محه‌مه‌د ئوزوون چووه‌ دلۆڤانيا خودێ.. سه‌رێ وه‌ ساغ بێت.!

موحسين جوامێر  

mohsinjwamir@hotmail.com

نڤيسکاری کورد محه‌مه‌د ئوزوون ( 1953 ـ 2007 ) که‌ ( به‌ردی ئه‌جه‌ل هات و له‌ شووشه‌ی عومری دا ) دنيای به‌جێ هێشت و به‌ ڕوويێکی سوور و سپیيه‌وه‌، ڕووه‌و دوامه‌نزڵگه‌ی هه‌ر يه‌کێکمان ده‌چینێ، چوو.. دوای ململانێیه‌کی سه‌خت له‌گه‌ڵ نه‌خۆشيدا، هه‌روه‌ها پاش ئه‌وه‌ی کۆمه‌ڵێک به‌رهه‌م و چیڕۆکی ناوازه‌، به‌بڕشت و به‌بريسکه‌ی ده‌قه‌به‌ڵ ميلله‌تی خۆی کرد، ئه‌و ميلله‌ته‌ی له‌سايه‌ی دزێوترين بیروباوه‌ڕی بێحه‌وسه‌ڵه‌، ته‌نگه‌تيلکه‌ و ڕه‌گه‌زپه‌رستدا؛ نێزيکه‌ی سه‌ده‌يه‌که‌ هاوار، گریه‌ و گڕه‌ی هه‌ناوی ده‌گاته‌ عه‌رشی ئه‌علا و وه‌رزی ژيانی هه‌ميشه‌ گه‌ڵاڕێزان بووه‌، بۆ ساتێکیش نه‌يتوانيوه‌ وه‌ک گه‌لانی دنيا خاوه‌نی خۆی بێ و له‌سه‌ر پێ بوه‌ستێت.

 

ڕۆماننووس محه‌مه‌د ئوزوون، هه‌ر له‌و ڕۆژه‌ی خۆی ناسی و زانی ڕۆڵه‌ی میلله‌تێکه‌ له‌ هه‌موو مافیک بێبه‌شه‌ وشمشێری ناحه‌زان له‌ڕوويدا هه‌ميشه‌ تازه‌ ساوه‌،‌ باوه‌شی گه‌رمی زێد و واری باب و کاڵی خۆی جێ هێشت و سورگومی وڵاتانی بيانی بوو، ده‌شقه‌م داڵده‌يه‌ک ده‌دۆزێته‌وه و‌ تێیدا بۆ ميلله‌ته‌که‌ی تێهه‌ڵده‌چێته‌وه‌. ئه‌وه‌ بوو له‌ژێر باری خه‌م و ئاواره‌ييدا، خێوه‌تی زێتر له‌ نیوه‌ی ژيانی له‌ سوێد چه‌قاند و گیرسايه‌وه‌.. له‌ سوێدا، وه‌ک زۆر له‌ نووسه‌رانی دنيای چه‌وساوه‌ی بێویژدان که‌ ڕووی تێ ده‌که‌ن، تێگه‌يشت، گه‌شان و نه‌شانی به‌خۆيه‌وه‌ ديت و پێگه‌يشت، پاشان بوو به‌ باشترين نووسه‌ر و ڕۆماننووسی به‌پیت له‌نێو تاک و گشت، که‌ دنيای چيڕۆکی کورديی به‌ سووسه‌ی نه‌سيمی پڕ له‌ ميسک و عه‌نبه‌ر خه‌نی کرد، ئه‌گه‌رچی به‌سه‌رێکیش پڕ بوو له‌ ته‌نوور و بڵێسه‌ی هه‌ناوه‌ هه‌ڵقرچاوه‌که‌ی که‌ له‌ ناسۆر به‌ولاوه‌ چيديکه‌ی نه‌ديت و نه‌چه‌شت.

