ئه‌نفلۆنزا: وانه‌یه‌کی ژه‌هراوی بۆ ملکه‌چ پێکردنی خه‌ڵکی

ئیبراهیم ئسماعیل عه‌باس

 

    وه‌کو ڕاستییه‌کی نکۆڵی نه‌کراو ده‌بێت دان به‌وه‌دا بنێن، که‌له‌گه‌ڵ پێشکه‌وتنی ژیانی ئینساندا، مرۆڤه‌کان خۆشه‌ویستیی مانه‌وه‌ی درێژخایه‌نیان له‌ژیاندا لا پیرۆزتر ده‌بێت‌، به‌جۆرێک له‌هه‌موو شتێکی په‌یوه‌ست به‌زیانگه‌یاندن یان ئه‌گه‌ری زیانگه‌یاندن به‌ته‌ندروستیان، سڵ بکه‌نه‌وه‌ ، ئه‌و ئاڕاسته‌و ڕوانگه‌یه‌ مافی هه‌موو مرۆڤێکه‌و هیچ قسه‌یه‌کمان له‌سه‌ری نییه‌، وه‌لێ قسه‌و ده‌نگ لێوه‌هاتنه‌که‌‌ له‌سه‌ر ئه‌و کاره‌یه‌‌ که‌مرۆڤه‌کان له‌پێناوی ئه‌گه‌ری مانه‌وه‌ی خۆیاندا، هه‌ندێک جار هه‌ست و ڕوحم و به‌زه‌ییان بۆ ده‌وروبه‌ر له‌ده‌ست ده‌ده‌ن و له‌به‌ها ئینسانی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کان داده‌بڕێن، وه‌کو ئه‌وه‌ی بۆ خۆپارێزی  هه‌ندێک نه‌خۆشی له‌جۆری ئه‌نفلۆنزای باڵنده‌و هیتر به‌هایه‌کی لۆژیکیمان بۆ ده‌روبه‌رو باڵنده‌و گیانه‌وه‌ران و ژینگه‌ نه‌مێنێت. له‌ڕاستیدا ئه‌وه‌شم له‌به‌ر چاوه‌ که‌پێشڤه‌چوونه‌کانی بواره‌کانی ڕاگه‌یاندن و گه‌یاندن کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی به‌جۆرێک بچووک کردۆته‌وه، هێنده‌ی تر ڕه‌وایه‌تی به‌و بێوژدانیه‌ی مرۆڤه‌کان له‌ئاست پڕوپاگه‌نده‌یه‌کی ئامانجداری سیاسی و نوژداری و بازرگانی به‌خشیووه‌.‌

 

    ساڵانێکه‌ شاشه‌کانی ته‌له‌فزێون و بواره‌کانی تری ڕاگه‌یاندن، به‌نه‌خۆشی و ‌دیارده‌گه‌لێکی ناوازه‌ی ترسناکی وه‌کو ئه‌نفلۆنزای باڵنده‌ ئاشناییان کردین، باسکردنێکی بێی ئه‌ندازه‌ی ئه‌و نه‌خۆشییه‌ ئه‌و ترسه‌ی بۆ مرۆڤه‌کان درووستکردوه‌، ماده‌م به‌شێکی زۆر زۆر که‌م له‌په‌له‌وه‌رو باڵنده‌کان هۆکاری گواستنه‌وه‌ی نه‌خۆشییه‌کانی خۆیانن بۆ مرۆڤ،  قڕ تێخستنیشیان به‌که‌م بزانن! وه‌کو ئه‌وه‌ی نه‌خۆشییه‌ جه‌سته‌یی و کۆمه‌ڵایه‌تییه‌کانی خودی مرۆڤ کوتاییان هاتبێی و ته‌نێی باڵنده‌و په‌له‌وه‌ره‌کان سه‌رچاوه‌ی نه‌خۆشییه‌کان بن! ئه‌گه‌ر ئه‌وان( په‌له‌وه‌ره‌کان ) له‌ناو ببرێن، نه‌خۆشی له‌کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی نامێنێت!.

 

