|
بۆرژوازیه‌ت و ئایدۆلۆژیا نابه‌رابه‌ره‌که‌ی هه‌میشه چه‌مکی
دیموکراسیه‌ت و پێکه‌وه ژیانی ئازادی و سه‌ربه‌ستییان کردووه
به دروشمی سه‌ره‌کی سیستمه‌که‌یان. به‌ڵام ئایا به‌ڕاستی ئه‌م
ده‌سه‌ڵاته خوازیاری ژیانێکی دیموکراسیانه و ئازادانه‌یه بۆ
سه‌رجه‌م کۆمه‌ڵگا، یان به ناڕاسته‌وخۆ له ژێر چه‌مکی
شۆڤێنیستیدا خۆیان حه‌شارداوه؟ کامه‌یه ده‌روازه‌کانی
ژیانێکی ئاسوده و بێترس له ژێر سایه‌ی ئه‌م ده‌سه‌ڵاته
ناڕه‌وایه‌دا؟ ئایا تیرۆریزم و ڕاسیزم و شوڤێنیستیه‌ت هه‌موو
به‌رهه‌می ده‌ستی ده‌سه‌ڵاته پاوانخواز و ناڕه‌واکانی
ده‌سه‌ڵاتدارانی حاکم نین؟ کێن ئه‌و تاقم و گروپانه‌ی بیری
ئازادیخاوزی و ژیانێکی شایسته بۆ ئینسان ده‌کوژن؟
رۆڵی
سه‌ره‌کی سیاسه‌تی حاکمی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ی ئێستامان چڕوپڕ
کردنه‌وه‌ی پلانه‌کانیانه بۆ له نێوبردنی هه‌رچ جۆره
بیرکردنه‌وه‌یه‌کی یه‌کسانی خوازانه و نه هێشتنی
سه‌رهه‌ڵدانی هه‌رچ بزوتنه‌وه‌یه‌که، که خوازیاری له
نێوچوونی ئه‌م ده‌سه‌ڵاته ناڕه‌وایانه‌ن. ڕه‌نگه پرسیار
بکرێت، کوا بزوتنه‌وه‌یه‌کی وا به‌رجه‌سته هاتبێته
مه‌یدانه‌وه و هه‌وڵی له نێو بردنی درابێت؟ ئه‌م ته‌سویره
ڕه‌نگه وابێت، به‌ڵام ده‌سه‌ڵاتی حاکم ئه‌مڕۆ به‌شێوه‌ی
جۆراوجۆری دیکه خه‌ریکی ئه‌و کاره‌ی خۆیه‌تی. سه‌یرکه‌ن،
بزانن ته‌واوی ده‌سه‌ڵاته‌کانی ئه‌مڕۆی جیهان به چ جۆرێک له
زیندوکردنه‌وه‌ی (ئایدیا)ی شۆڤێنیستانه‌دان و به چ ئامرزێک
خه‌ریکی په‌لکێش کردنی کۆمه‌ڵگه‌ن بۆ ژێر ئه‌م ئایدیایه.
ئه‌وه
ته‌واوی ده‌سه‌ڵاته‌کانی سه‌رمایه‌داری ئه‌مڕۆیه بۆ دیفاع
کردن له مانه‌وه‌ی خۆیان، هه‌وڵووته‌قه‌لایان بۆ بردنه‌پێشی
جۆره‌کانی مانه‌وه‌ی دواکه‌وتووی و دیفاع کردن له سه‌روه‌ری
نه‌ته‌وه و نیشتمان و دین، ده‌بێت وه‌ک سنبوڵی که‌رامه‌ت و
حورمه‌تی گشتی بپارێزرێن و به موقه‌دس ڕابگیردرێن. له‌م
میانه‌دا ده‌یانه‌وێت تاکه تاکه‌ی کۆمه‌ڵگه بخه‌نه ژێر ئه‌م
ته‌سویره‌وه و جیهانبینی سۆز و خرۆشان بۆ دیفاع له‌م
قه‌زیه‌یه، وه‌ک سه‌روه‌ریترین ئامانج چاولێبکرێت. به‌ڵام
ئایا ژیانی خه‌ڵکی زۆرینه‌ی هه‌رچ کۆمه‌ڵگه‌یه‌ک له ژێر
کاریگه‌ری چه‌وساندنه‌وه و فه‌لاکه‌تدا نیه!