 

ئه‌مڕۆ که‌ گوێم له وتارێکی ئوزوون ده‌گرت و له‌ کوردييه‌که‌ی ڕاده‌مام، هه‌ستم ده‌کرد که‌ شێوه‌زار‌ی کوردیی باکوور و باشووری وه‌ڵات، زۆر نێزيکترن له‌وه‌ی نه‌گه‌نه‌ يه‌ک و ده‌لالترین زمانی کوردييان لێ پێک نه‌يه‌ت، بگره‌ له‌وانه‌يه‌ ـ به‌تايبه‌تی ئامرازی نێرومێ ـ يه‌که‌يه‌ وا ده‌کا پياو بانگه‌شه‌ی ئه‌وه‌ بکا که‌ له‌فزگه‌لی سه‌روو و خواروو تۆزێک ژ هه‌ڤ دوورن، که‌ ئه‌مه‌ش ئاساييه‌ و له‌نێو هه‌موو زماناندا باوه‌. پیش نزيکه‌ی ده‌ ساڵ که‌ چوومه‌ ئه‌مريکا و چه‌ند چيڕۆکێکی ئوزوون ـ م له‌گه‌ڵ خۆمدا برد  وه‌ک ( سييا ئه‌ڤينێ ) و ( ڕۆژه‌ک ژ ڕۆژێن عه‌ڤدالێ زه‌ينکێ ) و خوێندمنه‌وه‌، هه‌مان ڕاستيم بۆ واڵا بوو و گه‌يشتمه‌ ئه‌و قه‌ناعه‌ته‌ی که‌ هه‌ميشه‌ زمانی ئێمه‌ يه‌که‌ و يه‌ک ميلله‌تين و ده‌کرێ بۆ ( نێر ) و ( مێ ) يه‌که‌ش، دروشمی يه‌کسانی به‌رز بکه‌ينه‌وه له‌ هه‌ر چوار به‌ش‌.

 

ئه‌گه‌ر مه‌حموود ئوزوون چاوی زمانی کورديی به‌ کلی واژه‌ و ده‌سته‌واژانی ( خه‌ج و سيامه‌ند )،  ( مه‌م و زين) و ( عه‌ڤدالێ زه‌ينکێ ) ی ڕژاندوو و گه‌شانده‌وه‌، ئه‌وه‌ ئه‌رکی ئه‌کادێميای زمانی کوردیيه‌ له‌ هه‌ولێرێ که‌ ده‌وڵه‌مه‌نديی ئه‌و به‌رهه‌مه‌ نايابانه‌ بۆ خه‌ملاندنی زمانه‌يه‌کگرتووه‌که‌مان و په‌ره‌دان به‌ خه‌رمانه‌که‌ی؛ بقۆزته‌وه‌.

 

بچووکترین خزمه‌تيش که‌ حکوومه‌تی کوردستان له‌م گه‌رماوگه‌رمه‌دا، پێشکه‌ش به‌ ڕه‌وانی شادی مامۆستای ڕۆماننوسی کۆچکردوو بکات، لام وابێ ئه‌وه‌يه‌ ناوی شه‌قامێکی نێزيک ئه‌کادێميای زمانی کوردیی هه‌ولیر، بنێت : شه‌قامی مه‌حموود ئوزوون، به‌شکه‌ خوا ده‌کا به‌ به‌ره‌که‌تی ناوی ئه‌و که‌ڵه‌ڕۆماننوسه‌مان؛ ئه‌کادێمياش ده‌بووژێته‌وه و ڕزگاری ده‌بێ له‌ فه‌وت و نه‌مان‌.

 ئێسته‌يش که‌ به‌ ماڵئاوايیی ئوزوونی باڵابه‌رز ته‌نانه‌ت ( چه‌هچه‌هه‌ی بولبول ئاهـ و زاری پێوه‌يه‌ )، هه‌ر ئه‌وه‌نده‌مان له‌ ده‌ست دێ بێژین :

سه‌رێ وه‌ ساغ بێت ئه‌ی گه‌لی کورد.!

 

إنا لله‌ وإنا إليه‌ راجعون.

 

11/10/2007

 

           

 

13/10/2007

 

goran@dengekan.com

 

dangakan@yahoo.ca