سه‌رۆكی حكومه‌ت سڵاوێك له‌ شاره‌ بێ حكومه‌ته‌كه‌ت بكه‌
 

  

هه‌ندێك له‌ گه‌نجانی شاری چه‌مچه‌ماڵ


چه‌مچه‌ماڵی سپی حه‌سار، چه‌مچه‌ماڵی شارستانی چه‌رموو، چه‌مچه‌ماڵی شاكر فه‌تاح، چه‌مچه‌ماڵی شێخ ره‌زا. ئێستا ئه‌و شاره‌ بێ‌ حكومه‌ته‌.
شارێك یاسای تێدا نه‌بێت، شارێك ئاسایشی پارێزراو نه‌بێت، ئه‌و شاره‌ حكومه‌ت تیایدا غایبه‌، مرۆڤ هه‌فتانه‌ له‌و شاره‌ ئه‌كوژرێت و حكومه‌تێك نیه‌ بڵێت بۆ؟ حكومه‌تێك نییه‌ بكوژه‌كان ده‌ست گیربكات. كه‌س نادرێته‌ دادگا، دادگا له‌و شاره‌دا نییه‌.
له‌و نه‌هامه‌تیانه‌ی میلله‌ته‌كه‌مان پێیادا تێپه‌ڕی چه‌مچه‌ماڵ ترسناكترین شوێنبوو، ئێستاش ترسناكترین شوێنه‌، ئێستاش خه‌ڵكان و گه‌نجانی خۆیان داوه‌ته‌ ده‌ستی قه‌زاو قه‌ده‌ر كه‌ی رۆژێك له‌ سایه‌ی فیشه‌كێكی مافیاكانیدا لار ئه‌بنه‌وه‌.
نازانم بۆ هه‌میشه‌ حكومه‌ت باكی به‌م ده‌ڤه‌ره‌ نییه‌ كه‌ ناوی چه‌مچه‌ماڵه‌، كابینه‌كانی پێشووتریش گرنگی پێنه‌داوه‌ نه‌ك هه‌ر ئه‌م كابینه‌یه‌. سه‌یره‌ ئه‌م شاره‌ به‌ درێژای مێژوو بێخاوه‌ن بووه‌، له‌سه‌رده‌می رێژێمی به‌عسدا سه‌ر به‌كه‌ركوك بوین لای ده‌سه‌ڵاتی كوردی، لای به‌عسیش سه‌ر به‌سلێمانی. له‌ دوای روخانی رژێمی به‌عسیش خه‌ڵكی ئه‌م شاره‌ له‌ سایه‌ی شه‌ڕی براكوژییه‌وه‌ هه‌ر خه‌ریكی یه‌كتر قڕكردن بوو، به‌رپرسه‌كان قوماریان له‌سه‌ر مانه‌وه‌یان ئه‌كرد له‌م شاره‌ خوێناویه‌.
له‌ دوای پرۆسه‌ی ئازادی عێراقه‌وه‌ گه‌نده‌ڵی و فه‌ساد ری تێكرد، مافیاكانی حزب ده‌ستیان به‌سه‌ر فه‌رمانگه‌كانی شاردا گرت، پۆسته‌كانیان به‌كار ده‌هێنا بۆ مه‌رامی تایبه‌تی خۆیان، حزب هه‌موو شتێكبوو له‌شاردا نه‌ك حكومه‌ت.
به‌رپرسی هه‌ندێ‌ فه‌رمانگه‌كان به‌رامبه‌ر به‌ وه‌رگرتنی زه‌وی داوای رابواردنیان ئه‌كرد له‌گه‌ڵ ژنه‌ شه‌هید و ژنه‌ ئه‌نفاله‌كاندا.وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ری شاره‌وانی چه‌مه‌چه‌ماڵ نه‌زاد جه‌لال، یه‌ك به‌رپرسی چه‌مچه‌ماڵ با بڵێت وا نیه‌ تا به‌ ته‌حه‌داوه‌ و به‌ به‌ڵگه‌وه‌ بڵاوی بكه‌مه‌وه‌. له‌مه‌ش مسته‌فا چاڵاوی كه‌ به‌رپرسی مه‌ڵبه‌ندی چه‌مچه‌ماڵه‌ كه‌ ئه‌كاته‌ به‌رپرسی هه‌موو چه‌مچه‌ماڵ له‌مه‌ بابه‌ته‌ ئاگاداره‌، بۆ ئه‌مه‌ش شایه‌ت حاڵ هه‌یه‌. خۆی گوێی له‌ قسه‌كان بووه‌ كه‌ ریكۆرد كرابوو. به‌ خێزانی شه‌هیده‌كه‌ی وتبوو تۆ بێده‌نگبه‌ خۆم چاری ئه‌كه‌م. چاره‌ی چی تا ئێستا هه‌ر به‌ڕێوه‌به‌ری شاره‌وانییه‌.