شه‌ڕه
شه‌رمه‌زاریه‌کانی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ی پاڵه‌وانانی جه‌نگ بۆ
هێنانی جیهان بینی دیموکراسیه‌ته یان بۆ قازانجێکی بێشوماری
ده‌سه‌ڵاتدارانه و، ناڕاسته‌وخۆش شۆڤێنیستی ده‌کرێت به
(مه‌به‌ستێکی) تایبه‌ت تا بۆیانبکرێت جیهان بینی یه‌کسانی
خوازی و هه‌ڵنه‌گه‌ڕانه‌وه له ده‌سه‌ڵاتی ناوخۆ غافڵگیر
بکه‌ن.
پاڵه‌وانانی سه‌رده‌م، که سه‌رکرده نێو ده‌وڵه‌تیه‌کانی
ئه‌مڕۆی جیهانی سه‌رمایه‌داریین، بۆخۆیان وه‌ک پاڵه‌وانانی
سه‌رده‌می (جه‌نگی ته‌رواده‌ش)نین که خۆیان پێش له‌شکربکه‌ون
و بچنه نێو مه‌یدانی جه‌نگه‌وه، تا سه‌روه‌ری بۆخۆیان
به‌ده‌ستبهێنن. ئه‌م پاڵه‌وانانه ئه‌مڕۆ به زه‌بری پاره و
سه‌رمایه‌کانیان و ئایدیاکه‌یان، کۆمه‌ڵگه به‌ره‌و ته‌سلیم
بوون و قه‌ناعه‌ت پێکردن پاڵده‌نێن و ده‌یانکه‌ن به خۆراکی
نێو جه‌نگه دڕندانه‌‌کانیان. ئه‌مڕۆ ئه‌م دیمه‌نه به ئاشکرا
ده‌بینرێت. ڕێکخستنی کۆمه‌ڵگه له نێو ئایدیایه‌کی سه‌ربازیدا
و ناچارکردنی لێشاوێکی بێکاران بۆ نێو ئه‌م جه‌بهه‌یه، به
شێوازی ڕه‌نگاو ڕه‌نگ و له ژێر ئایدیایی پارێزگاری کردن له
سه‌روه‌ری نه‌ته‌وه و نیشتمان و دین، ده‌ورانێکی سه‌رلێشێواوی
بۆ کۆمه‌ڵگه وه‌دیهێناوه.
ئه‌گه‌ر
قه‌راره ده‌سه‌ڵاتی سیاسی سه‌رده‌م چه‌مکی دیموکراسیه‌ت بڵاو
بکاته‌وه، بێکاری و نائه‌منیه‌تی ژیان له نێو ببات. ئایا
جێخستنی ئه‌م چه‌مکه به جه‌نگ و کاولکاری به‌ده‌ست دێت؟ وه‌ک
ئه‌وه‌ی ئێستا ده‌سه‌ڵاتی سیاسی ئه‌مریکا هه‌نگاوی بۆ ده‌نێت
له پرۆژه‌ی ڕۆژهه‌ڵاتی گه‌وره‌دا. یان ئه‌مه بۆخۆی بێشه‌رمی
نه‌زمێکه، ئیداره‌ی ژیان ته‌نها به جه‌نگ و مه‌رگ ده‌باته
پێشه‌وه. پاڵه‌وانانی سه‌رده‌م، هه‌ر له جۆرج بۆشه‌وه تا
ده‌گات به بلێر و توند ڕه‌وانی ئیسلامی سیاسی و ئه‌حمه‌دی
نه‌ژاد و ئه‌سه‌دی سوریا و کێ و کێی سه‌رۆکانی قازانج په‌رست،
بێجگه له نه‌هامه‌تی هه‌ر ڕۆژه‌ی زیاتر بۆ کۆمه‌ڵگا، چ
پلانێکی دیکه له هه‌گبه‌یاندا نیه.
