ده‌مێكه‌یه‌ له‌ كوردستاندا له‌ چه‌ق به‌ستنی ڕۆشنبیری كوردیدا , بزووتنه‌وه‌یه‌ك , وورده‌ وورده‌ , خه‌ریكی گه‌ڵاڵه‌ بوونه‌ . بزووتنه‌وه‌یه‌ك كه‌ گوزارشت له‌ دنیایه‌كی دیكه‌ ده‌كات . ئه‌و وتارانه‌ی كه‌ له‌سه‌ر سه‌رده‌شت عوسمان نوسراون , كه‌م و زۆر , ئاماژه‌ به‌م بزووتنه‌وه‌یه‌ ناكه‌ن . له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا كه‌ زۆرێك له‌ ووتاره‌كان به‌ گیانێكی مرۆدۆستانه‌ و پڕ له‌ به‌رگری له‌ ئازادی ڕا ده‌ربڕین , سه‌باره‌ت به‌ سه‌رده‌شت عوسمان نووسراوون , به‌ڵام نه‌یانتوانیوه‌ په‌ی به‌و ڕاستییه‌ به‌رن كه‌ سه‌رده‌شت عوسمان گیانه‌كییانه‌ په‌ی پێبردوون .
گرنگی نووسینه‌كانی سه‌رده‌شت عوسمان له‌ویادا نییه‌ , كه‌ باسی له‌ چه‌ند بابه‌تێكی جۆراوجۆر كردووه‌ . وه‌ له‌ویاشدا نییه‌ , كه‌ به‌ شێوازێكی تایبه‌ت به‌خۆی نووسیوونی . وه‌ هه‌روه‌ها له‌و به‌ره‌نگار بوونه‌وه‌یه‌شدا نییه‌ كه‌ به‌رانبه‌ر به‌ ده‌سه‌ڵات هه‌یبووه‌ . به‌ڕای من گرنگی نووسینه‌كانی سه‌رده‌شت عوسمان له‌ویادایه‌ كه‌ پێكه‌وه‌ ده‌بنه‌ سیمایه‌كی ده‌ره‌كییانه‌ی ئه‌و بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌ی كه‌ خه‌ریكی شكڵپێدانی خۆیه‌تی له‌ ناو ڕۆشنبیری كوردیدا . من له‌ نووسینه‌كانی سه‌رده‌شت دا , ته‌نیا ئه‌م خاڵه‌م لا گرنگه‌ و له‌سه‌ر ئه‌مه‌ش پێداده‌گرم . ئه‌و گیانه‌ سه‌ركه‌شه‌ی كه‌ له‌ سه‌رده‌شت دا هه‌بوو , گیانی پێناساندنی دنیایه‌كی دیكه‌ بوو . سه‌رده‌شت به‌ خۆی و سیما و بیركردنه‌وه‌ و نووسینیه‌وه‌ , بریتی بوون له‌ ده‌ركه‌وته‌ی دنیایه‌كی ناده‌ركه‌وتوو . وه‌ گرفتی هه‌موو ئه‌و نووسین و چالاكییانه‌ی له‌سه‌ر سه‌رده‌شت به‌ڕێخران , په‌ی نه‌بردنیان بوو به‌و دیارده‌یه‌ . له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو پێناساندنه‌ی سه‌رده‌شت عوسمان به‌ كوردستان و كۆمه‌ڵگاكانی ده‌ور و پشت و جیهان , به‌ڵام هێشتا سه‌رده‌شت نه‌ناسرا . دووه‌م تراژیدیای سه‌رده‌شت عوسمان , دوای كوشتنه‌كه‌ی , ئه‌م نه‌ناساندنه‌ی بوو .
