هەژێن

26.10.2007

مۆڵ خواردنی هێزەکانی تورکییە لەسەر سنوری هەرێمی کوردستان و هانابردنی بۆ هێرش و هەڕەشە و گوڕەشە، شتێکی تازە و بێ پێشینە نییە. بەڵکو ئەوەی کە ئەم مۆڵخواردن و هەڕەشەی هێرشکردنە لە جارەکانی پێشووتر جیادەکاتەوە، کات و بارودۆخی تازەی ناوچەکە و ڕێوشوێنی چارەسەری کێشەی کوردە لە هەناوی ڕووداو و هاوسەنگییە ناوچەیی و جیهانییەکاندا.

پرسی نەتەوەیی کورد لەناوخۆی تورکییەدا، پاش دەستگیرکردنی ئۆجەلان و ئاڵوگۆڕەکانی ناو خودی پارتی کارگەرانی کوردستان و هەڵواسراوی داخوازی دەوڵەتی تورکییە بۆ بوونە ئەندام لە یەکێتی ئەوروپا و هەروەها داگیرکردنی عیراق و ڕوخانی ڕژێمی بەعس و لەدەستدانی ڕێوشوێنی تورکییە وەك پردی پەڕینەوە بۆ عیراق لە ستراتیژی شەڕی ئەمریکا – عیراقدا، چووەتە ئاستێکی تر و دەوڵەتی تورکییەی خستۆتە دووڕیانی یا لەناوبردنی پارتی کارگەرانی کوردستان وەك کاراترین هێز لە باکوری کوردستان یا ملدان بە ئاڵوگۆڕ لە یاسای بنەڕەتی و جڵەو شلکردن بۆ ئاڵوگۆڕی بەرەبەرە لە پێکهاتەی شۆڤێنیستی دەسەڵاتەکەیدا.

هەر کارایی ئەم ئاڵوگۆڕانەشە، کە دەسەلاتی پارتە کوردییەکانی هەرێمی کوردستانی لە باشوری کوردستان ناچار بە سڵەمینەوە لە هاوکاری ڕاستەوخۆی لەشکری تورکییە لە ڕاونانی گەریلاکانی پارتی کارگەرانی کوردستان کردووە. هەروەها لە ئاستی کوردستانیدا هاوپشتی و وەلامدانەوەی جەماوەری بۆ پاڵپشتی کوردەکان لە باکوور، پێ بەپێی ئەو ئاڵوگۆڕانەی سەرەوە، بە ئاستێك گەیشتووە، کە ئیتر دەسەلاتدارانی هەرێمی کوردستان (باشوری کوردستان) ناتوانن وەك 05/10/1992 ئازادیخوازانی کوردستان بترنجێننە کونجی زیندانەکانی ئاسایش.

لەلایەکی ترەوە پێداویستی ئەمەریکا بە (پژاك) وەك کاراترین باڵی چەکدار لە ڕۆژهەڵاتی کوردستاندا بەرامبەر ڕژێمی ئیسلامی ئێران، کە باڵی ڕۆژهەلاتی پارتی کارگەرانی کوردستانە، ئاستەنگی بۆ ئەمەریکا لە هاوکاری راستەوخۆ و ئاشکرای بۆ دەوڵەتی تورکییە لەم هێرشەیدا دروستکردووە. هەروەها هەرچەندە دەسەلاتدارانی هەرێمی کوردستان ملکەچی بێچەندوچوونی ئەمەریکان، بەلام لەگەڵ ئەوەشدا ئەمەریکا نایەوێت لەم کاتەدا لە هەرێمی کوردستاندا کە ئارامترین بەشی عیراقە، سەرئێشە بۆ خۆی دروست بکات، بۆیە خۆی لە هاوکاری لۆجیستیکی و ئاشکاری هێرشی تورکییە دەپارێزێت.

