قه‌ڵه‌می تیژی ئازادیخوازی ده‌سه‌ڵاتداران شه‌رمه‌زارده‌کات
 

  

ئازاد به‌کر


تیرۆر ده‌نگی ڕاستی و ئازادی کپ ناکات،‌ هه‌رچه‌نده‌ ده‌سه‌ڵاتی میلیشیایی له‌سه‌ر‌خوێنڕشتی ئازادیخوازان ڕاوه‌ستاوه‌، تیرۆر هه‌ڕه‌شه‌یه‌ له ‌ئازادی ڕۆژنامه‌وانی، هه‌ڕه‌شه‌یه‌ له‌ ئازادی تاک و ئازادی بیڕوڕوا ده‌ربڕین. فشاری ده‌سه‌ڵات بۆ سه‌ر ئازادیخوازان و خه‌فه‌کردنی ده‌نگی ڕاستی و پشکنین و چاودێریکردنی ڕۆژنامه‌نووسان و گه‌ڕان بۆ دۆزینه‌وه‌ی ئه‌و نووسه‌رانه‌ی که‌ ناتوانن به‌سه‌ربه‌ستی به‌ناوی خۆیانه‌وه‌، له‌ژێر سایه‌ی ده‌سه‌ڵاتی کوردیدا ڕای خۆیان ده‌ربڕن و بابه‌ته‌کانیان بنووسن و بڵاوبکه‌نه‌وه‌ تا توشی سزای ئه‌شکه‌نجه‌ و تیرۆر نه‌بن. ئه‌گینا کێ سوودمه‌نده‌ له‌کوشتنی نووسه‌ران؟ ئه‌م ڕه‌فتاره فاشیانه‌ش جێگه‌ی ترس و نیگه‌رانی و په‌ژاره‌ی زۆره‌ بۆ ئازادیخوازان و نیشانه‌ی کۆمه‌ڵگه‌یه‌کی پڕ چه‌وسانه‌وه‌یه‌‌. ڕاستی ووتنی قه‌ڵه‌مه‌ بوێر و چاونه‌ترسه‌کان ترسی خستۆته‌ ‌دڵی کۆنه‌په‌رستان و چه‌وسێنه‌رانه‌وه‌، ئاکامیش ڕۆتینی گرتن و لێدان و کوشتن و تیرۆر زیادیکردووه‌،‌ که‌ ئه‌وه‌ش ته‌نیا سیمای ڕه‌شی ده‌سه‌ڵاتداری سته‌مکاره‌. ده‌سه‌ڵات دوژمنی سه‌رسه‌ختی ئازادی نووسین و ڕاده‌ربڕینه‌، چونکه‌ کاتێک نووسه‌رێکی ئازادیخواز ڕاستیه‌کان ده‌خاته‌‌ ڕوو ئه‌وا ڕووی ساخته‌ی ده‌سه‌ڵات زێتر ده‌رده‌که‌وێ، که‌ نووسه‌رێک ڕه‌خنه‌کانی ئاڕاسته‌ی سیسته‌می به‌ڕیوه‌بردنی کۆمه‌ڵگا ده‌کات، ئه‌وکات بێمافی و ناته‌واوی و زوڵم و زۆرداریه‌کانی زیاتر ئاشکراده‌بێت. که‌ ڕاستیه‌کان به‌ ده‌رکه‌وت، ده‌سه‌ڵاتداران توڕه‌و نیگه‌ران ده‌بن و بۆ به‌رگرتن به‌و دۆخه‌ی که‌ خۆیان لێی به‌رپرسیارن، خه‌ڵکی ئازادیخواز و یه‌کسانیخواز و مرۆڤ په‌ره‌وه‌ر به‌گێره‌شێوێن و سه‌رچاوه‌ی ئاژاوه‌ و پشێوی ده‌ده‌نه‌ قه‌ڵه‌م. هه‌ر بۆیه‌ تیرۆرکردنی سه‌رده‌شت و نووسه‌ران و ڕۆشنبیرانی تری وه‌ک ئه‌و ناتوانێت ده‌نگی ئازادی له‌ناو ببات و ڕاستیه‌کان بشارێته‌وه‌. بێڕێزیکردن و ڕاونان و کوشتنی که‌سانێک که‌ ته‌نیا چه‌کی ئه‌وان قه‌ڵه‌ماکانی ده‌ستیان بێت نیشانه‌ی