|
به
درێژايی مێژوو نه‌ته‌وه‌ی كورد ژێرده‌سته‌وه و بێده‌ره‌تان
بووه، كۆمه‌ڵگه‌ی كورديی زۆر ناخۆشيی چه‌شتووه به ده‌ست
نه‌ته‌وه‌و كۆمه‌ڵگه‌كانی ده‌وروبه‌ری، چينه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی
كورديی به‌بێ جياوازی رووبه‌رووی كۆسپ و ته‌گه‌ره
بووه‌نه‌ته‌وه و چينه‌كان ده‌رنه‌كه‌وتوون هه‌موو پێكڕا بوون
به ژێر چه‌وسانه‌وه‌و ڕكێفی نه‌ته‌وه‌كانی تره‌وه، ئه‌مه
يه‌كێكه له‌و هۆكارانه‌ی وای كردووه هوشياری له ناو
كۆمه‌ڵگه‌ی كورددا دوابكه‌وێت تا ئێستاش ئه‌م كۆمه‌ڵگه‌يه
بايه‌خ و باكی چينی هونه‌رمه‌ند و رووناكبير و نووسه‌ری له‌لا
نييه، ڕێزگرتن له چينی هونه‌رمه‌ند و رووناكبير و نووسه‌ر
و..تاد تا ئێستا كه سه‌ده‌ی بيستويه‌كه‌مه وه‌كو پێويست
ده‌رنه‌كه‌وتووه‌و ئه‌و چينه به‌چينێكی تايبه‌ت ته‌ماشا
ناكرێت، ئه‌مه‌ش مه‌ترسييه‌كی زۆری هه‌يه بۆ داهاتووی ئه‌م
گه‌له، نووسه‌ر و فێركار و رووناكبير و هونه‌رمه‌ند به‌شێكن
له‌و گه‌له.. به‌شێكن له‌م كۆمه‌ڵگه‌يه. له ژيان دا
پێوه‌ندييه‌كان كه په‌رت ده‌بن به زۆری ده‌ست و كه‌سێكی تر
ده‌يكات، كچ و كوڕێك كه خێزانێك پێك دێنن ده‌ستی خه‌سوو خزم
خۆيشان ده‌توانن پێوه‌ندييه‌كانيان په‌رت بكه‌ن بيانگه‌يه‌نن
به لێك جياكردنه‌وه، دوو حيزب كه پێوه‌ندی دروست ده‌كه‌ن
حيزبێكی زلهێز ده‌توانێت يه‌كێكيان فريوبدات پێيوه‌ندييان
بپچڕێنێ، به‌ڵام ئه‌مه واتای ئه‌وه ناگه‌يه‌نێ هه‌موو
پێوه‌ندييه‌ك به ده‌ستێكی ده‌ره‌كی هه‌وڵی كه‌سێكی تر تێكبچێت
يان هه‌موو شتێك ئه‌بێ ده‌ستێكی له پشته‌وه بێت، به‌ڵكو
هێندێك جار ئه‌و دوو كه‌سه يان ئه‌و دوو حيزبه خۆيان
پێوه‌ندييه‌كانيان ده‌پچڕێنن، به‌ڵام ئێمه ناتوانين حيزب
يه‌كسان بكه‌ين به چينێكی كۆمه‌ڵگه، دروستبوونی پێوه‌ندی
نێوان چينی نووسه‌ر و فێركار و رووناكبير و هونه‌رمه‌ند.. و
كۆمه‌ڵگه كێ ئه‌نجامی ده‌دات؟ ئايا ئه‌و چينی رووناكبيره
نييه له‌و كۆمه‌ڵگه‌يه‌دا ده‌رده‌كه‌وێت؟ كه‌واته ئه‌و
چينه‌ی كه ده‌رده‌كه‌وێت ده‌بێت پێوه‌ندی بگرێت به ته‌واوی
كۆمه‌ڵگه‌وه، ئه‌ڵبه‌ت پێوه‌ندی گرتنه‌كه مه‌رج نييه ئه‌و
نووسه‌ره ئه‌و هونه‌رمه‌نده بچێته ناو خه‌ڵكه‌وه‌و قسه‌يان
بۆ بكات، چينی رووناكبيری كورديی له دێرزه‌مانه‌وه هه‌وڵی