بەڵام کات و ساتێك کە دەوڵەتی تورکییە بۆهێرشەکەی هەڵیبژاردووە، بە کۆمەڵێك زەمینە و هۆکاری ناوچەیی و جیهانی پشت ئەستورە و ئاراستەیەکی چەند ئامانجی لەخۆ گرتووە، کە پاڵپشتی لە هێرشەکەی دەکەن؛ لەوانەش پاشخستنی بڕیاری 140 لەمەڕ کەرکوك، دەرپەڕاندنی گەریلاکانی پارتی کارگران لە باشوری کوردستان، پاشەکشێ بە دەسەلاتدارانی هەرێمی کوردستان لە پرسی کەرکوك‌ دا، پاشەکشێ بە هەڵوێستی دەوڵەتی ئەمەریکی لە داننانیدا بە جینۆسایدی ئەرمەنییەکان، یەکانگیری بەرژەوەندی دەوڵەتی ناوەندی عیراق و تورکییە لە پرسی کەرکوك و ناوچە بەعەرەبکراوەکانی تردا، یەکانگیری بەرەژەوەندی دەوڵەتی تورکییە لەگەڵ دەوڵەتانی ئێران و سورییە لانیکەم لە یەکاڵاکردنەوەی کێشە و چارەنووسی عیراقدا و تد. سەرەڕای ئەمانەش سوود وەرگرتنی دەوڵەتی تورکییە لە ناتەبایی باڵەکانی دەسەڵاتی هەرێمی کوردستان و چاوشارکێی زیاتری باڵێکی دژی باڵەکەی تری، ناتەبایی دەوڵەتی ناوەندی عیراق و دەسەلاتی هەرێم لەسەر پرسی کەرکوك و سنوری هەرێمی کوردستان و پرسی فیدراڵی هەرێمەکان و تد، پاڵنەرێکن بۆ هەڕەشە سەربازییەکانی.

بەڵام دەبێت ئەوەمان لەبیر نەچێت، کە گشت شەڕ و هێرشێك تەنیا لایەنی سەربازی بەخۆوە ناگرێت، بەڵکو بوارە رامیاری و سیاسی و کۆمەڵایەتی و فەرهەندگییەکانیش دەگرێتەوە. وەك دەزانین شەڕ و هێرشی دەوڵەتی تورکییە بەرامبەر گەریلاکانی پارتی کارگەرانی کوردستان و بۆسەر باشوری کوردستان بۆ سەردەمی دەسەلاتی بەعس دەگەڕێتەوە، بەڵام لەوەتەی ناوچەی نەفڕینی دوای راپەڕینی 1991 و هەرێمی کوردستانی پاش ڕووخانی ڕژێمی بەعس سەریانهەڵداوە، هێرش و پەلامارەکان ڕەهەند و ڕووبەرێکی فراوانتریان بەخۆوە گرتووە، بەتایبەت پاش ڕووخانی بەعس. ئەمەش دیسانەوە هەم بۆ هاوبەرژەوەندی دەسەڵاتی بۆرژوازی هەرێمی کوردستان و دەوڵەتی بۆرژوازی تورکییە دەگەڕێتەوە، هەم بۆ قۆستنەوەی ناتەبایی نێوان پارتە دەسەڵاتدارەکانی هەرێمی کوردستان و ئامادەیی و نیشاندانی چرای سەوزی باڵێکی دەسەڵات بەرامبەر باڵەکەی تر.

مۆڵخواردن و هێرشێك کە ئەوڕۆکە بەڕێوەیە، شتێکی کتوپڕ نییە، بەڵکو بە لوتکە گەیشتنی هێرش و شەڕێکە کە بە درێژایی شازدەساڵی رابوردوو بەگشتی و چوار ساڵی دوایی بەتایبەتی لە بوارە جیاجیا ئابوری و فەرهەندگی و رامیاری و سەربازیییەکاندا، دەوڵەتی تورکییە بە هاوکاری و جڵەوشلکردنی دەسەڵاتدارانی بۆرژوازی کورد لە باشوری کوردستان (هەرێمی کوردستان)دا نەخشەی بۆ داڕشتووە و دەستی پێکردووە. نموونەی پلانڕێژی و خۆئامادەکاری تورکییە لە چەند ساڵی رابوردوودا بە ئاشکرا دیارن، لەوانە: کردنەوەی سێ بنکەی سەربازی تورکییە لە جەرگەی باشوری کوردستاندا بۆ چاودێری چالاکی پارتی کارگەرانی کوردستان لە (بامه‌ڕنێ، ئامێدی و شیلادزێ)*، کردنەوەی پایمانگەی تورکی لە باشوری کوردستان، کردنەوەی قوتابخانەی سەرەتایی تورکی لەکاتی تۆپبارانەکانی تورکیا و ڕێگرتن لە خۆپیشاندەران لە سلێمانی دژ بە هێرشی تورکیا، بەڕێکردنی نەوتی قاچاخ بۆ تورکییە، کە کۆڵەکەیەك بووە بۆ راگرتنی ئابوری داتەپاوی تورکییە پاش قەیرانە ئابورییە یەك لەدوای یەك و بەردەوامەکانی کۆتایی  سەدەی ڕابوردوو و هەنووکە، کردنەوەی دەرگە بەڕووی کۆمپانیا تورکییەکان، والاکردنی بازاری کوردستان بۆ ساخکردنەوەی کالا ناستاندارد و بەسەرچووەکانی تورکییە، پاڵپشتی پارتە دەسەلاتدارەکانی هەرێمی کوردستان لە پارتە سەربە میتەکانی تورکمان لە هەرێمی کوردستاندا،...تد.

