شوان ئه‌حمه‌دو مه‌ریوانی وریا قانیع
نموونه‌ی ئازایه‌تی و هه‌ڵوێستی به‌رزی ئه‌م سه‌رده‌مه‌ وه‌یشوومه‌ن..
 

  

حه‌مه‌ی ئه‌حمه‌د ره‌سوڵ


له‌ رۆژنامه‌ی ئاوێنه‌دا، شوان ئه‌حمه‌د، وتارێكی درێژی به‌ به‌ڵگه‌وه‌ سه‌باره‌ت به‌ ئاشكراكردنی گه‌نده‌ڵییه‌كانی ده‌زگای سه‌رده‌مه‌وه‌، نووسیوه‌و بڵاوكردۆته‌وه‌، دوای ئه‌وه‌ی كه‌ دوازده‌ ساڵ له‌وێ‌ كاری كردووه‌و دیاره‌ ئێستا له‌وێ‌ نه‌ماوه‌و زۆری بۆ هاتووه‌و ئیدی سكی عه‌مباری كه‌س نییه‌، هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی زانیوویه‌تی ئاشكرای كردوون.
شوان ئه‌حمه‌دی نوسه‌رو وه‌رگێڕ، رووسووری خۆی و نوسین و هه‌ڵوێسته‌كانی خۆی ده‌ربڕی، جه‌ربه‌زانه‌ هاته‌ پێش و ناوی گه‌وره‌ گه‌وره‌و خاوه‌نانی كتێب و وتارو بڵاوكراوه‌یه‌كی زۆرو زه‌وه‌نده‌ی ئه‌م چه‌ند ساڵه‌ی دوای راپه‌ڕینی بۆ هه‌موو لایه‌ك ئاشكرا كرد. چونكه‌ ئه‌م سه‌رده‌مه‌ (له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا كه‌ سه‌رده‌می گه‌نده‌ڵی و بۆره‌ پیاوان و پاره‌په‌رستانه‌) وه‌لی، هه‌ر هیچ نه‌بێت سه‌رده‌می نه‌شاردنه‌وه‌ی نهێنی و ره‌فتاره‌ ژێر به‌ژێره‌كانه‌، ئیدی ئه‌وه‌ به‌سه‌رچوو كه‌ مه‌سئول و وه‌زیرو سه‌رۆكێك یان نوسه‌رو هونه‌رمه‌ندو به‌ڕێوه‌به‌رێك بتوانن وه‌كو سه‌رده‌می به‌عسییه‌كان هه‌تا مردنیان هیچ له‌باره‌ی كوشتارو گه‌نده‌ڵی و نهێنییه‌كانیان نه‌زانرێت.. ئه‌م سه‌رده‌مه‌ (سكانداڵ/ فه‌زیحه‌) و ئابڕووچووییه‌كان له‌ ئانوساتدا ئاشكرا ده‌بن و مه‌لا زاناو چه‌ندان منه‌وه‌رو مامۆستایانی زانكۆو ئه‌م سه‌رۆك و ئه‌و سه‌رۆك و شاعیرو نوسه‌ری گه‌وره‌ی گه‌له‌ هه‌شبه‌سه‌ره‌كه‌مان ئاشكرا ده‌بن و هیچ رێگرییه‌ك نییه‌ له‌به‌رده‌م بڵاو كردنه‌وه‌یاندا بوه‌ستێت، ئه‌وه‌تا نوسینه‌كه‌ی شوان ئه‌حمه‌د، به‌زۆری زۆرداران له‌و رۆژنامه‌یه‌دا وه‌ستاو هه‌ڕه‌شه‌كردن به‌ری به‌ وتاره‌ فه‌زیحه‌ت - ئاشكراكه‌ی ئه‌م نوسه‌ره‌ دلێرو ئازایه‌، نه‌گرت و له‌ سایتێكی ئازادا بڵاوی كرده‌وه‌..