داوه بچێته نێو هه‌موو كۆمه‌ڵگه‌وه به‌ڵام هێشتا به
ته‌واوی نه‌يتوانييه‌وه ئه‌و گرنگييه‌ی خۆی ئه‌نجام بدات،
هه‌رچه‌نده له شۆڕشه‌كانی كورددا هه‌ندێك له نووسه‌ران
شانبه‌شانی پێشمه‌رگه شه‌ڕيان كردووه، به‌ڵام ئه‌وه
نه‌بووه‌ته هۆی ئه‌وه‌ی ئه‌و نووسه‌رانه وێنای كه‌سێكی
تايبه‌تی وه‌ربگرن، چونكه ئه‌وه خه‌ڵكه ساده‌كه‌يه
نه‌يويستووه وێنای كه‌سێك به‌وشێوه‌يه بكێشێت، ئايا
نووسه‌ران نه‌يانتوانيوه ئه‌و پێوه‌ندييه دروست بكه‌ن؟
بێگومان به‌ڵێ، به‌ڵام ره‌نگه هونه‌رمه‌ندێك يان فێركارێك
توانيبێتی ئه‌وه بكات له چێوه‌ی كاركه‌يدا، به‌ڵام ئايا
بۆچيی نووسه‌ران نه‌يانتوانييه‌وه سه‌رچاوه‌ی به‌هێز
بنووسنه‌وه په‌ڕتووكخانه‌ی كورديی پڕبكه‌ن له‌هه‌موو جۆره
په‌ڕتووكێك، له باشوری كوردستاندا خه‌ڵكی زۆربه‌ی په‌نا
ده‌باته به‌ر په‌ڕتووك و سه‌رچاوه‌ی عه‌ره‌بی! ئه‌مه‌ش وا
ده‌كات خه‌ڵك پشت له نووسه‌ری كورد بكات، هه‌ر كه‌سێكيش له‌م
كۆمه‌ڵگه‌يه پێنووس به‌ده‌سته‌وه بگرێت ڕه‌نگه به
ديارده‌يه‌كی نه‌شياو و ناشيرين سه‌ير بكرێت! سه‌ره‌ڕای
ئه‌وه‌ی پێوه‌ندييه‌كی خراپ هه‌يه له نێوان كۆمه‌ڵگه و چينی
نووسه‌ران و پێنووس به‌ده‌ستان، فشاری رامياری زۆريش هه‌يه
زياتر له‌سه‌ر چينی قه‌ڵه‌م به‌ده‌ست و چينی نه‌وه‌ی نوێ به
تايبه‌تيی، چونكه وه‌كو وتمان نووسه‌ران نه‌يانتوانيوه ببن
به ئاڕاسته و سه‌رچاوه، هه‌رچی گه‌نج هه‌يه ئه‌گه‌ر ده‌ست
ببات بۆ پێنووس ئه‌وا زياتر و زه‌قتر له‌م كۆمه‌ڵگه‌يه‌دا
رووبه‌رووی ده‌بنه‌وه! پرسه‌كه لێره‌دايه؛ ئايا بۆچيی
زۆرينه‌ی خه‌ڵك داوای مافی زياتر ناكه‌ن، هه‌رچه‌نده مافێكی
كه‌ميان دراوه‌تێ؟! هه‌ر گه‌نجێك له كۆمه‌ڵگه‌ی كورديدا
قه‌ڵه‌م به‌ده‌ست بگرێت ئه‌وا بنه‌ماڵه و عه‌شيره‌ت و كۆڵان و
خێزان به جۆرێك له شێت جۆرێك له ياخيبوو جۆرێك له سوريال
سه‌يری ده‌كه‌ن! به داخه‌وه تا ئێستا كۆمه‌ڵگه‌ی كورديی
بزێوی بليمه‌ته‌كانی به هه‌ند وه‌رنه‌گرتووه ئه‌زموونی لێ
وه‌رنه‌رگرتووه، ئه‌وانه‌ی جۆرێك له تايبه‌تمه‌ندی تێدا
بووبێت به‌خراپ ته‌ماشا ده‌كرێن! له‌م كێشمه‌يه‌دا گه‌نجی
نووسه‌ر و قه‌ڵه‌م به‌ده‌ست زۆرجار فشاريان ده‌خرێته‌سه‌ر و
حيزب و كۆڵان و بنه‌ماڵه و خێزان رووبه‌رووی ده‌بنه‌وه،
ئه‌مێستاكه قه‌ڵه‌مبه‌ده‌ستێكم ئه‌ندامێكم له‌و چينه‌ی