كاره‌سات له‌م شاره‌دا زۆره‌ هه‌موو كه‌سیش ئه‌زانن به‌ڵام كه‌س جورئه‌تی قسه‌ كردنی نییه‌. مه‌ركه‌زه‌كه‌ بووه‌ به‌ ئاوه‌ڕۆیه‌كی خراپ، كێ‌ بیه‌وێت ئه‌توانێت بیگرێت و زیندانییه‌كه‌ی خۆی ده‌ركاته‌ ده‌ره‌وه‌، كێ‌ ئه‌توانێت بڵێت بۆ؟ یه‌ك پۆلیس و ئاسایش قسه‌ ناكه‌ن، له‌به‌رئه‌وه‌ی دوژمنداریان بۆ جێ‌ ئه‌مێنێت، حكومه‌تیش به‌رگریان لێ‌ ناكات بۆیه‌ كه‌س خۆی پیاو خراپ ناكات.
ئه‌و شاره‌ حزبی ترسنۆك به‌ڕێوه‌ی ئه‌بات هه‌موو حزبه‌كان، به‌ تیبه‌ت حزبی ده‌سه‌ڵات له‌به‌رئه‌وه‌ی یه‌ك كاری باشه‌یان پێ ناكرێت جگه‌ له‌ خراپه‌.
له‌ شاره‌كه‌ی شاكر فه‌تاح پڕه‌ له‌ هاوپیشه‌كه‌ی ئه‌م پیاوه‌ پیرۆزه‌، به‌ڵام هه‌موویان ترسنۆك و درۆزن، هه‌موویان پیاوی حزب و ده‌سه‌ڵات، هه‌موویان جاسووس به‌سه‌ر یه‌كه‌وه‌، هه‌مویان پیاوی به‌رژه‌وه‌ندین، كه‌س ناوێرێت به‌بێ‌ پێچه‌وانه‌ی خواستی حزب قسه‌ بكات. پرسیار له‌ رۆشنبیره‌كانی سه‌ر به‌ده‌سه‌ڵات بكه‌ ئه‌ڵێن شار شامی شه‌ریفه‌، هه‌ندێك گه‌نجی خوێن گه‌رمی سه‌ره‌تای نه‌وه‌ده‌كان پێگه‌یشتوون ئه‌یانه‌وێت ده‌نگ به‌رزبكه‌نه‌وه‌و بڵێن به‌سه‌ ئه‌م هه‌موو بێ‌ ئاكاری و مافیایانه‌ی شارو حزب، كه‌چی هه‌ندێك له‌ رۆشنبیرانی حزب به‌ ده‌م رووت ناویان ئه‌بات، به‌ڕێزانم ئه‌گه‌ر ئه‌مانه‌ به‌ ده‌مڕوت ناو ببرێن ئه‌وا به‌ڕێزتان بێ ده‌من، له‌به‌رئه‌وه‌ی پێشه‌وای مرۆڤایه‌تی پێغه‌مبه‌ر (محمد) دروودی خوای له‌سه‌ربێت ئه‌فه‌رمێت (كه‌ ناتوانیت باش بڵێیت بێده‌نگبه‌) بۆیه‌ كه‌ ئێوه‌ ده‌مێكتان نییه‌ بۆ باش وتن، خۆزگه‌ هه‌ر بێده‌مبوونایه‌.
لایه‌نێكی تری خراپی ئه‌و شاره‌ ئه‌وه‌یه‌ هێشتا كلتوری عه‌شایه‌ری و خاوه‌ن عه‌شیره‌ت و سوڵحی عه‌شایری و خێڵ و خێڵ گه‌ری رۆڵی باڵای هه‌یه‌، له‌گه‌ڵا رێزما ئه‌و به‌ڕێزانه‌ی كه‌ پێین وایه‌ زۆر گرنگن و زیره‌كن و ده‌مسپی عه‌شیره‌تن له‌ هه‌موو تاكێكی كۆمه‌ڵگا دوا كه‌وتووترن.
هیچ سه‌رۆك عه‌شیره‌تێك له‌ كوردستاندا ئه‌وه‌نه‌ی بۆش و بۆشی باوك و بیل كلینتۆن گرنگنین. سه‌رۆكی ئه‌مریكا واته‌ سه‌رۆكه‌ زۆربه‌ی وڵاتان دوا به‌دوای ته‌واوبونی واده‌كه‌یان، ئیتر كه‌سێكی ئاساین، له‌ ئێوه‌ی دواكه‌وتودا وا په‌روه‌رده‌بوون كوڕه‌كانتان پێیا خۆشه‌ زوتر بمرن بۆ ئه‌وه‌ی به‌و بڵێن سه‌رۆك عه‌شیره‌ت.
ئوه‌ندا میشك به‌ستوون ئه‌گه‌ر دوو منداڵی دوو عه‌شیره‌تی جیاواز ده‌مه‌قاڵێكیان ببێت باكتان به‌وه‌ نییه‌ چه‌ن ئه‌كوژرێت، به‌س نه‌ڵێن ئه‌و عشره‌ته‌ دۆڕا، ئاخر ئه‌گه‌ر به‌ڕێزتان موسڵمان كوشتنێكی به‌ ناهه‌ق وه‌ك كوشتنی مرۆڤایه‌تییه‌، یان به‌ڕێزتان له‌ ناوه‌وه‌ دڕنده‌ن و له‌ به‌رگی مرۆڤدان.
