له‌ سه‌ره‌تاکانی به‌هاری 1991 دا که‌ ڕاپه‌ڕین ڕویدا ،( سه‌رده‌شت) تا زه‌ زمانی به‌ره‌و پاك پاک بونه‌وه‌ ‌چووه، ره‌نگبی به‌کۆڵی یه‌كێک له‌ دایک و باوک و گه‌وره‌ هه‌راشه‌کانی خێزانه‌که‌یه‌وه‌ کۆڕه‌وی ئه‌و ساڵه‌ی به‌سه‌ر برد بێت . ڕێک ئه‌ویه‌ که‌ له‌ نوسینی دوایی دا ده‌ڵێت :

(كه‌سانێكین نه‌ كوردمان كوشتووه‌ و نه‌ بانگه‌وازی كورد كوژیمان كردووه‌، وه‌لی ئه‌و شوێنه‌ی ئه‌و پیاوه‌ ناشیرینانه‌ی لێدابنیشێت هه‌زار میل دوورده‌كه‌وینه‌وه‌)(*).

سه‌رده‌شت منداڵی و پێگه‌یشتن و پیاو بونی تائه‌وه‌ی ببێت به‌که‌سێکی ئینگلیزیزان و ڕۆژنامه‌نوسێکی ڕاسته‌قینه‌ له‌ ماوه‌یه‌کی پێوانه‌یی دا که‌سێکی سه‌رکه‌وتووی لێ ده‌رچێت ، له‌ژێر سایه‌ی بیست ساڵی ده‌سه‌ڵاتێکی کوردی دائه‌وانه‌ی ته‌واو کردووه‌ .
(به‌ڕاستی نه‌وه‌ی ڕاپه‌ڕین قۆناغی وده‌سه‌ڵاتداری خۆماڵی کوردیه‌).

که‌ده‌بوایه‌ ئه‌و ده‌سه‌ڵاته‌ ، ده‌رگای به‌خت و سه‌رکه‌وتنی بۆ واز بکردایه‌ته‌وه‌ ، که‌چی ده‌روازه‌ی مه‌رگ و کۆتایی ژیانی پێ ڕه‌وابینی . ئه‌مه‌ چی پاداشتێکه‌ بۆ لاوێکی هه‌ڵکه‌وتوی خاوه‌نی خه‌ونی ڕه‌نگاڵه‌یی ؟

له‌ ڕاستی دا ، شوره‌ییه‌ بۆ ده‌سه‌ڵاتێکی خه‌مسارد چرۆ پڕ له‌ خونچه و به‌رهه‌مه‌‌کانی خۆی به‌نینۆکی ڕق و بێزه‌ون هه‌ڵپچڕوکێن.
ئه‌وه‌ ده‌سه‌ڵاتێکه‌ ئه‌ستێره‌کانی به‌ختی خۆی به‌ویستی خۆی خامۆش ده‌کات . نازانم ئاینده‌ی ده‌سه‌ڵاتیكی وه‌ها به‌ره‌وه‌ چی ئاسۆیه‌کی تاریک تر ده‌چێت؟
یان له‌ شێوه‌ی مێژووی ته‌مه‌نی کو‌رتی میرنشینه‌ گرگنه‌کانی که‌ هه‌میشه‌ کرمی نابوتی ئاماده‌بووه‌ له‌ تۆمی دروست بونیان دا .

من بۆ جارێکی تر هه‌موو نوسینه‌کانی ئه‌م لاوه‌م خوێنده‌وه‌ . سه‌یره‌ مرۆڤ بتوانێت ئه‌وه‌نده‌ له‌ ڕاستیه‌کانی ژیانی خۆی و کۆمه‌ڵه‌گه‌که‌ی نزیک ببێته‌وه‌. ئه‌م لاوه‌ هه‌ولێریه‌ ، وه‌ها چۆته‌ ناخی ڕاستیه‌کانی په‌نهانی ناخودئاگای ئێمه‌وه‌ هیچی تری بۆ ووتن نه‌هێشتوه‌.
ئه‌و ڕاستیانه‌ی ئێمه‌ زوربه‌مان ده‌یزانین و له‌ ده‌ربڕینی ده‌ترسین ، ئه‌و به‌ده‌نگی به‌رزگوتویه‌تی.
ئاماده‌ی باج به‌خشینی بووه ، ‌ تادواسنوری مه‌رگیش.