داماوی و زه‌لیلی ده‌سه‌ڵاته‌. ئه‌گینا ژیانی ئینسانه‌کان ئه‌وه‌نده‌ هه‌رزان نی یه‌ تا ده‌سه‌ڵاتدارانی کۆنه‌په‌رست وا به‌ئاسانی کۆتایی پێبهێنن و بشیانه‌وێت خۆیان بێتاوان نیشان بده‌ن و بێ سزا بۆی ده‌ربچن. کۆمه‌ڵگایه‌ک مرۆڤه‌کانی ژیان و مافه‌ ئینسانیه‌کانی بێنرخ کرابێت و سامان و موڵکی به‌ تاڵانی برابێت، کاتێک ده‌نگێکی ئازاد و ناڕازی له‌و ده‌سه‌ڵاته‌ چه‌وسێنه‌ر و گه‌نده‌ڵه‌ بێته‌ قسه‌، ده‌بێت ڕاوبنرێت و ڕووبه‌روی سزا و ته‌قه‌لێکردن و هه‌تا مه‌رگیش ببێته‌وه‌. ئیتر نه‌ یاسایه‌ک هه‌یه‌ پارێزگاری له‌ ژیان و ماڵی خه‌ڵک بکات، نه‌ده‌شتوانی ده‌نگی ئازادانه‌ هه‌ڵبڕیت نه‌ک ده‌سه‌ڵاتداران زویر بن و تووڕه‌ییان ببێته‌ هۆی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه‌ و سزادانی مه‌رگت. به‌ڵام مردنی خۆڕایی به‌ده‌ستی ئه‌و تیرۆریستانه‌ زیاتر فێرمان ده‌کات که‌ نابێ ئێمه‌ به‌ ئاره‌زووی ئه‌وان بمرین یان به‌زۆر بمان مرێنن. به‌رته‌سکردنه‌وه‌ی ئازادییه‌کان و کپکردنه‌وه‌ی ناڕه‌زایه‌تیه‌کانی خه‌ڵک، کلتور و پیشه‌ی چه‌ند ساڵه‌ی ده‌سه‌ڵاتدارانی بۆرژوازی کوردی بووه‌. ئه‌مه‌ زه‌مه‌نه‌نی سه‌رکوت و تیرۆری ده‌نگی حه‌قه‌‌، گه‌ر ئازایانه‌ قسه‌ بکه‌یت، بوێرانه‌ ڕاستیه‌کان بڵێیت، ئه‌وه‌ی له‌پشتی په‌رده‌ ڕووده‌دات قسه‌ی له‌سه‌ر بکه‌ی، ئه‌وه‌ی له‌ژێر به‌ڕه‌یه‌ بیخه‌یته‌ سه‌ر به‌ڕه‌، ئه‌وا ئیتر زه‌نگی مه‌رگت لێده‌دات و به‌ده‌ردی سه‌رده‌شته‌کان ده‌چیت. هه‌واڵی تیرۆری سه‌رده‌شت ئه‌و ڕاستیه‌مان پێده‌ڵیت بۆ چه‌نده‌مین جار ده‌سه‌ڵاتداران ئاگادارمان ده‌که‌نه‌‌وه‌ که‌ نابێت هێڵی سوور ببه‌زێنین، چونکه‌ ئه‌وان هێڵی سووریان بۆ خه‌ڵکی ناڕازی و ئازادیخواز و یه‌کسانیخواز داناوه‌ و نابێت ئه‌و هێڵانه‌‌ تێپه‌ڕێنین. ئه‌گینا ئیتر له‌م ژیانه‌‌ تراژیدیایه‌ خولقێنراوه‌ی ده‌ستی ده‌سه‌ڵاتدارانه‌وه‌ به‌ره‌و ئایینده‌یه‌کی تراژیدیایی ترمان ده‌به‌ن ئه‌ویش تارمایی مه‌رگ و تیرۆره‌.