واقعه‌ن ئێمه له سه‌رده‌مێکی ته‌واو بێئه‌منیه‌تیدا ده‌ژین.
سه‌رده‌مێک، هه‌مووی هه‌ڕه‌شه‌ی کوشتن و تاقی کردنه‌وه‌ی جۆری
چه‌کی نوێ و په‌لاماری خۆکوژی و چه‌شنه‌کانی دیکه‌ی وێران
کردنه. ئه‌مه ڕابونێکی ته‌واو شوڤێنیستانه‌ی ئه‌م
سه‌رده‌مه‌ی نیزامی قه‌یران گرتووی سیاسی سه‌رمایه‌داریه.
بارودۆخی ئێستای عێراق، باشترین نموونه‌ی به‌هایه‌که که ئه‌م
ده‌سه‌ڵاته نێونه‌ته‌وه‌ییانه جێبه‌جیی ده‌که‌ن و خه‌ریکی
یه‌کلایکردنه‌وه‌ی هێزو ته‌وازنی خۆیانن له ساحه‌که‌دا و،
خه‌ڵکی عێراقیش ده‌بێت باجه‌که‌ی بدات، ئه‌م جه‌نگه‌ی
به‌ڕێخراوه له ژێر گێڕانه‌وه‌ی سه‌روه‌ری بۆ خه‌ڵکه‌که‌ی و
بنیات نانی ده‌وڵه‌تێکی دیموکراسی. نابێت بزانین کامه
به‌رهه‌می ئه‌م دیموکراسیه بوو بۆ ئه‌م خه‌ڵکه هێنرا. ئایا
لێدانی (خۆ) به‌زنجیر به‌شێکی ئه‌م ئازادیه بوو که جۆرج بۆش
بانگه‌شه‌ی بۆده‌کرد، ده‌یووت ئه‌وه ئێستا خه‌ڵکی شیعه
ئازادن چۆن مه‌راسیمی دینی خۆیان جێبه‌جێ بکه‌ن، یان
دروستکردنی ده‌یان تاقمی ئینسان کوژ و ژن کوژ، یان بێکارکردن و
له به‌ریه‌ک هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی هه‌رچ پێگه‌یه‌ک که ناوی
کۆمه‌ڵگه‌یی بوونه. ئه‌مانه و ده‌یان بێحورمه‌تی کردنی دیکه
به‌رهه‌می نێو شیعاره‌کانی جه‌نگی دیموکراسیه‌تی ئه‌مریکا بوون
بۆ خه‌ڵکی عێراق.
دزینی
سه‌روه‌ت و سامانی کۆمه‌ڵگه له‌لایه‌ن ئه‌م پاڵه‌وانانه‌وه
و، برسیکردن و کردنی خه‌ڵکی هه‌ژار به دوژمنی یه‌کدی، له
سازدانی جۆری مه‌زهه‌به‌کانی نێو ئایدۆلۆژیای ئیسلامدا و هێرشی
به‌رده‌وام بۆ وه‌ده‌رنانی ملێۆنانی خه‌ڵکی عێراق له جێگه‌و
ڕێگه‌ی خۆیان له نێو شاره‌کانی باشور و ناوه‌ڕاستدا. نیشانه‌ی
سه‌رسه‌ختی ئایدۆلۆژیایی شوڤێنیستیه. ئه‌مه‌ی له عێراقدا
ڕووده‌دا و زۆر نابووتی که‌شی به دواوه‌یه بۆ ناوچه‌که و
سه‌رجه‌م جیهان. به‌رهه‌می ئه‌م سه‌رده‌می جیهانگیریه‌ی نه‌زمی
نوێی جیهانه. ئایا، به‌ڕاستی ژیان له‌سایه‌ی ئه‌م نه‌زمه‌دا
ڕوو له به‌ربه‌ریه‌ت نیه؟
19/02/2007
هۆڵه‌ندا
Hanskk_01@hotmail.com |