وەك وتمان شەڕ و هێرش تەنیا لایەنی سەربازی ناگرێتەوە، بەڵکو پێش ئەوەی شەڕ پێ بنێتە قۆناخی سەربازییەوە، سەرەتا شەڕی ئابووری و رامیاری و تێکچوونی پەیوەندی هەرێمی و دەوڵەتی دەستپێدەکات، کەچی لەم شەڕ و هێرشەی تورکیادا سنوری تورکییە بەڕووی تڕێلە و تانکەرە نەوتبەرەکان و هاتووچۆی بازرگانان و کردنەوەی ناوەندی فەرهەنگی و فێرکاری لە هەرێمی کوردستاندا دانەخراوە! ئایا ئەمە بۆ هەر مرۆڤێکی هوشیار و چاودێری ئەم بارودۆخە، جێگەی پرسیار نییە?

بێگومان وەلام ئەرێیە و بەرەو لێکۆڵینەوەی پشتپەردەی بارودۆخی  گرژی سەربازی و ئارامی ئابوری و پەیوەندی فەرهەنگی دۆستانەی دەوڵەتی تورکییە و دەسەلاتدارانی هەرێمان دەبات!

سەرەتا پێش ئەوەی بێمە سەر بەرەنجامی لێکۆڵینەوە و تێگەیشتنی خۆم، پێم باشە پەردە لەسەر ئەوە لادەم، کە ئەوە بەرژەوەندی چینایەتی بۆرژوازی کورد و بۆرژوازی تورکە پشتپەردەی بارودۆخەکە دروست دەکات. ئەوە بەرژەوەندی ستراتیژی بورژوازی کوردە کە وا لە دەسەڵات و پارلەمان و پارتە ڕامکارەکانی دەکات، کە چاو لە ژیان و گوزەرانی دانیشتوانی کوردستان بقوچێنن و نکۆڵی لە بوردمانەکانی لەشکری تورکییە بۆ سەر دانیشتوانی سەر سنورەکان بکەن، کە ڕۆژانە ژیان و بوونی خەڵك دەخەنە مەترسییەوە. ئەوە چارەنووسی چینایەتییانە وایان لێدەکات، گەڕيلاكانی پارتی كارگەرانی کوردستان لە قەندیل بە میوانی وەرسگەر و بنکە سەربازییەکانی دەوڵەتی تورکییە لە (بامه‌ڕنێ، ئامێدی و شیلادزێ ) بە خاوەنماڵ بزانن!

ئەمە بۆ خۆی مایەپوچی پاگەندەی برایەتی نەتەوەیی گشت چین و توێژەکانی کوردستانە، کە خودی پارتی کارگەرانی کوردستان بانگەوازی بۆ دەکەن. نموونەش بۆ سەلماندنی دروستی ئەم بەرەنجامە، خۆپیشاندانی چەپەکانی تورکییەیە لە ئەنکارا پایتەختی ئەو ولاتە دژی بڕیاردانی پارلەمانی تورکییە بۆ هێرشی سەربازی هەمان ڕۆژ و دەرگیرییان لەگەڵ پۆلیس، هاوکات هەڵوێستی جەلال تالەبانی سکرتێری یەکێك لە پارتە دەسەلاتدارەکانی هەرێمی کوردستان و سەرۆککۆماری عیراق لەفەرنسە کە وتی " ئێمه‌ وای داده‌نێین كه‌ چالاكیه‌كانی په‌كه‌كه‌ دژی كاروانی به‌ دیموكراسیبوونی توركیا و گه‌لی توركیایه‌، بۆیه‌ داوا له‌ په‌كه‌كه‌ ده‌كه‌ین ئه‌و چالاكیانه‌ بوه‌ستێنێت چونكه‌ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان و گه‌لی كوردستان پێیان رازی نابێت و رێگه‌یان پێنادات"**. بە بڕوای من هاوسەنگەر و هاوپشتی چەوساوان لە باکوری کوردستان و تەنانەت پارتی کارگەرانی کوردستان لە باری بەرهەڵستکاریدا، چەپ و سۆشیالیستەکانی تورکییە و ناوچەکەن، نەك دەسەڵاتدارانی بۆرژوازی کورد لە هەرێمی کوردستان.

