه ناسیاوت مرد و
مرد و فڵان له سه‌ربان به‌ربووه‌وه و مرد و فڵانه خزمت مرد
و فڵانی ئامۆزات و فڵان به‌ر گولله که‌وت و کوژرا و فڵان و...
!". کابرا ده‌ڵێ:"به‌ڵێ، هه‌مووم له‌بیره". عیزرائیل ده‌ڵێ:"
ده‌ی مردنی ئه‌وانه هه‌موو ئاگادارکردنه‌وه بوون بۆ تۆ و
ده‌بوو تۆیش تێگه‌یشتبای، که ئیدی نۆره‌ی تۆیش وا هات". ئیتر
کابرا چاری نامێنێت و خۆ به عیزرائیل ده‌سپێرێت و ئه‌ویش
ڕێکوڕه‌وان گیانی ده‌کێشێت.
11-8-2006
|