    وه‌کو زۆربه‌ی گه‌لانی تری دونیا، ئێمه‌ی کوردیش له‌ڕووداو کاریگه‌رییه‌کانی جیهان به‌ده‌رنین، هه‌ر بۆیه‌ ساڵی پار له‌ژێر کاریگه‌ری ڕاگه‌یاندن و میدیاکانی دونیا ئه‌و فیلمه‌ی نه‌خۆشی ئه‌نفلۆنزای باڵنده‌ له‌کوردستاندا بڵاوبۆوه‌، وروژاندنی ترسی نه‌خۆشییه‌که‌ له‌لایه‌ن ڕاگه‌یاندن و وه‌زیره‌ قه‌ل خۆره‌کان، درووست له‌و کاته‌دابوو ڕووخانی سه‌ددام، به‌م هۆیه‌شه‌وه‌ بوژانه‌وه‌یه‌کی ڕێژه‌یی ئابووری، که‌مێک ژیانی لای خه‌ڵکی کوردستان خۆشه‌ویست کردبوو. هه‌ربۆیه‌ ڕاستی و ناڕاستی و پڕوپاگه‌نده‌کان، زۆر زیاتر له‌قه‌باره‌ی خۆی  به‌ئاسانی له‌گوێچکه‌ی خه‌ڵکیدا چه‌سپا! به‌داخه‌وه زۆرینه‌ی‌ خه‌ڵکی نه‌ک هه‌ر ترس به‌ڵکو هه‌ر به‌جارێک هه‌تره‌شییان چوو! له‌کاتێکدا وه‌کو دوایی بۆ خه‌ڵک ڕوون بۆوه‌ ئامانجی ئه‌و گه‌وره‌کردنه‌ هێنده‌ ئه‌رکێکی نوژداری نه‌بوو، بۆ پاراستنی گیانی هاووڵاتیان! به‌قه‌د ئه‌وه‌ی ئامانجی بازرگانی تاکه‌که‌سی به‌رپرسان و قۆرخکردنی بازاڕه‌کان  بوو!. ئه‌و نه‌خۆشییه‌ وه‌نه‌بێت که‌ کورد ئێستا باسی نه‌کات کۆتایی هاتبێت، نه‌خێر ئێستا له‌ پارساڵ زیاتر، له‌وڵاتانی ئاسیاو ئه‌وروپا ئه‌و نه‌خۆشییه‌ دووچاری مرۆڤه‌کان ده‌بێی، به‌ڵام له‌کوردستان ڕاگه‌یاندن و وه‌زیره‌کان هه‌ر له‌ڕوویان نایه‌ت باسیشی بکه‌ن!؟ شه‌وی ڕابردوو دیمه‌نی خۆپارێزی خه‌ڵکی ئه‌نده‌نۆسیامان بینی، ئه‌و شێوازه‌ی ئه‌وان په‌یڕه‌ویان ده‌کرد، به‌کوشتنه‌وه‌ی په‌لاوه‌ره‌کانییان و دواتر سوتاندنییان، به‌بێی ئه‌وه‌ی ده‌سکێشیان له‌ده‌ست بێت!! قوڕگی ئه‌و که‌سانه‌یان پڕ له‌گریان ده‌کرد، که‌ قڕتێخستنی په‌له‌وه‌رکانیانی کوردستانیان، له‌لایه‌ن حاکمانی شارو شاره‌وانی و هێزه‌کانی پۆلیس و ئاسایش بینی بوو، ئاخر له‌گونییه‌نانی قه‌ل و قازو مریشک و مراوی خه‌ڵکی هه‌ژارو ده‌سکورتی کوردستان و، ڕاکه‌ڕاکی به‌ر‌گ مغاویرییه‌کانی هێزه‌کانی حکوومه‌تی کوردی، به‌دوای په‌له‌وه‌ره‌ به‌سته‌زمانه‌کانی کوردستاندا، کوشتارو لافاوو فواره‌ی خوێنڕژانی خه‌ڵکی به‌ده‌ست سه‌ربازه‌کانی کۆڕش و ئاشووربانی پاڵ و هۆلاکۆو جه‌نگیزخان و ته‌یموری له‌نگ و تورک و عه‌ره‌به‌ ئیسلامییه‌کان و شاڵاوه‌ به‌دناوه‌کانی ئه‌نفالی کورده‌کانیان له‌لایه‌ن به‌عسییه‌کانه‌وه‌ به‌بیر مرۆڤی کورد ده‌هێنایه‌وه‌.

 

 