هاوشارییه‌كانم، هاوڕێكانم، خزمه‌كانم، تكایه‌ به‌سه‌ ئه‌م شاره‌ شاری هه‌موومانه‌، جێگه‌ی ژیانكردنمانه‌، بابه‌س بێت ئه‌م بێ یاساییه‌، یاسا بۆ مرۆڤ دانراوه‌ ئێمه‌ش كه‌ بڕیاره‌ مرۆڤ بین و یه‌زدان گه‌وره‌ترین رێزی بۆ داناوین، با ڕێزی خۆمان بگرین، با چه‌وه‌ڕوانی هیچ لاه‌یه‌نێك نه‌كه‌ین و خۆمان خۆمان بگۆڕین، گه‌نجانی شاره‌كه‌م، تكایه‌ ته‌نها خۆتان به‌ زانست و زانیارییه‌وه‌ خه‌ریبكه‌ن، دوربكه‌ونه‌وه‌ له‌ كلتوری ته‌ندو تیژی، با هه‌مووان بیربكه‌ینه‌وه‌، له‌و هه‌موو كاره‌ساته‌ی كه‌ به‌سه‌رمان هاتووه‌ جگه‌ له‌ زیان چ سودێكمان لێ بینیوه‌. بۆیه‌ با پێكه‌وه‌ ده‌ستپێبكه‌ین، به‌ جوانكردنی شاره‌كه‌مان، ته‌كساس گۆڕا با ئێمه‌ش، بگۆڕێین.
به‌ڕێز كاك دكتۆر به‌رهه‌م به‌ڕێزت ئه‌زموونی ده‌ره‌وه‌ت بینیوه‌و موماره‌سه‌ی ئه‌زموونی عیراقت هه‌یه‌. ئایا ناتوانیت ئه‌م شاری چه‌مچه‌ماڵه‌ چاره‌سه‌ر بكه‌یت؟ بێگومان ئه‌توانیت، گه‌ر پێویستت بوو، داوابكه‌ گه‌نجانی ئه‌و شار ببینیت چاره‌سه‌ری زۆریان لایه‌، به‌ڵام له‌ رێگه‌ی پیاوه‌ رۆشنبیره‌كه‌ته‌وه‌ نا كه‌ یه‌كێك له‌ پیاوه‌ سه‌رۆك عه‌شیره‌ته‌كانی ئه‌وشاره‌ به‌ ناوی كادر پێی وتبوو ئه‌رێ‌ ئه‌و ده‌م ڕووتانه‌ خه‌ریكی چین؟ وتبووی كوره‌ ده‌مڕوتن ئیتر چی ئه‌ڵێی، بیری چوبوو سه‌یری ده‌می خۆیبكات، یان نه‌یوێرابوو هیچ بڵێت؟ له‌گه‌ڵا ئه‌وه‌شدا تێلی بۆ ئه‌وگانجانه‌ كردبوو وتبووی كادر هه‌ره‌شه‌ ئه‌كات، تا وتبویان ئێمه‌ په‌یوه‌ندیمان به‌ دواین روداوی چه‌مچه‌كاڵه‌وه‌ نییه‌. به‌ڵكو كێشه‌مان بێحكومه‌تی و بێ یاساییه‌، بۆیه‌ ئه‌م جۆره‌ پیاوانه‌ هیچ سودێك به‌و شاره‌ ناگه‌یانن ته‌نها به‌خۆیان نه‌بێت، با كاك عارف قوربانی له‌خۆی بپرسێت تا ئیستا چی بۆ ئه‌و شاره‌ كردووه‌؟ ته‌نها ئیمه‌یلێك بۆ به‌نده‌ بكه‌ با میكانیزمی چاره‌سه‌رت بۆ پێشنیار بكه‌م. هیوادارم ئاوڕێك له‌م شاره‌ بده‌یته‌وه‌و به‌ شاری سه‌ر به‌ حكومه‌ته‌كه‌تی بزانی و له‌ قه‌یرانی بێحكومه‌تی چاره‌سه‌ر بكه‌یت. گه‌نجانی ئه‌و شاره‌ به‌ به‌ گه‌نجی هاوڵاتیانی كوردستانی بزانی و گوێ‌ له‌ داواكارییه‌كانیان بگرێت. سڵاوێك له‌و شاره‌ بكه‌و ژیانی بۆ بگه‌ڕێنه‌وه‌.




 

           

 

02/07/2010

 

goran@dengekan.com

 

dengekan@yahoo.com