سه‌رده‌شتیش چووه‌ ڕیزی کاروانی گیانبه‌ختکردوانی ڕێگای ئازادی و تێکۆشان له‌پێناوی مانه‌وه‌و که‌رامه‌تی ئینساندا. سه‌رمایه‌درانی ده‌سه‌ڵاتدار ناتوانن به‌رگه‌ی ڕه‌خنه‌ و سه‌رنج و ڕاستی ووتن بگرن، ده‌رخستنی ڕووی ڕاسته‌قینه‌یان له‌لایه‌ن یه‌کسانیخوازان و ئازادیخوان و نه‌یارانیانه‌وه‌، تیرۆر و شه‌ڕ و کوشتن و ماڵوێرانی لێده‌که‌وێته‌وه‌. واته‌ له‌پشت په‌رده‌ی تیرۆره‌وه‌ پاڵنه‌ری سیاسی به‌ئاشکرا ده‌رده‌که‌وێ، چینی ده‌سه‌ڵاتداری سه‌رمایه‌دار ده‌یه‌وێ به‌له‌ناوبردنی سه‌رده‌شته‌کان که‌شی ترس و تۆقاندن له‌ کۆمه‌ڵگادا جێگیربکات و نه‌یارانی خۆی چاوترسێن بکات، تا زیاتر به‌رژه‌وه‌ندیه‌ چینایه‌تیه‌کانی بپارێزێت. پێشێلکردنی مافی مرۆڤه‌کان و بردن و تاڵانی ماڵ و سامانی خه‌ڵکی به‌ مافی خۆی ده‌زانێ، ئیتر ئه‌گه‌ر کۆمه‌ڵگه‌ ناکۆکی و نابه‌رابه‌ری و زۆرداری تێدا له‌وپه‌ڕی چه‌وسانه‌وه‌دابێت، ده‌بێت خه‌ڵکی هه‌میشه‌ بێده‌نگ و ملکه‌چ بن. که‌واته‌ کێشه‌که‌ لێره‌وه‌ ده‌سپێده‌کات جیاوازیه‌ چینایه‌تیه‌کان دینه‌مۆی جوڵاندنی هه‌ست و هۆشی خه‌ڵکی چه‌وساوه‌ و مافخوراوه‌، هه‌ر بۆیه‌ کاتێک نووسه‌رێکی وه‌ک سه‌رده‌شت تیرۆر ده‌کرێت، نووسینه‌کانی گه‌واهی وه‌ستانه‌وه‌ی قاره‌مانێکه‌ به‌ڕووی سیسته‌می گه‌نده‌ڵ و چه‌وسێنه‌ر و نادادپه‌روه‌ردا. له‌مێژه‌ بزووتنه‌وه‌ی کوردایه‌تی خه‌ریکی گرتن و ئه‌شکه‌نجه‌ و کوشتن و بێسه‌روشوێنکردنی نه‌یارانێتی، گه‌ر لاپه‌ڕه‌کانی مێژوو هه‌ڵده‌ینه‌وه‌ ده‌ریایه‌ک تاوانیان له‌ دژی خه‌ڵکی ناڕازی و نه‌یاری خۆیاندا ئه‌نجامداوه‌، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هێشتا نه‌یانتوانیوه‌ به‌ر به‌ توڕه‌یی جه‌ماوه‌ر و ده‌نگی ڕاسته‌قینه‌و ئازادیخوازانه‌و و پێشکه‌وتنخوازی بگرن. ئه‌مڕۆ له‌کوردستاندا ده‌سه‌ڵاتی میلیشیایی حاکمه‌ سه‌ره‌ڕای بوونی حکومه‌ت و په‌رله‌مانی لۆکه‌ڵیش، تا ئێستا ده‌ستورێکی پێشکه‌وتنخواز و مۆدێرن نییه‌ تا به‌رگری له‌مافه‌ سه‌ره‌تاییه‌کانی خه‌ڵک و ئازادی بیروڕاو ئازادی ووشه‌ بکات هه‌تا له‌ ڕووی تیۆریشه‌وه‌، چونکه‌ زۆرن ئه‌و ده‌سه‌ڵاتانه‌ی له‌ ده‌ستور و په‌یڕه‌و پڕۆگرامه‌کانیشیاندا باسی ئازادی و دیموکراسی ده‌که‌ن و به‌ڵام له‌ڕووی پراکتیکه‌وه‌ دیکتاتۆرانه‌ مامه‌ڵه‌ ده‌که‌ن. چونکه‌ پاشماوه‌ی کۆنه‌په‌رستی و خێڵه‌کیانه‌ و ئایین و به‌رژه‌وه‌ندی بۆرژوازیانه‌یان ڕێیان پێنادات ته‌نیا چرکه‌یه‌کیش بڕوا به‌ئازادی و سه‌ربه‌خۆیی مافی ئینسانه‌کان بکه‌ن. هه‌ر ئه‌مه‌شه‌ وایکردووه‌ که‌ئه‌م هه‌موو ده‌زگا داپڵۆسێنه‌ره‌ بۆ گیانی خه‌ڵکی بێتاوان و بێ چه‌ک دروست بکه‌ن. بڕیاری کۆتاییهێنانی ئه‌م دۆخه‌ دژوار و ناله‌باره‌ له‌ده‌ست خه‌ڵکی به‌شخوراوی کوردستان خۆیاندایه‌، مه‌سه‌له‌ی سه‌ره‌کی و بنه‌ڕه‌تی بۆ یه‌کلاکردنه‌وه‌ی ئه‌م هه‌موو تاوان و پێشێلکاریانه‌ هه‌نگاو هه‌ڵگرتنه‌ به‌ره‌و خه‌بات و تێکۆشانی جه‌ماوه‌ری و هه‌ڵبڕینی ده‌نگی دلێر و ئازادانه‌ی یه‌کسانیخوازان و ئازادیخوازان و مرۆڤدۆستان و پێشکه‌وتنخوازان، ده‌بێ له‌ژێر چه‌تری ئازادیخوازیدا یه‌کگرتوانه‌ خۆمان ڕێکبخه‌ین‌. ده‌بێ خه‌بات له‌پێناوی یاسایه‌کدا بکه‌ین که‌ ئازادی نووسین و ڕاده‌ربڕین مسۆگه‌ربکات، سنوورێک بۆمامه‌ڵه‌و ڕه‌فتاره‌کانی حیزبه‌کانی ده‌سه‌ڵاتدار دابنێت و له‌سه‌ر ئه‌و تاوانانه‌ی ڕۆژانه‌ ئه‌نجامی ده‌ده‌ن دادگایی بکرێن، چونکه‌ له‌سه‌رهه‌ڵدانی هه‌رگرفت و ناکۆکیه‌ک له‌ ناو کۆمه‌ڵگه‌دا ده‌سه‌ڵاتداران به‌رپرسیارن، ده‌ه‌رکه‌وتنی میدیا و دامه‌زراوه‌ و نووسه‌رانی نوێخواز و ئازادیخواز و یه‌کسانیخواز نیشانه‌ی پێشکه‌وتنی کۆمه‌ڵگه‌یه‌، کاتێکیش به‌ره‌و ڕووی ده‌سه‌ڵات ده‌بنه‌وه‌ و ده‌سه‌ڵاتیش له‌ کۆنترۆڵنه‌کردنی ئه‌و بارودۆخه‌دا په‌نا بۆ هێزی خۆی ده‌بات، به‌ڵام فشاری ‌ڕۆحیه‌تی نوێی خه‌بات و تێکۆشانی جه‌ماوه‌ریانه‌‌ زۆر له‌وه‌ به‌هێزتر و گه‌وره‌تره‌ و ده‌سه‌ڵات مل که‌چ و ناچار ده‌کا که‌ ئازادی زیاتر فه‌راهه‌م بکات. سه‌رهه‌ڵدانی ڕۆشنبیرێتی شۆڕشگێڕانه‌ چرای ئازادی له‌جاران زیاتر ڕوناکتر و ده‌سه‌ڵاتیش داماو تر ده‌بێت و هزری ئازادیخوازی له‌سه‌ر ئاستی کۆمه‌ڵگه‌دا هێدی هێدی پێشده‌که‌وێ و بنج داده‌کوتێ و یه‌ک هه‌ڵوێستی جه‌ماوه‌ری وشیار ته‌ختی سته‌م تێکده‌دات و ئایینده‌یه‌کی گه‌شتر و یه‌کسان دێنێته‌ کایه‌وه‌.


21/05/2010

 

           

 

22/05/2010

 

goran@dengekan.com

 

dengekan@yahoo.com