    ئه‌و‌ساته‌ی باسی ئه‌و په‌تایه‌ له‌کوردستاندا بڵاوبۆوه‌ به‌شێک له‌ڕۆشنبیران، به‌ده‌نگی به‌رز له‌هاواری ئه‌و قڕتێخستنه‌ی په‌له‌وه‌ره‌کان و شێوازه‌ نائینسانییه‌کانی له‌ناوبردنیان هاتن. به‌ڵام داخی گرانم گوێی خه‌ڵکی له‌تاو پارێزگاری گیانی خۆیان! هێنده‌ که‌ڕ ببوو!!! نه‌خێر ئه‌و هاواره‌ هیچ کارێگه‌رێکی  ئه‌رێنی له‌سه‌ر خه‌ڵک و هوشیارکردنه‌وه‌یان نه‌بوو!؟ ئه‌گه‌ر ئه‌وکاته‌ هوشیاری خه‌ڵک به‌جۆرێکی تربووایه‌! به‌دڵنییاییه‌وه‌، ئێستا ڕژانی خوێنی مرۆڤ و ڕووخاندنی خانووه‌کان به‌سه‌ر خه‌ڵکی بێی جێگاو ڕێگای کوردستان له‌به‌ره‌به‌یانی جه‌ژنی قورباندا، بۆ هێزه‌کانی زێڕه‌ڤانی حکوومه‌تی کوردستان وا به‌سانایی نه‌ده‌چۆ سه‌ر!؟ ئاخر کێی هه‌یه‌ به‌ئاسانی باوه‌ڕبکات... ئه‌گه‌ر خۆی له‌ناو ڕاستییه‌ تاڵه‌کانی کوردستان نه‌ژیابێت، ئه‌و هێزه‌ کوردیانه‌ی ساڵی ڕابردوو به‌فه‌رمانی ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان، به‌ناوی نه‌خۆشییه‌وه‌ باڵدارو په‌له‌وه‌ره‌کانیان پێی ده‌خنکاندن، یان به‌شۆفڵه‌کانی شاره‌وانییه‌کان به‌زیندووی په‌له‌وه‌ره‌کانییان پێی ژێرخاک ده‌کران، ئه‌مساڵ له‌ڕۆژی جه‌ژنی قوربان، له‌ڕۆژی له‌سێداره‌دانی سه‌ددام!! له‌لایه‌ن شێعه‌ توندڕه‌وه‌کانه‌وه‌، هه‌مان هێزو هه‌مان ئه‌و شۆفڵانه‌ له‌جیاتی ئاوه‌دانکردنه‌وه‌ی کوردستان، ده‌یان خانوو به‌و سه‌رمای چله‌ی زستانه به‌و بێی ئه‌زمه‌ی سووته‌مه‌نییه‌،‌ به‌سه‌ر خه‌ڵکی ڕاگوێزراوی بێی لانه‌و ماڵ و جێگاو ڕێگای کوردی به‌شمه‌ینه‌تدا بڕووخێنن!!؟ چ ناشکوریێیه‌کی گه‌وره‌یه‌ نه‌ته‌وه‌یه‌ک ئه‌و هه‌موو کوێره‌وه‌ری و مه‌ینه‌ت و نه‌هامه‌تی و برسیه‌تی و ئاواره‌یی و ده‌ربه‌ده‌رییه‌ی له‌سه‌ر ده‌ستی دوژمنه‌کانی له‌مێژوویه‌کی دووره‌وه‌ بینیبێی، له‌ئه‌مڕۆدا شوفڵه‌کان و هێزه‌ مغاویرییه‌کانی خۆی به‌هه‌ر بیانوویه‌که‌وه‌ بێت، له‌ده‌وروبه‌ری شاری هه‌ولێر کولیته‌ خانووه‌ ئاواکراوه‌کان به‌سه‌ر هاووڵاتی و هاونیشتمانیانی خۆیدا بڕمێنێت؟!.

 

 

    هه‌ر چه‌نده‌ کاتێکی زۆری به‌سه‌ردا ڕه‌تبووه‌ به‌ڵام ئاسته‌نگه‌ مرۆڤ باوه‌ڕبکات حکوومه‌تی کوردستان له‌گۆشه‌نیگای به‌رژه‌وه‌ندییه‌کانی خه‌ڵکه‌وه‌ سه‌یری ئافات و نه‌خۆشی ئه‌نفلۆنزای باڵنده‌ی کردبێت‌، چونکه‌ لانی که‌م پلانێکی وه‌زاره‌تی ته‌ندروستی و کشتوکاڵ و...هتد مان بۆ له‌ناوبردنی باڵنده‌کان به‌وخێراییه‌ زۆره‌ ده‌رک پێی نه‌کرد، له‌لایه‌کی تریش هیچ به‌به‌رپرسیاره‌تێکی ئه‌خلاقی و مرۆیمان‌ وه‌کو حکوومه‌ت و وه‌زاره‌ته‌کانی تری دونیا له‌ئاست پرسێکی ئاوادا به‌دی نه‌کرد. به‌داخه‌وه‌ ده‌نگۆی ئه‌و نه‌خۆشییه‌ له‌کوردستان له‌ساڵانی ڕابردوو بوو به‌وانه‌یه‌کی تری ملکه‌چ پێکردنی خه‌ڵکی تا هه‌ر کات ده‌سه‌ڵاتدارانی کوردستان مه‌به‌ستیان بێت له‌پێناوی فه‌راهم کردنی به‌رژه‌وه‌ندییه‌ له‌بن نه‌هاتووه‌ تاکه‌ که‌سییه‌کانییان، جارێک په‌له‌وه‌ره‌ زیندووه‌کان که‌خه‌ڵکانێکی زۆر به‌قه‌د جگه‌ر گۆشه‌کانییان خۆشییان ده‌ویست، به‌بیانوویه‌ک به‌دڕندانه‌ترین شێوه‌ له‌ناو ببرێن و، جارێکی تریش به‌زه‌بری فیشه‌ک و ده‌می شۆفڵه‌کان خانوویان به‌سه‌ردا بڕوخێنرێ و، هه‌رکاتێکیش ئاره‌زوویان کرد به‌وشک کردنی هه‌موو شاده‌ماره‌کانی ئابووری خه‌ڵکی، چ کاڵایه‌ک و پێداویستییه‌کیان حه‌ز لێکرد، نرخه‌که‌ی به‌قه‌د به‌رزی ئاسمان بفڕێنن.

 

                                                                                   20/1/2007   

 

 

           

 

04/07/2007

 

goran@dengekan.com

 

dangakan@yahoo.ca