ڕۆشنبیری كوردی كه‌ له‌ په‌رته‌وازه‌یی و گرووپگه‌راییدا ده‌ژی , به‌ شێوه‌یه‌كی ناڕاسته‌وخۆ , جا به‌ هه‌ر بڕێك بێت , به‌شداره‌ له‌ تراژیدیای به‌كوشت چوونی سه‌رده‌شت عوسمان دا . ناكۆك بوونی سه‌رده‌شت و ڕۆشنبیری كوردی به‌ یه‌كتری , ناكۆك بوونێكی ڕیشه‌یی و نادیاره‌ . سه‌رده‌شت هه‌ر به‌ره‌نگاری ده‌سه‌ڵات نابێته‌وه‌ , به‌ڵكو به‌ گیانێكی سه‌ركه‌شانه‌ی لێوانڕێژه‌وه‌ له‌ لاوێتی به‌ره‌نگاری تاریكییه‌ك ده‌بێته‌وه‌ كه‌ سه‌رتاپای كۆمه‌ڵگای داگرتووه‌ . ئه‌و شه‌ڕی هه‌ر له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتدا نه‌بوو , به‌ڵكو به‌بێ ئه‌وه‌ی هۆشه‌كییانه‌ به‌رنامه‌ڕێژی كردبێت , شه‌ڕی له‌گه‌ڵ خودی كۆمه‌ڵگای پێچه‌وانه‌دا هه‌بوو . مه‌به‌ستم ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ بڵێم سه‌رده‌شت هۆشیار نه‌بوو به‌ خه‌باتی به‌رده‌وامی بۆ به‌رگری له‌ ئازادی , به‌ڵكو مه‌به‌ستم ئه‌وه‌یه‌ كه‌ بڵێم پله‌ی هۆشیاری له‌ ڕۆشنبیری كوردیدا , بێگومان به‌ سه‌رده‌شتیشه‌وه‌ , له‌ ئاستی به‌رنامه‌ڕێژی ئه‌و بزووتنه‌وه‌یه‌دا نه‌بوو كه‌ خۆی " واته‌ خودی بزووتنه‌وه‌كه‌ " نادیار و سه‌رده‌شت سیمای ده‌ركه‌وتووی بوو . چه‌ق به‌ستنی ڕۆشنبیری كوردییش له‌ جه‌وهه‌ردا , ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ هه‌وڵی په‌رده‌پۆش كردنی ئه‌و بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌ و ڕێگرتن له‌ هێنانه‌ ده‌ره‌وه‌ و خۆڕاگه‌یاندنی , وه‌كو بزووتنه‌وه‌یه‌كی سه‌رانسه‌ریی ڕۆشنبیری له‌ كوردستاندا .
ڕۆشنبیری كوردی چ له‌ ئاسته‌ تاكایه‌تییه‌كانی و چ له‌ ئاسته‌ ته‌شكیلاتی و سیاسی و ئایدۆلۆژییه‌كانیدا و , وه‌ هه‌روه‌ها چ له‌ ئاسته‌ گرووپچێتییه‌ ڕۆشنبیرییه‌كانیدا , زیاتر خه‌ریكی خۆناساندنی خۆی بووه‌ و له‌وێوه‌ ئه‌ركه‌ مرۆییه‌كانی خستووه‌ته‌ سه‌ر شانی ,, به‌ڵام سه‌رده‌شت عوسمان له‌سه‌ر گیرنه‌بوونی به‌ ناساندنی خۆیه‌وه‌ , خه‌ریكی وه‌لانانی تاریكی و به‌ ناوه‌ند " سه‌نته‌ر " كردنی ئازادی تاك بووه‌ . ڕۆشنبیری كوردی كه‌ له‌ چوارچێوه‌ی ڕه‌وشی هه‌بوودا و له‌سه‌ر ئاسته‌ فه‌رمییه‌كه‌ی تا هه‌نووكه‌ ( من پێموایه‌ ئه‌م ڕۆشنبیرییه‌ چوونه‌ پێشه‌وه‌ی