ئه‌وه‌ی له‌ نوسینه‌ دوورو درێژه‌كه‌ی شواندا هاتبوو، ده‌ریخست كه‌ ئه‌وه‌تا ئه‌و كه‌ڵه‌ نوسه‌رانه‌ش نه‌یانتوانیووه‌ له‌به‌ر ئیغرائاته‌كانی ده‌سه‌ڵات و پیاوانی حزب و ده‌زگا گه‌نده‌ڵه‌كانی ئه‌م كوردستانه‌ ئازاده‌دا، خۆیان بگرن و ته‌سلیم نه‌بن..
ئه‌وانه‌ له‌و كه‌سه‌ نه‌فس نزم و گرگنانه‌ ده‌چن كه‌ هه‌موومان ده‌یانناسین و زوڕناو ته‌پڵیان به‌ده‌سته‌و شه‌وورۆژ بێهه‌دادان، خه‌ریكی لێستنه‌وه‌ی پێڵاوی سه‌رۆك و مه‌سئول و حزبییه‌كانی ئه‌م وڵاته‌ن. ئاشكرابوو كه‌ ئه‌وانیش، سه‌برو قه‌ناعه‌تیان نییه‌، به‌رگه‌ی سه‌رماو گه‌رمای تاقه‌ت پڕوكێنی ئه‌م وڵاته‌ هه‌شبه‌سه‌ره‌ ناگرن، له‌به‌ر به‌رژه‌وه‌ندی و چاوچنۆكی و پاره‌په‌رستی و ترسنۆكی و خۆپه‌رستی خۆیان، ته‌سلیم به‌ نیعمه‌ت و پاره‌و ڤێلاو سه‌یاره‌ی ئه‌م حزب یان ئه‌و ده‌زگا یان ئه‌و كه‌سایه‌تی و مه‌سئول ده‌بن، چاویان ده‌نوقێنن و ده‌میان ده‌گرن و گوێیان هه‌ڵده‌خه‌ن، به‌ڵام ناوێرن باس له‌ هیچ و نته‌قی هیچیش بكه‌ن، بێهه‌ڵوێستی و ترسنۆكی و بێده‌نگی له‌ ژیانی خۆیان و نوسینه‌ روو زه‌رده‌كانیاندا ره‌نگ ده‌داته‌وه‌.. له‌گه‌ڵ مه‌ڕو گورگدا ئاو ده‌خۆنه‌وه‌، هه‌ر بزوتنه‌وه‌یه‌كیش بێته‌كایه‌وه‌، زمانی لووس و شیعری كوول و چیرۆكی قرچۆكیان ده‌خه‌نه‌وه‌ كار، زۆرێك له‌و شاعیرو ماعیرو نوسه‌ر و نۆسه‌رانه‌، له‌ سه‌رده‌می به‌عسی فاشیشدا هه‌ر سه‌رنووسه‌رو به‌ڕێوه‌به‌رو شت به‌ده‌ست بوون. ئه‌مجۆره‌ نوسه‌رانه‌ سڵ له‌ گزی و داوێنپیسی و ده‌ستپیسی و ستایشخوازی و سه‌رشۆڕی و ملكه‌چی و پیاهه‌ڵدان و ماستاو سارد كردنه‌وه‌ ناكه‌نه‌وه‌.
ئه‌م نوسه‌رو داهێنه‌ره‌ بێوێنانه‌ی ئاخر زه‌مان، به‌ فیزو بوغراوه‌ باس له‌ هاوپیشه‌و نوسه‌رانی دیكه‌ ده‌كه‌ن و وه‌ڵامی سڵاویان ده‌ده‌نه‌وه‌.. ته‌نیا خۆیان به‌ نوسه‌ری جیددی ده‌زانن و له‌ هه‌موو كه‌ناڵه‌كانی حزب و ئه‌هلییه‌ ناسه‌ربه‌خۆكانه‌وه‌ رێكلام بۆ كتێب و نوسین و هاتنه‌وه‌و رۆیشتنیان ده‌كرێت.