دواجار لە بارودۆخێکدا کە هاتۆتە ئاراوە، دەبینین هێچ هێزێکی جیهانی، ناوچەیی، تەنانەت خۆیی (کوردی)یش ناچنە پای بەربەستکردنی هێرشی تورکییە و چارەسەری کێشەی کورد لەگەڵ دەوڵەتی تورکییە یا دەوڵەتەکانی تری داگیرکەری کوردستان. لەوەها بارێکدا، کە هەمیشەش وابووە، سەرچاوە و هێزێك کە  توانیویەتی و دەتوانێت بەر بە هێرشێکی وا و ملهوری دەسەلاتدارانی بۆرژوازی نێوخۆ بگرێت، ئەوە هێزی گەلە کە لەیەکگرتنی ڕیزە جەماوەرییەکانی چین و توێژە چەوساوەکاندا بەدەی دێت و دەتوانێت بە پێکهێنانی گاردی گەلی و ڕووبەڕووبوونەوەی مەیدانی لە گشت بوارە سەربازی و ئابوری و رامیاری و فەرهەنگییەکاندا بەر بە هەر هێرش و شەڕێکی داسەپاو بگرێت، چونکە تەنیا بەرژەوەندی و ژیان و گوزەرانی ئەوانە لەو شەڕ و قەیرانانەدا دەکەوێتە مەترسی و زیانیان پێدەگات. ئەمەش دەتوانین لە کارایی گرانبوونی شتومەك و فشاری دەروونی ئەو شەڕە و دەرگیری راستەوخۆیان لەو شەڕانەدا بەدی بکەین.

هەرچەندە هاوسەنگییە جیهانی و ناوچەییەکان بە زۆری پاڵپشتی هێرشکەر دەکەن، بەڵام لە ڕەوتی ڕووداوەکانی خودی عیراق و باری ئابوری و ڕامیاری تورکییە و ڕێوشوێنی ئەمەریکا لە کێشمەکێشەکانی ناو عیراقدا، دەرفەتێکیش بۆ بەرگری و بوونی ئامرازی بەرگری کارا بۆ گەلی کورد و ڕووبەڕووبوونەوەکەی لە ئارادایە. وەك لە سەرەوەدا پەنجەم بۆ راکێشا، تورکییە بەدەست قەیرانی ئابورییەوە دەناڵێنێت، لەوەها بارێکدا ئەگەر دەرگەی بازارەکانی  باشوری کوردستانی بەڕوودا دابخرێت، ئەوا نەك قەیرانە ئابورییەکەی قوڵ دەبێتەوە، بەڵکو قەیرانە رامیارییەکانیشی قوڵدەکاتەوە و دەیانگەیێنێتە ئاستی تەقینەوە. داخستنی سنور و برینی پەیوەندی بازرگانی، بێکاری و شکستی کۆمپانیا تورکییەکانی ناو هەرێمی کوردستان و ڕاگرتنی نەوت و تێکچوونی پەیوەندی میری ناوەندی عیراقی و تورکییە بەدوای خۆیدا دەهێنێت. لەلایەکی تریشەوە هەرێمی کوردستان وەك تاکە هەرێمی ئارام لە عیراق و تاکە هێزی کارا کە ئەمەریکا دەتوانێت پشتی پێ ببەستێت، ئەو کارتەمان دەداتە دەست، کە بتوانرێت فشار بخرێتە سەر ئەمەریکا و هاوپەیمانانی لە بەرگرتن بە تورکییە. چونکە دەرچوونی هەرێمی کوردستان لە دەولەتی ناوەندی عیراقیدا، ڕێسەکەی ئەمەریکا دەکاتەوە بە خوری و هەر ئەم هۆیەش ناچاری دەکات مل بە داخوازی لایەنی کوردی بەرامبەر تورکییە بدات. ئەمانە دوو چەکی کاران بەدەست کوردەکانەوە و دەتوانن ڕۆڵی کارا لە پاشەکشێ بە هێرشی تورکییە و هەر دەوڵەتێکی تری ناوچەکە بۆ سەر هەرێمی کوردستان بگێڕێن. ئێمە دەتوانین سوود لە ئەزمونێك وەرگرین، کە خودی تورکییە لە وەدەرنانی ئۆجەلان لە ئیتالیا سوودی لێوەرگرت، کاتێك کە ئۆجەلان لە ئیتالیا بوو، دەوڵەتی تورکییە کڕین و فرۆشتنی کالای ئیتالی لە تورکییە ڕاگرت و تورکەکانی لە ئاستی جیهانیدا بۆ ئەو مەبەستە بانگەواز کرد.