كۆمه‌ڵگای , به‌ پاشكۆ پێكردن بۆ چوونه‌ پێشه‌وه‌ی خۆی , به‌لاوه‌ گرنگه‌ ) هه‌وڵی چوونه‌ پێشه‌وه‌ی خۆی ده‌دات , بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كی و نادیاره‌كه‌ی كه‌ سه‌رده‌شت عوسمان سیمایه‌كی بووه‌ , مژده‌ی هاتنی سه‌رده‌مێكی نوێ ده‌دات . واته‌ ناكۆكییه‌كانی ڕۆشنبیری كوردی له‌گه‌ڵ سه‌رده‌شت عوسمان دا , له‌ بنه‌وه‌ڕا ڕنگدانه‌وه‌یه‌كی ساكارانه‌ی نێوان دوو به‌ره‌ی دیار و نادیاری هه‌مان دیارده‌ی ڕۆشنبیری كوردییه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كتریدا . ئه‌م ناكۆكییه‌ی نێوان ئه‌م دوو باڵه‌ دیار و نادیاره‌ی ڕۆشنبیری كوردی , به‌ بۆچوونی من , مێژووه‌كه‌ی هه‌رچه‌نده‌ واوه‌تره‌ له‌ مێژووی سه‌رهه‌ڵدانی ڕوانگه‌, به‌ڵام ده‌توانین له‌ هاتنی ڕوانگه‌وه‌ , خاڵی وه‌رچه‌رخانی ئه‌م بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌ ببینین و پاڵه‌په‌ستۆی ئه‌و " واته‌ ئه‌و بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌ " له‌ ژێره‌وه‌ڕا بۆ ده‌ركه‌وتن هه‌ست پێبكه‌ین . ڕوانگه‌ , له‌ دوو لاوه‌ ده‌رفه‌تێكی باشی سازاند : له‌ لایه‌كه‌وه‌ چه‌ند كێشه‌یه‌كی زیندووی وه‌كو ئازادی ئافره‌ت و فشاری دین و تازه‌كردنه‌وه‌ی ئه‌ده‌بی كوردی هێنایه‌وه‌ گۆڕێ و له‌ لایه‌كی تریشه‌وه‌ وه‌كو گرووپێك , خۆی له‌ بازنه‌ی گرووپچێتی ده‌رباز كرد و له‌ بزووتنه‌وه‌ی ڕۆشنبیری فه‌رمی كوردیدا توایه‌وه‌ . ڕوانگه‌ چه‌پاوی " ئیستغلالی " ڕۆشنبیری كوردی نه‌ده‌كرد بۆ خزمه‌ت كردن به‌ گرووپی ڕوانگه‌ , به‌ڵكو ئه‌و كۆگه‌راییه‌ی كه‌ ڕوانگه‌ كاری بۆ ده‌كرد , بۆ خزمه‌ت كردن به‌ ڕۆشنبیری كوردی بوو . ڕوانگه‌ نه‌ك ڕۆشنبیری كوردی نه‌كرد به‌ پاشكۆی ئامانجه‌ سیاسییه‌كان , به‌ڵكو سیاسه‌تیشی وه‌كو ئامڕازێك , ئه‌وه‌نده‌ی له‌ توانایدا بووایه‌ , ده‌خسته‌ خزمه‌تی بزووتنه‌وه‌ ڕۆشنبیرییه‌كه‌وه‌ . به‌تاڵ بوونه‌وه‌ی دیارده‌ی گرووپچێتی له‌ ڕوانگه‌دا , ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ بۆ ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی خودی ڕوانگه‌ به‌ ده‌وری كرانه‌وه‌ی ڕۆشنبیری كوردی و بوون به‌ به‌شێكی دیار له‌ ڕۆشنبیری جیهانی .