نه‌وه‌ی نوێيه كه فشاری زۆری كه‌وتۆته سه‌ر، من وه‌كو تاكێك
بێجگه له فشاری رامياری و شتی تر فشاری كۆمه‌ڵگه و
كۆمه‌ڵايه‌تيشم كه‌وتۆته‌سه‌ر و ئه‌گه‌ريش بكرێت ڕێی نووسينم
لێ ده‌گرن به‌ڵام دڵنيام كه ده‌نگی ئازاد به هه‌ڕه‌شه و
فشار كپ ناكرێت، له كفريدا من ماوه‌يه‌كی زۆره هه‌ڕه‌شه‌م
له‌سه‌ره، فشاری ده‌روونی و كۆمه‌ڵايه‌تی و رامياری
به‌رده‌وام په‌ل ده‌هاوێ و ئومێد و هيواكانيش به‌ره‌و پێشتر
هه‌نگاو ده‌نێن، من نازانم بۆچيی ده‌بێ ره‌خنه‌يه‌ك بگری به
حه‌رام و تابۆ سه‌ير بكرێ و به هه‌ڕه‌شه بترسێنررێت؟
هه‌ميشه ڕێگه‌گرتن و تۆقاندن ده‌بێته هۆی ئه‌وه‌ی زياتر
له‌سه‌ر رێچكه‌كه‌ت سوربيت، هه‌ڕه‌شه‌ی حيزب و ده‌زگاكان
له‌لايه‌ك و هه‌ڕه‌شه‌ی كۆمه‌ڵايه‌تيش له‌لايه‌كی تر، ئايا
ئيدی زه‌مه‌نی ئه‌وه نه‌هاتووه گه‌نجی قه‌ڵه‌م به‌ده‌ست
سه‌ره‌ڕای كۆمه‌ڵگه له خێزانيش ياخی بێت؟ ياخيبوونه‌كان له
دروستبوونی گروپی كفری و گروپی ڕاونگه‌وه له 1970 سه‌ری
هه‌ڵدا ياخيبوون بوو له كلتوور و خه‌ڵكی نێو كۆمه‌ڵگه،
به‌ڵام ئێستا ئه‌كرێت هه‌ر يه‌كێك له ئێمه له كۆمه‌ڵگه و
حيزب و خێزانيش ياخی ببين، پياوسالاری هه‌ر ئه‌وه نييه ژن و
كچ بتۆقێنێت به‌ڵكو كوڕی گه‌نجيش ده‌تۆقێنێ، ئايا ئێمه‌ی گه‌نج
ناتوانين ياخی ببين؟ بێگومان ده‌توانين، وا بزانم
مه‌به‌سته‌كه‌م تا ئێره گه‌يشتووه.
ده‌مه‌وێ
بڵێم ئه‌و ئاماژانه‌ی باسم كردن وه‌ك قه‌ڵه‌م به‌ده‌ستێكی
تازه وای له من كردووه له ئه‌نجامدا پاش ناوی خۆم بگۆڕم بۆ
هه‌ر نازناوێكی تر بووبێت، چۆنێتی گۆڕينی پاشناو و ناو زۆرجار
به‌خراپ ده‌شكێته‌وه و ره‌نگه هێندێك جار به خراپ
لێكبدرێته‌وه به‌ڵام من به ناچاری و ئازادييه‌كی ياخيبوو وام
به‌باش زانيووه ناوی سه‌رچاوه‌ی خۆم باشتره، ئه‌ويش ناوی
يه‌كێك له باپيره گه‌وره‌كانم وه‌كو پاشناو دابنێم نه‌ك
ناوچه و عه‌شيره‌تی لاستيكی، ئه‌وه‌ی هه‌ڵمبژاردووه به
پاشناو بريتيه له ناوی باوكی باپيری باپيرم به‌مشێوه‌يه (دانا
رزگار قادر ئه‌حمه‌د ساڵح وه‌يسه)، ده‌بێ
بپرسين؛ قه‌ڵه‌م به‌ده‌ست و نووسه‌ری كورد چيی لێ
به‌سه‌رنه‌هاتووه، هه‌ر له هه‌ڕه‌شه و كوشتن و راونان و
تاد، ئيدی چۆن بتوانێ سه‌رچاوه‌ی كورديی ده‌وڵه‌مه‌ند بۆ
ميلله‌ته‌كه‌ی په‌يدابكات
و
بتوانێت شت
بنووسێته‌وه.
Dana.rizgar@yahoo.com
|