|
پێشه‌کی:
ڕه زا به را هه نی نووسه ر، شاعیر و ڕه خنه گری ئه ده
بی له ساڵی 1314 ی هه تاوی له شاری ته ورێز له بنه
ماڵه ێکی هه ژار له دایک بووه. ده گه ڵ فێرکاری سه ره
تایی و دواناوه ندی له ناعیلاجی کاریشی کردووه. به
کالۆریوس له زمان و ئه ده بیاتی ئینگلیزیی له زانستگای
ته ورێز له ساڵی 1336 دا.و له دوای ئه وه بۆ تورکیه ده
چێ و دوا گه رانه وه ی به ره و وڵات دوکتورای وێژه
وانی خۆی له سه ر زمان و ئه ده بیاتی ئینگلیزی وه رده
گرێ.
ساڵی 1351 ی هه تاوی به ره و ئه مریکا ئه روا و ساڵی
دوایش دێته وه، به ڵام ئه گیرێ و له حه بس ئه کرێ.
ساڵی 1353 بۆ دوهه مین جار چووه بۆ ئه مریکا و له ساڵی
1356 خه ڵاتی باشترین رۆژنامه نووس بۆ ئه و ئه بڕێ. له
ئه ندامانی کانوونی نووسه رانی ئێرانه و سه رۆکی
پێشووی کۆڕی قه ڵه می کانادا بووه. به رهه مه کانی تا
ئێستا به چه ن زمان وه ک: ئینگلیزی و فه رانسه وی
وه‌رگێڕدراونه‌وه.
بڕێ له
به‌رهه‌مه‌کان:
ئه لف: شێعر
1 ئاسکه کانی باخ 1341
2 دارستان و شار 1343
3 شه وێ له نیوه ڕۆژ 1344
4 کاره ساتێک ژێر خۆر 1349
5 رووبه نده کان و به نده کان( ئینگلیزی) 1356
6 خه مه گه وره کان 1363
7 وه ره به ر په نجه ره 1367
8 ڕوو له په پووله کان
بێ: رۆمان
1 ده نگی کوژراوه کان
2 نهێنییه کانی وڵاتی من
3 ئازاده خانم و نووسه ره که ی
4 ڕۆژگاری جه هه نه می ئاغای ئه یاز
5 چاڵ به چاڵ
6 دوای شاهی چ ڕوو دا
جێ:
ڕه‌خنه‌ی ئه‌ده‌بی:
2 زێر له مه سدا
3 کیمیا و خاک
4 مێژووی نێرینه
5 له ڕاپه ڕینی ئێران
6 ڕوو له په پووله کان یا بۆچی من ئیتر شاعیری نیمایی
نیم.
به‌شێ له شێعری
به‌رزی (ئیسماعیل)
دوکتور ڕه‌زا بهراههنی
به چاوه سووره کانت سوێند ئه خۆم ئیسماعیلی خۆشه ویستم
که هه تاو، ڕۆژێ، باشتر له و ڕۆژه ی که تۆ مردی تیشک
ئه دا
به مووه سپییه کانت که بۆ ماوه ێکیش سوور بوون
که هه تاو ڕۆژێ که هه تاو ڕۆژێ که هه تاو ڕۆژێ
باشتر له و ڕۆژه ی که تۆ مردی تیشک ئه دا
ئه ی ناسیاوی من له باخه بنه و شه کانی لێوه یی و
ماچدا!
ئه ی ڕاکشاوه له سه ر چرپایه فه نه ریکه ی خه سته خانه
ی «مێهرگان»!
ئه ی ئازاد خوازی هه ژار له سه ر پلیکانه کانی دڵۆڤان!
ئه ی ئه سرینه بێ که سه سپاردراوه کان به سروه باخی
شێت خانه!
ئه ی شاعیر تر له شێعره کانی خۆت و شێعره کانی ئێمه!
تۆ ئه ی به زایه چوو له زانکۆ کان، قوتابخانه کان،
قاوه خانه کان، مه یخانه کان،
و له خۆشه ویستی ژن و مناڵ و هه ڤاڵه سپڵه کانێ وه ک
ئێمه!
ئه ی هیوادار به م گومانه که کاتێ « ئیستالین» له شه
قامی«چرچیل» ده ر که وێت
و «هه ڤاڵه» کانیشت بۆ چاره سه ری چورکه پێچه که ت تۆ
به ره و مسکۆ بنێرن!
|...|
بیره وه ریه که ت ناشتاێکه له هه وه ڵین ڕۆژی ڕاپه ڕین
خواردم
بیری مردنت،
ئاوه وسڵێکه که شه هیدێکی کون کون کراو له شۆرش دا
پێمدا
له سه ر جێوبانه که ت هه ڵ مه سته
ئه ی که سێ که وشه کانت دانه دانه و ده سه ده سه له
بیر چوووه
توخوا، هه ڵ مه سته له جێوبانه که ت!
-هه ر وه ک ئاسمانێ که باڵنده کانی خۆی به پۆل له بیر
ئه کات
وه ک شه وێ که ئه ستێره کانی خۆی له بیر ئه کا-
هه ڵ مه سته له جێوبانه که ت!
ئه ی باوکی زامدار ی کۆتره کانی گریانی ئێران!
ئه ی شاعیره گه نجه که ی سی ساڵ له مه و به ر بۆ
کرێکاران!
-کاتێ ئه بوایه له وان واژۆت بگرتایه که له شێعره که ت
تێئه گه یشتن
که ئه و شێعرێ کرێکاره کانیش ئه فامن-
ئه ی شاربه‌ده‌ر له شانه سووتاوه که ی شافر به ره و
قاحبه خانه ی تاران!
تاران، به ر له وه ی بمری، تۆی به قه برێکی بێ ناو
دانا
هه ڵ مه سته له جێوبانه که ت ،
به ڵام به من بڵێ: قه بره که ت له کوێیه تا هه ورێشمێ
له وشه کان به سه ریا بڕێژم!
شێعرێ له‌ڕه‌زا
بهراههنی
چ یادگارێکی ڕه شی سه ر ده رگاکه نا
ئه و که سه ی که ناره ته ی خۆی تا هه تاو گه یاند
و به به زه یی نه هات
به چاوانی خۆی به و هه تاوه خورماییه
و حیچ به زه ی نه هات
و هه ر وه کوو ئاو باسکه کانی وێڵ کرد
که له سه ر لێواره دره و شانه به رزه که ی
حه نبه ڵێک له ئاسۆکانی ڕووناکی
وه ک ئێواره بێ خه و شه که ی
هه زار گلێنه ی په شێو کرد.
و له پڕاوێزی ئاوێنه پیر و ماته کان
که سێ که سێبه ره ی خۆی به گه یانده هه تاو
له خۆی زاق بوو و له خۆف مایه وه
و ڕووی وه رگه ڕاند
له م په ستییه به ر بڵاوبووه به سه ر به زمی زه مان دا
و خه ڵک، خه ڵکی شه هید کراو له قه راخه کڕووزانه وه
« له ڕۆژی کاره سات، تاوتکه م به سه‌روو داپۆشن
که مردوین به داخی باڵا به رزێکه وه»*
چ یادگارێکی ڕه شی نا سه ر ده رگا
ئه وه ی که به زه یی نه هات
ئه و که سه ی که ئازیه تی خۆی به هه تاو گه یاند.
• شێعری حافزه
|