ئه‌ڵبه‌ته‌ سه‌باره‌ت به‌ گرووپی ڕه‌هه‌ند , ڕایه‌كه‌م جیاوازتره‌ . گرووپی ڕه‌هه‌ند هه‌رچه‌نده‌ له‌ دایك بووی ئه‌و بارودۆخه‌ بوو " واته‌ بارودۆخی ڕۆشنبیری كوردی كه‌ بریتی بوو له‌ ناكۆكی نێوان بزووتنه‌وه‌ی فه‌رمیی ڕۆشنبیری و بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌كه‌ی هه‌ر ئه‌م بزووتنه‌وه‌ ڕۆشنبیرییه‌ كوردییه‌ " , به‌ڵام نه‌یتوانی گوزارشت له‌و باڵه‌ ناوه‌كی و نادیار و ڕێنیسانس ئامێزه‌ی ڕۆشنبیری كوردی بكات . واته‌ ئه‌ندامانی گرووپی ڕه‌هه‌ند , له‌ جیاتی ئه‌وه‌ی ئه‌و ئه‌ركه‌ مێژووییه‌ به‌ ئه‌نجام بگه‌یه‌نن , كه‌وتنه‌ شه‌ڕی وه‌لانانی ئه‌و ئه‌ركه‌ مێژووییه‌ له‌ مه‌یدانی ڕۆشنبیری كوردیدا . ته‌نانه‌ت گرووپی ڕه‌هه‌ند , بازیاتریش له‌ ڕوانگه‌ ته‌كانی به‌ ڕۆشنبیری كوردی دابێت , به‌ڵام هێشتا نه‌یتوانیوه‌ وه‌كو ڕوانگه‌ مێژوویه‌ك بۆ خۆی تۆمار بكات . به‌ ڕای من گرفتی گرووپی ڕه‌هه‌ند پێش ئه‌وه‌ی به‌ مه‌سه‌له‌ی تواناوه‌ په‌یوه‌ست بێت , به‌ مه‌سه‌له‌ی گرووپچێتی و ده‌سه‌ڵاتخوازی و ئامانجه‌ سیاسییه‌كانی ڕابه‌ره‌كانیه‌وه‌ په‌یوه‌سته‌ .
بوونگه‌راییش وه‌كو دیارده‌یه‌كی فكری له‌ناو ڕۆشنبیری كوردیدا , نه‌یتوانی وه‌ڵامگۆ بێت به‌و بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌ی ڕۆشنبیری كوردی . بوونگه‌رایی هه‌رچه‌نده‌ له‌ چه‌په‌كانه‌وه‌ نزیكه‌ و هه‌ڵویستگه‌راییش له‌ ناویدا به‌رجه‌سته‌یه‌ , به‌ڵام بزووتنه‌وه‌یه‌كی فكریی كراوه‌یه‌ و تا ڕاده‌یه‌كی باش دوور بووه‌ و دووره‌ و دووریش ده‌بێت له‌وه‌ی سه‌رقاڵی ڕێگرتن بێت له‌ قه‌ڵه‌مه‌ سه‌ربه‌سته‌كان .
چه‌په‌كانیش هه‌میشه‌ كۆمه‌ڵه‌یه‌كی داپچڕاو بوون له‌ یه‌كتری و له‌ ناو ڕۆشنبیری كوردیدا په‌رته‌وازه‌ بوون . خاڵێك كه‌ چه‌په‌كانی به‌ ناڕاستوخۆ له‌ ڕۆشنبیری كوردیدا به‌ ده‌وری یه‌كتریدا كۆكردووه‌ته‌وه‌ , سۆفیگه‌راییان بووه‌ بۆ ئایدۆلۆژیا . چه‌په‌كان نه‌ك هه‌ر نه‌یانتوانیوه‌ بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌كه‌ی ڕۆشنبیری كوردی له‌ خۆیاندا به‌رجه‌سته‌ بكه‌ن , به‌ڵكو له‌ هه‌ر گرووپێكی دیكه‌ زیاتر سه‌ركوتی ئه‌و بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌ی ڕۆشنبیری كوردیان كردووه‌ .