من وام ده‌زانی قاره‌مان سه‌رده‌می به‌سه‌ر چووه‌ ، به‌وه‌ی که‌سێک نه‌ماوه‌ له‌ هۆشمه‌ندی مادی بونی ئه‌مڕۆوه‌ بتوانێت نه‌خشه‌ی تراژیدی مه‌رگی خۆی دیاری بکات و بزانێت .
که‌چی ئه‌وه‌تا سه‌رده‌شت له‌ نوسینه‌ که‌مه‌کانی دا ده‌ڵێت:

(له‌چاوه‌ڕوانی كۆتاییهاتنی مۆڵه‌ته‌كه‌مم تا دیداری بكوژه‌كانی خۆم بكه‌م، دوعاش ده‌كه‌م مردنێكی تراژیدیام پێببه‌خشن كه ‌شایسته‌ی ژیانه‌ تراژیدیاكه‌م بێت).(**)

من له‌ ته‌مه‌نی( سه ر‌ده‌شت) دا به‌ که‌سایه‌تی (جێمس دین) سه‌رسام بووم ، چۆن توانی کۆتایی مه‌رگی خۆی به‌هۆی ڕاستگۆیی و هه‌ستیاریه‌وه‌ ده‌ست نیشان بکات ، هه‌روه‌ها چۆن توانی ،به‌ته‌نها سێ فیلم (***) ببێته‌ به‌ ئه‌فسانه‌و ئایکۆنێک له‌ ڕۆژئاواو دنیای هونه‌ری حه‌وته‌م دا .
سه‌رده‌شت له‌ نێوان شه‌ش نوسینی دا چه‌سپاندویه‌تی چه‌ند، ئه‌ونده‌تر هه‌ستیار بووه‌ به‌ ده‌وروبه‌رو ڕاستیه‌ ناشیرین دزێوه‌کانی . به‌ڵام سه‌با له‌و هه‌مووبوێری و ڕاستگۆیی و کورت وچر ده‌ربڕێنهی نوسینه‌کانی ، ، هاوتا به‌ومه‌رگه‌ تراژیدیه‌ی که‌خۆی چاوه‌ڕوانی کردووه‌. باوه‌ڕ ناکه‌م بتوانرێت ، تاقه‌ پیتێکی لێ زیادو که‌م بکرێت و هه‌تا هه‌تایه‌ ده‌مینێته‌وه‌ وه‌کو ماینه‌فیستی مه‌رگێکی ناحه‌قی یاخی بویه‌ک ، له‌ ناشیرینی و دزێویه‌کانی سه‌رده‌مه‌که‌ی.

هه‌رچه‌نده‌ خۆی داوای ‌هه‌ڵبڕینی وێنه‌کانی نه‌کردووه‌ ، به‌ڵام سیماو نوسینی ئه‌و ده‌بنه‌ نه‌مرێک و ڕه‌مزێکی یاخی بوون، زۆر نه‌مرتر ده‌بن له‌ جه‌لادو ئاغای جه‌لاده‌کانیشی .
ده‌بنه‌ نه‌فره‌تێک به‌ملی ده‌سه‌ڵاتی به‌دبه‌ختی کوردیه‌وه‌!!!

ووڵاتێک ، قوتابی زانکۆکه‌ی، مامۆستاو ڕاگره‌که‌ی له‌ مه‌ترسی مه‌رگی خۆی ئاگادار بکاته‌وه‌ !!
ووڵاتێک به‌ڕیوه‌به‌ری پۆلیسه‌که‌ی ئاگادار بکه‌یته‌وه‌ له‌ ژماره‌ته‌له‌فونی هه‌ڕه‌شه‌ کار!!!

ووڵاتێک ، ڕۆژنامه‌که‌ی ئاگار بکه‌یته‌وه‌ ، که‌مپێن بۆ به‌ربه‌ستی هه‌ڕه‌شه‌کانت بکات ، تۆ سه‌یری چاو زیت و سیمای لاوی بزێوی پڕ له‌ ژیانی بکه‌یت !!!! له‌هیچ یه‌کێک له‌وانه‌دا به‌ده‌نگیه‌وه‌ نه‌چن!!!!!

ئاخۆ ئێستاکه‌ ئه‌وانه‌ که‌ به‌ده‌نگیه‌وه‌ نه‌چون چی هه‌ست و شانازیه‌ک به‌ هه‌ڵوێسته‌کانیانه‌وه‌ بکه‌ن.
خۆمن ئه‌وانه‌ ناڵیم که‌ ڕاسته‌و خۆ ترۆریان کرد ، چونکه‌ ئه‌وانه‌ ، نه‌ک ویژدان ، گۆڕێکیش بۆ ویژدان له‌ ناخیان دا نیه‌.