هه‌میشه‌ ئه‌مانه‌، به‌ زمانی گاڵته‌جاڕییه‌وه‌ باسی هه‌نده‌ران و گه‌شته‌ یه‌ك به‌دوا یه‌كه‌كانیان و شه‌وانی یانه‌و خواردنه‌وه‌و باسی ژن و خێزانی ئه‌م نوسه‌رو ئه‌و نوسه‌ری بۆ ئه‌كه‌ن، ئه‌گه‌ر ره‌خنه‌شیان لێبگریت، ئیدی نه‌ ئه‌توانن به‌ نوسین وه‌ڵامت بده‌نه‌وه‌، نه‌ رێگا ئه‌ده‌ن له‌ رۆژنامه‌و گۆڤاری خزمه‌كانیانه‌وه‌ نوسین بڵاو بكه‌یته‌وه‌، ناوت ئه‌خه‌نه‌ لیستی ره‌شه‌وه‌و به‌ دژه‌باوی نه‌زان و جاهیل ناوزه‌دت ئه‌كه‌ن.
هه‌رچۆنێك بێت، ئه‌وه‌ی له‌ سه‌ره‌نجامی بڵاوكردنه‌وه‌ی ئه‌و وتاره‌ بوێره‌ی شوان ئه‌حمه‌دا بۆ گشت لایه‌كمان ده‌ركه‌وت ئه‌وه‌یه‌ كه‌ دووفاقی و لایه‌نگیرییه‌ك هاته‌ مه‌یدانه‌وه‌ كه‌ باسكردنی هه‌موو سیستمه‌كه‌و ره‌خنه‌ گرتن له‌ هه‌ردوو حزبه‌ ده‌سه‌ڵاتداره‌كه‌و گه‌نده‌ڵییه‌كانیان شیاوه‌و ده‌نگ له‌ ئاست باسكردنیدا دلێر بوو به‌ڵام له‌ باسكردنی ده‌زگایه‌كی وه‌كو سه‌رده‌مدا ( كه‌ خۆیان دۆست و نزیك و خزمی بوون) كه‌ چه‌ندان به‌ڵگه‌ی چاودێری دارایی و نوسه‌ران، تووڕه‌بوونیان له‌م ده‌زگایه‌و باسوخواسی نێو ژووره‌كانی ئه‌م ده‌زگایه‌ لای كه‌سمان نامۆو سه‌یروسه‌مه‌ره‌و شۆك نه‌بووه‌، كه‌چی ئه‌م نوسه‌رانه‌ (بێجگه‌ له‌ مه‌ریوانی وریا قانیع) هه‌موو سوێندی شه‌ره‌فیان خواردو هه‌ڕه‌شه‌یان له‌ رۆژنامه‌یه‌ك كرد كه‌ بۆته‌ سه‌كۆی ئازادیی راده‌ربڕینی زۆرێك له‌ نوسه‌رانی كورد، به‌و واتایه‌ی ئه‌و وتاره‌ ده‌بێت بوه‌ستێت و گه‌نده‌ڵییه‌كانی ئه‌م ده‌زگایه‌ هیچیتر بڵاو نه‌كرێته‌وه‌، نه‌با ناوو نهێنی ئه‌وانیش ئاشكرا ببێت، پاڕانه‌وه‌و هانا بۆ بردنی ئه‌ندامانی ئه‌نجومه‌نی ئه‌م ده‌زگایه‌ش له‌وان، له‌و لاوه‌ بوه‌ستێت..
ئه‌وه‌ جێی سه‌رسوڕمان و شۆكه‌، كه‌ نوسه‌ره‌ جیدییه‌كانی دانیشتووی هه‌نده‌ران، ئیمزا كۆ ئه‌كه‌نه‌وه‌و هه‌ڕه‌شه‌ ئه‌كه‌ن نوسین بۆ ئه‌و رۆژنامه‌یه‌ نه‌نێرن، كه‌ نوسینه‌كه‌ی شوان ئه‌حمه‌دی بڵاو كردۆته‌وه‌، له‌ كاتێكدا ئه‌وان رێبه‌رو پێشه‌نگی ئازادیی راده‌ربڕین و شه‌فافییه‌ت و سیسمتی كراوه‌و دیموكراسین و بوونه‌ته‌ پێغه‌مبه‌ری هه‌ژاران و ئازادیخوازان و بێنه‌وایان و قسه‌كه‌رو میرابۆی خه‌ڵكی هه‌ناسه‌سارد..
ئه‌مڕۆكه‌ ئه‌م نوسه‌ره‌ جیددیانه‌ن كه‌ نایه‌ڵن به‌شه‌كانی دیكه‌ی ئه‌و نووسینه‌ بڵاو بێته‌وه‌ كه‌ خه‌ڵك تینوون ئه‌و دۆكومێنتانه‌ سه‌باره‌ت به‌ گه‌نده‌ڵییه‌ زۆره‌كانی ئه‌م ده‌زگایانه‌ بڵاو بكرێنه‌وه‌ كه‌ نوسه‌رانێك ده‌یكه‌ن لای زۆربه‌ی گه‌نجان و خوێنه‌ران نموونه‌ی باڵاو نوسه‌ری گه‌وره‌و شاعیری گه‌وره‌و چیرۆكنوسی مه‌زن و وه‌رگێڕی گه‌وره‌ی گه‌له‌كه‌مانن. ئه‌وه‌ جێی شۆكه‌و سه‌رسوڕمانی گه‌وره‌، كه‌ هه‌ڵوێستی ناجۆری گه‌وره‌ی ئاوا بێماناو به‌رژه‌وه‌ندخوازی، ئه‌و هه‌ڕه‌شه‌كردنه‌ به‌ راگرتنی ئه‌و نووسینه‌ بوێرو ئازایه‌، به‌ڕاستی له‌م سه‌روه‌خته‌دا جێی مه‌ترسییه‌ بۆ ئه‌و ئازادییه‌ مه‌رجداره‌ی كه‌وتۆته‌ ده‌ست ده‌سه‌ڵات و رۆشنفیكری ئه‌م كوردستانه‌ هه‌شبه‌سه‌ر و هه‌تیوه‌وه‌.