ئه‌م بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كی و نادیاره‌ی ڕۆشنبیری كوردی كه‌ هۆكاری له‌دایك بووی گرووپه‌ ڕۆشنبیرییه‌كانه‌ و ده‌یه‌وێت له‌ دووتوێی ئه‌وانه‌وه‌ خۆی ڕابگه‌یه‌نێت , هه‌ر خودی ئه‌و گرووپانه‌ خۆیان ده‌بنه‌وه‌ به‌ ئامڕازی سه‌ركوتی بزووتنه‌وه‌كه‌ . جیاوازییه‌كه‌ی سه‌رده‌شت عوسمان له‌گه‌ڵ ئه‌واندا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ نه‌ك نابێته‌وه‌ به‌ ئامڕازی سه‌ركوت كردنی بزووتنه‌وه‌كه‌ , به‌ڵكو ده‌یه‌وێت كارێك بكات كه‌ خودی بزووتنه‌وه‌كه‌ , با به‌ كاڵوكرچییش بێت , له‌ دووتوێی ئه‌وه‌وه‌ خۆی ڕابگه‌یه‌نێت . په‌یامه‌كه‌ی سه‌رده‌شت " به‌جیا له‌ كه‌موكوڕییه‌كانی شێوازی ده‌ربڕینی سه‌رده‌شت " له‌ ڕاستیدا بریتی بوو له‌ سه‌ره‌تای خۆنمایش كردنی ئه‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ . به‌ مێژوو بوونی سه‌رده‌شت و نووسینه‌كانی , به‌ڕای من و به‌ پله‌ی یه‌كه‌م , لێره‌وه‌یه‌ و له‌ هیچ شوێنێكی دیكه‌وه‌ نییه‌ .
ئه‌م بزووتنه‌وه‌یه‌ كه‌ هه‌ڵگری په‌یامی ڕێنیسانسه‌ له‌ كوردوستاندا , تا ئێستا نه‌یتوانیوه‌ , بوونی خۆی ڕاشكاوانه‌ له‌سه‌ر ئاستی كوردستان ڕابگه‌یه‌نێت . مه‌سه‌له‌كه‌ هه‌ر ڕاوه‌ستانه‌وه‌ی هێزه‌ سیاسی و ئایدۆلۆژی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی به‌ره‌ی تاكی تایبه‌ت نییه‌ له‌ به‌رانبه‌ریدا , به‌ڵكو زیاتر له‌وان , ڕاوه‌ستانه‌وه‌ی هێزه‌ جۆراوجۆره‌كانی ناو ڕۆشنبیری كوردی خۆیه‌تی . قه‌ڵه‌م به‌ده‌سته‌كانی ناو ڕۆشنبیری كوردی , ئه‌وه‌نده‌ی سه‌رقاڵی خۆده‌رخستنی خۆیانن , ئه‌وه‌نده‌ سه‌رقاڵی ئازادی و ماف و چوونه‌ پێشه‌وه‌ی ڕۆشنبیری نین . ئه‌وان نایانپه‌رژێته‌ سه‌ر ووردبوونه‌وه‌ , له‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ی كه‌ حه‌شاری ده‌ده‌ن . هه‌موو قه‌ڵه‌م به‌ده‌ستێك له‌ دوای خه‌مه‌ ڕۆشنبیرییه‌كانی خۆیه‌وه‌ , خه‌مه‌كانی ئه‌وانی دیكه‌ له‌ كۆمه‌ڵگادا به‌سه‌ر ده‌كاته‌وه‌ . ئه‌م كه‌شوهه‌وایه‌ بۆ هاتنه‌ ده‌ره‌وه‌ی ئه‌و بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌ , كه‌شوهه‌وایه‌كی تا بڵێیت سه‌خت و ناله‌بار و نه‌شیاوه‌ .
بزووتنه‌وه‌ی ڕۆشنبیری كوردی له‌ ئاسته‌ فه‌رمییه‌كه‌یدا , به‌وهۆیه‌وه‌ كه‌ له‌ كایه‌ی ده‌سه‌لاتدا ژیانی ڕۆشنبیری خۆی به‌سه‌ر ده‌بات , به‌ ئاشكرا و ڕاشكاوانه‌ , سه‌ركوتی بزووتنه‌وه‌ ناوه‌كییه‌كه‌ی خۆی ده‌كات .