لەبەرامبەر پاگەندەی سەرمایەداران و دەسەلاتی بۆرژوازی کورد، کە دەڵێن لە برسا دەمرین، تەنیا ئەوەندە بەسە بڵێین، کە هەرێمی کوردستان لە بارودۆخی پێش ڕوخانی ڕژێمی بەعسدا نییە، کە سنورەکانی ئێران و تورکییە تەنیا دەرگەی بازرگانی بن، بەڵکو بە پێچەوانەوە ئێستا دەرگەی بەغداد و ولاتانی تری جیهان بۆ پەیوەندی بازرگانی بەڕووماندا ئاوەڵان!

ئەم سەرەنجامەش دیسان پرسیارێکەی ترمان بەرەو ڕوو دەکاتەوە: ئەی بۆ دەسەلاتی هەرێمی کورستان دەست بۆ ئەو چەکە کارا و لەبارانە نابات? بڵێی رامکارانی ئەو دەسەلاتە ئەوە دەرك نەکەن?

وەك پێشتر پەنجەم بۆ ڕاکێشا، ئەوان پابەندی گرێبەستی بەرژەوەندییانن و تەنیا سازش و هاوکاری لەگەڵ هاوچینە تورکەکانیان دەتوانێت کەشتی چەتەگەرییان لە نقومبوون بپارێزێت و لەنگەرگەی ئەو کەشتییەش نەزانی و ناهوشیاری و چاوەڕوانی جەماوەرە لەوان وەك سەرکردە و هاونەتەوە. لەوەها بارێکدا تەنیا هەڵخران و هاتنەمەیدانی ئەکتیڤانەی جەماوەرە لە باکور و باشوری کوردستاندا دەتوانێت چەکە کاراکان بەڕووی هێرشێکی وادا بخاتەگەڕ. لە باکوری کوردستان مانگرتنی گشتی و خۆپیشاندانی بەردەوام، لە باشوری کوردستان داگیرکردن و سوتاندنی دەفتەری کۆمپانیا تورکییەکان، پەلاماری جەماوەری بۆ سەر بنکە سەربازییەکانی  تورکییە لە ( بامه‌ڕنێ، ئامێدی و شیلادزێ)، نەکڕین و سوتاندنی کاڵا تورکییەکان، داخستنی شاڕێگەکانی بەرەو سنوری تورکییە، مانگرتنی گشتی و خۆپیشاندانی هێرشبەرانەی بەردەوام و پێکهێنانی دەستە چەکدارییەکان لە گوند وشارەکاندا وەك یەکە سەرەتاییەکانی گاردی گەلی.

دواجار ئەگەر جەماوەری چەوساوە و بێدەرەتانی باشوری کوردستان پشت بە هەڵوێستی سەرانی بۆرژوازی کورد ببەستن، ئەوا تورکیا ئەمجارەش وەك 05/10/1992 سنور دەبەزێنێت و کۆمەڵێك مەرج بەسەر دەسەلاتدارانی هەرێمی کوردستاندا دەسەپێنێت، ئەوجا دەچێتە دەرەوە. سەپاندنی ئەو مەرجانەش لە بەرژەوەندی ئەمەریکا و میری ناوەندی عیراق و دەولەتی ئێران و دەوڵەتی سورییە و دەوڵەتە عەرەبییەکانە. ئەمەش چارەسەری کێشەی نەتەوەیی کورد چ لە باشور و چ لە بەشەکانی تر، دەخاتە قورگی گورگەوە.

------------------------------------------------

* پەیامنێر 19-Oct-07 [12:15] کوردستانی - تاڵه‌بانی: ئه‌مه‌ریكا به‌رپرسه‌ له‌ پاراستنی هه‌رێمی كوردستان و عێراق و به‌داخه‌وه‌ش بۆ هه‌ڵوێستی سوریا گوتی: هێزه‌كانی وڵاتی توركیا له‌ هه‌رێمی كوردستان له‌ناوچه‌كانی ( بامه‌ڕنێ، ئامێدی و شیلادزێ) جێگیرن به‌پێی ئه‌و رێككه‌وتننامه‌یه‌ی كه‌ له‌ نێوان هه‌رێمی كوردستان و توركیا هه‌بووه‌ بۆ  چاودێریكردنی چه‌كدارانی(PKK) له‌ شاخه‌كانی هه‌رێمی كوردستان.

** پەیامنێر 17-Oct-07 [18:2] کوردستانی - تاڵه‌بانی: حكومه‌ت و گه‌لی كوردستان له‌ چالاكیه‌ سه‌ربازیه‌كانی په‌كه‌كه‌ رازی نین