ئه و‌په‌ڕی نه‌هێلیستی و عه‌ده‌میه‌ته‌ بۆژیانی کۆمه‌ڵگه‌ وده‌ڤه‌رێک ، به‌ وجۆره‌ خه‌مسارد بێت به‌ لێدان و فڕاندنی لاوێک ، له‌به‌ر زانکۆکه‌یدا ، کاتێک خۆی له‌ پێنج نوسینیدا زۆربێ باکانه‌ موناجاتی مه‌رگی خۆی کردووه‌.
له‌دوو تایتڵی نوسینیشی دازۆر نه‌به‌ردانه‌ جاڕی هاتن و نزیک بونه‌وه‌ی مه‌رگی ڕاگه‌یاندووه(****)‌.
ئه‌ی دونیای ده‌سه‌ڵات وکۆمه‌ڵگه‌ی کوردی له‌و کاتانه‌دا، غیره‌ت له‌ کوێدا خۆی مه‌ڵاس دابوو ، له‌کاتێک دا هه‌ر میلله‌تێکی تر باسی غیره‌ت بکات ، واده‌زانین به‌شه‌که‌ی ئێمه‌ی دزیوه‌و خواردووه‌ .

شوێن و ئه‌تمۆسفیری گۆڕه‌پانی ترۆری سه‌رده‌شت زۆر توند تر له‌ دنیای نوسه‌ری کۆڵۆمبی (گابریال گارسیا مارکیز) له‌ ڕۆمانی (چیرۆکی مه‌رگی واده‌یی) خوڵقاوه‌ .
هه‌رچه‌نده‌ سه‌رده‌شت خۆی زۆر ئازایانه‌ تر چاوه‌ڕوانی واده‌ی مه‌رگی خۆی بوو.


11ــ 5 ــ 2010


سه‌عید عارف
saidaraf@hotmail.com

----------------------------------------------
په‌راوێـــــــــــــــــــــــــز
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ:
(*)
http://www.kurdistanpost.com/view.asp?id=d3181a2e

(**)

http://www.kurdistannet.info/net/index.php/nuser/468-2010-05-07-08-37-00/12154-2010-01-20-21-47-22.html

(***)

ــ جێمس بایرۆن دین ــ ئه‌ستێره‌ی سینه‌مایی ئه‌مریکی ، له‌ ناوه‌ڕاستی ساڵانی په‌نجا کان دا ده‌رکه‌وت ، به‌ سێ فیلمی (جه‌ینت ــ فه‌لامه‌رزــ) و (ئێست ئۆف ئێدن ــ ڕۆژهه‌ڵاتی به‌هه‌شتی عه‌ده‌ن ــ ) و (ڕێبڵ وزاوت زه‌ که‌یس ــ یاخی بوون به‌ بێ بۆنه‌ ــ ) به‌دوای ئه‌و سێ فیلمه‌دا له‌نێو ئۆتۆمبیله‌ (پۆڕشه‌) وه‌رزشیه‌که‌یدا له‌ ڕێگای( سالینا) به‌مه‌رگ چوو ، له‌ تافی لاوی و ته‌مه‌نی 25 ساڵی دا ، سیمبولی نه‌وه‌ی یاخی بونه‌ له‌ دنیای لاوانی رۆژئاوادا ، سه‌رده‌ق شکێنی سه‌رده‌مه‌که‌ی بوو ، له‌ دوای په‌نجا کانی سه‌ده‌ی ڕابوردا ، که‌ به‌سه‌ره‌تاکانی ژیانی یاخیگه‌ریانه‌ی لاوان ده‌ستی پێ کرد له‌ دژی چه‌ق به‌ستن و مانه‌وه‌ و مه‌نگ بوون ، داوای شڵه‌قاندنی گۆمی مه‌نگی ژیانی دوای جه‌نگیان ده‌کردو به‌دوای گۆڕانکاری دابوون له‌ ترادیشونه‌کانی ژیان دا . له‌وێوه‌ بوو به‌ ته‌وژم و ، به‌رده‌وامی وه‌رگرت بۆگۆڕانی ڕیشه‌یی هه‌تا ئێستا له‌ ژیانی به‌ره‌ی نوێ ی لاوان دا ، که‌ یه‌که‌م زنجیره‌ی گۆڕان له‌وێوه‌ ده‌ستی پێ کرد له‌دواتردا به‌گۆرانی و ئاوازی ڕۆکی( ئه‌لفس پرسیلی) و( تیپی موزیکی بیتلس) و(شۆڕشی 1968 قوتابیانی فه‌ڕه‌نسا)و ته‌وژمی هیپیزم و هاوتا به‌ بیرو باوه‌ڕی فه‌لسه‌فیانه‌ی (ئیکزسته‌نتالیسته‌کان)ی شوێنکه‌وتوانی (کامۆ) و ( سارته‌ر) ،تاهه‌نوکه‌ گۆڕان بووه‌ خواستی سه‌ره‌کی لاوان‌ به‌گشتی له‌ زوربه‌ی شوێنه‌کانی دونیادا .


(****)
1/به‌ناونیشانی (یه‌که‌مین زه‌نگی کوشتنم لێ درا)

2/به‌ناونیشانی(وامن ڕۆیشتم)