ئه‌ڵبه‌ته‌ سه‌رقاڵ بوونی ڕۆشنبیری كوردی به‌ غه‌مه‌ ڕۆشنبیرییه‌ تاكایه‌تییانه‌وه‌ و هه‌ڵسووڕانیشی له‌ كایه‌ی ده‌سه‌ڵاتدا و خۆخه‌ریك كردنیشی به‌ ئایدۆلۆژیاكانه‌وه‌ , هۆكاری گه‌ڵاڵه‌ نه‌كردنی داواكارییه‌ بنه‌ڕه‌تییه‌كان و داسه‌پاندنیانه‌ به‌سه‌ر ده‌سه‌ڵات و هێزه‌كانی دیكه‌ی ناو كۆمه‌ڵگادا .
دابیین كردنی مافی قسه‌ كردن له‌سه‌ر پیرۆزییه‌كان و كردنه‌وه‌ی بواری توێژینه‌وه‌ و ڕه‌خنه‌ له‌سه‌ریان , داواكارییه‌كی ڕۆشنبیرانه‌یه‌ و ده‌بوایه‌ له‌ به‌رانبه‌ر ده‌سه‌ڵاتی كوردیدا به‌رز بكرایه‌ته‌وه‌ و داوای ده‌رچوونی یاسایان بكردایه‌ له‌سه‌ری . ئه‌م داواكارییه‌ كرۆكی ئازادی ڕاده‌ربڕین و هێنانه‌ ده‌ره‌وه‌ی سه‌رده‌شته‌كانی دیكه‌ و ڕێباز هه‌ڵگرتنی سه‌رده‌شتی له‌ده‌ست ده‌رچووشه‌ . داوای پاراستنی گیان و كه‌سایه‌تی قه‌ڵه‌م به‌ده‌ستان له‌ مه‌ترسی هه‌ڕه‌شه‌ و تۆمه‌ت و ئابڕوو بردنی ناسیۆنالیسته‌كان و ئیسلامییه‌ سیاسییه‌كان و كۆمۆنیسته‌كان و هه‌موو كه‌س و گرووپێكی دیكه‌ بۆیان , له‌ شوێنی خۆیدایه‌تی به‌ شێوه‌یه‌ك له‌ شێوه‌كان , یاسای له‌ باره‌وه‌ دابڕێژرێت و كاری پێبكرێت . جیاكردنه‌وه‌ی دین له‌ ده‌وڵه‌ت و داموده‌زگا دینییه‌كانیش له‌ كۆمه‌ڵانی خه‌ڵك , خاڵێكی دیكه‌ی گرنگه‌ بۆ ڕۆشنبیر كردنی كۆمه‌ڵگا و دابیین كردنی ئازادی ڕۆشنبیری . جیاكردنه‌وه‌ی ده‌وڵه‌ت له‌ حزب و ئایدۆلۆژیا " مه‌به‌ستم له‌ هه‌موو جۆره‌ حزبێك و هه‌موو جۆره‌ ئایدۆلۆژیایه‌كه‌ " , داواكارییه‌كی تره‌ كه‌ ده‌كرێت له‌ به‌رانبه‌ر ده‌سه‌ڵاتدا به‌رز بكرێته‌وه‌ .
من ته‌نیا چه‌ند داواكارییه‌كم دیاری كردووه‌ و ده‌كرێت ڕۆشنبیری كوردی هه‌مه‌لایه‌نه‌ داخوازییه‌كانی خۆی گه‌ڵاڵه‌ بكات و له‌ به‌رانبه‌ر ده‌سه‌ڵاتدا به‌رزی بكاته‌وه‌ و داوای به‌ یاسایی كردنه‌وه‌یان بكات . له‌ ڕاستیدا ئه‌گه‌ر ڕۆشنبیری كوردی ئه‌مه‌ بكات , ئه‌وا به‌ دڵنیاییه‌وه‌ ده‌ڵێم كه‌ ڕۆشنبیری كوردی جوانترین چه‌پكه‌ گوڵ , بۆ هه‌میشه‌ , له‌سه‌ر گۆڕه‌كه‌ی سه‌رده‌شت عوسمان داده‌نێت .

بژار 30 -5-2010