له‌م قۆناغه‌ هه‌ستیاره‌دا، ئه‌و هه‌ڵوێسته‌ی ئه‌و نوسه‌ره‌ جیددیانه‌ زۆر له‌سه‌ریان ئه‌كه‌وێت و مێژوو به‌ خه‌تمێكی ره‌شه‌وه‌ تۆماری ئه‌كات.. گه‌نجان و ئازادیخوازان و خوێنه‌رانی ئه‌م نوسه‌رانه‌ سه‌ریان له‌ به‌ردی ئه‌لحه‌د درا, هه‌ڵوێستی فه‌رهاد پیرباڵ و زۆری دیكه‌ی په‌رله‌مانتارو كه‌سه‌ دیاره‌كانی ئه‌م كۆمه‌ڵگایه‌مان هاته‌وه‌ پێش چاو، كه‌ بێئومێدی و كه‌سه‌ریان له‌ دڵدا دروست كردین..
ئه‌مڕۆكه‌ ئێمه‌ پێویستیمان به‌و جۆره‌ هه‌ڵوێستانه‌یه‌ كه‌ شوان ئه‌حمه‌د نواندی، پێویستیمان به‌ هه‌ڵوێسته‌ جوانه‌كه‌ی به‌ڕێز مه‌ریوان وریا قانیعه‌، كه‌ هه‌ورامانی براشی هه‌ر له‌ سه‌رده‌م بووه‌و هیچ ناووناتۆره‌یه‌كی به‌ دواوه‌ نییه‌و پیاوێكی زۆر جوانه‌و به‌بێ هه‌راو زه‌نا ره‌خنه‌گرێكی دڵسۆزه‌ له‌ بواری په‌روه‌رده‌ گه‌نده‌ڵه‌كه‌ی كوردستاندا، به‌ڵام ئه‌وه‌ی گرنگه‌و داخوازه‌ له‌ كاكه‌ مه‌ریوان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ئه‌م پیاوه‌ ئاكادیمییه‌ حه‌كیمه‌، پێویسته‌ بێده‌نگ نه‌بێت، هاوڕێیه‌تی هیچ یه‌كێك و كه‌سێك له‌وانه‌ی هه‌ڕه‌شه‌یان له‌ ئازادیی راده‌ربڕین كرد نه‌بێته‌ ئاسته‌نگ و له‌سه‌ر یه‌ك هێڵ و هه‌ڵوێست له‌گه‌ڵ شوان ئه‌حمه‌دا داكۆكی له‌ گه‌نده‌ڵكاران و دزو درۆزنان و میرابۆكانی كوردستان نه‌كات..
ئه‌وه‌ی زۆر جێی داخه‌، ئه‌وه‌ نییه‌ كه‌ زۆرێك له‌م كه‌ڵه‌ نوسه‌رانه‌ سوودمه‌ند بوون و مووچه‌ی شه‌رعی و ناشه‌رعیان وه‌رگرتووه‌ یان زه‌وی باش و چه‌وریان له‌ سێنته‌ری شاردا وه‌رگرتووه‌ كه‌ ئه‌مڕۆ چه‌ندان ده‌فته‌ر دۆلار ده‌كات (كه‌ مامۆستا هه‌شبه‌سه‌ره‌كه‌ی خه‌زوورم چل و دوو ساڵ خزمه‌تی هه‌یه‌و له‌ قڕگه‌و عه‌ربه‌تیش زه‌وی وه‌رنه‌گرتووه‌).. به‌ڵكو ئه‌وه‌یه‌ ئێستاكه‌ پیاوانی ده‌سه‌ڵات و زوڕناژه‌نه‌ زۆرو زه‌وه‌نده‌كانی، قاقای پێكه‌نین و گاڵته‌جاڕییان به‌م نهێنی و به‌ڵگه‌ ئاشكرابووانه‌ ده‌گاته‌ گوێی هه‌موومان، ئه‌وه‌ جێی داخه‌ كه‌ متمانه‌مان به‌ هیچ و به‌ كه‌س نه‌مێنێ‌ و سبه‌ینێ چه‌ندان میرابۆی دیكه‌ی كوردی هه‌ناسه‌ساردو به‌شمه‌ینه‌ت ئاشكرا ببن..


سلێمانی 29ی 06ی 2010


 

           

 

30/06/2010

 

goran@dengekan.com

 

dengekan@yahoo.com