پلكه‌ خه‌جیج و پووره‌ ئایشێ،
ئه‌و دوو شێره‌ژنه‌ی له‌بیر ناچنه‌وه‌، یادیان به‌خێر!!

  

رابه‌ر ره‌شید- كه‌ركوك




من وه‌كو خۆم له‌به‌رئه‌وه‌ی هه‌ر له‌ منداڵییه‌وه‌ دایكم كۆچی دوایی كردووه‌، سۆزی دایكایه‌تییه‌كی راسته‌قینه‌م نه‌چه‌شتووه‌، چونكه‌ هه‌ندێ‌ له‌ هاوڕێكانم ده‌ڵێن: زۆرجار مرۆڤ له‌كاتی گه‌وره‌ییش هه‌ر پێویستی به‌ سۆز‌و ئامێزو ماچی دایكێتی، هه‌رچه‌نده‌ نازانم ئه‌مه‌یان تاچه‌ند وایه‌؟
لێ ئه‌وه‌ی ده‌یگێڕمه‌وه‌و ده‌مه‌وێ‌ وه‌كو یاده‌وه‌رییه‌ك بۆ مێژووی تۆمار بكه‌م، هه‌ڵوێستی دوو دایكه‌ پێشمه‌رگه‌ی شێره‌ژنه‌ كه‌ یه‌كه‌میان له‌ به‌هاری 1987‌و ئه‌وه‌ی دووه‌میشیان له‌ هاوینی 1988. یه‌كه‌میان له‌سه‌ر زێی بادینانی خوار بلێ و بارزان و دووهه‌میشیان له‌ ئۆردووگا زۆره‌ ملێ‌‌و تۆزاوییه‌كه‌ی داره‌تووی نزیكی هه‌ولێر.
یه‌كه‌میان: وره‌ی به‌رزو كوردپه‌روه‌رانه‌و دایكانه‌ی (پلكه‌ خه‌جیج)ی دایكی (هاوڕێ كاكه‌ڕه‌ش)ی پێشمه‌رگه‌ رۆحسووك‌و ره‌شتاڵه‌كه‌ی سه‌رده‌می هه‌شتاكان‌و ئه‌ندامی سه‌ركردایه‌تی ئێستای حزبی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان و دووهه‌میشیان هه‌ڵوێستی شۆڕشگێڕانه‌و پێشبینی كردنی ژنه‌ كوردێكی به‌ ئه‌زموونی ده‌ڤه‌ری پشده‌ری مه‌كۆی شۆڕشگێڕان كه‌ له‌ هاوینی (1988)دا له‌ ئۆردووگای زۆره‌ملێی داره‌توو له‌ چادرێكی شڕۆڵ‌و نێو ته‌پوتۆزی چله‌ی هاوینی ئۆردووگایه‌كی زۆره‌ملێدا ئاواره‌و ده‌ربه‌ده‌ر بوون، لێ‌ ژنێك لێوانلێو له‌ خۆڕاگری و گیانی به‌رخۆدان، لێوانلێو له‌ وره‌به‌رزی و به‌گژداچوونه‌وه‌ی داڕووخان و هه‌ره‌سی ده‌روونی.
هه‌ڵوێستی یه‌كه‌م: به‌هاری 1987، ئه‌وكاته‌ی ئێمه‌ باڵێكی دابڕاوی (حسك/ ئیتجاهی دیموكراتی شۆڕشگێڕ)ی ئه‌وكاته‌ (حزبی زه‌حمه‌تكێشانی كوردستان)ی ئێستا، به‌ده‌ست سه‌ركردایه‌تییه‌كه‌ی ئه‌وكاته‌یه‌وه‌ ده‌مانناڵاندو وه‌كو ماسی ژه‌هر خواردوو، تووشی سه‌ره‌گێژه‌ بووبووین و ده‌سته‌ ده‌سته‌ به‌ملاو به‌ولادا هه‌ڤاڵه‌كانی ئه‌وكاته‌مان جێده‌هێشت و هه‌ندێك بۆ ناو حزبه‌كان‌و تاكوته‌راش به‌ ناچاری و سه‌رشۆڕانه‌ ده‌گه‌ڕاینه‌وه‌ ناو به‌عس!!، چونكه‌ ئه‌و سه‌ركردایه‌تییه‌ی ئه‌وكاته‌، به‌به‌ڵگه‌وه‌ هه‌تا پیاسه‌كردنیان له‌نێوان ژماره‌یه‌ك له‌ كادیرو پێشمه‌رگه‌كانی خۆیان قه‌ده‌غه‌كردبوو، كه‌چی داوای ئازادی و دیموكراتی و مافی كوردیشیان له‌ به‌عس ده‌كرد!!.
له‌بیرمه‌ پلكه‌ خه‌جیج – یادی به‌خێر و گۆڕه‌كه‌ی پڕاوپڕ له‌ نووری دایكایه‌تیی كوردانه‌ بێت- له‌گه‌ڵ خوشكی زێده‌ گه‌وره‌و به‌ڕێزم (حه‌سیبه‌)ی خوشكی (كاكه‌ڕه‌شۆ) كه‌ ئێستا قسه‌كانی ئه‌وكاته‌ی ئه‌و شێره‌كچه‌م دێته‌وه‌بیر كه‌ چۆن ئاواتی ئه‌وه‌ی ده‌خواست ئه‌ویش (كوڕ)بوایه‌و ده‌مێكبوایه‌ چه‌كی پێشمه‌رگایه‌تی بكردایه‌ته‌شان، كه‌چی به‌ زه‌رده‌خه‌نه‌وه‌ ده‌یگوت: ئاخ چی بكه‌م كیژم..كیژ!!. قسه‌و گورجوگۆڵییه‌كه‌ی ئه‌وكاته‌ی، گیانبازییه‌كانی ئێستای (گه‌ریلا)كانی قه‌ندیلم وه‌بیر ده‌هێننه‌وه‌.
ئه‌وكاته‌ ئه‌و پلكه‌ خه‌جیجه‌، چه‌شنی دایكی رۆمانه‌كه‌ی مه‌كسیم گۆركی، زۆر دایكانه‌ داوای خۆڕاگری و به‌رخۆدان و به‌رده‌وامبوونی پێشمه‌رگایه‌تی لێده‌كردین، به‌مه‌رجێك، ئه‌و بۆ خۆی به‌ بێوه‌ژن كۆشی، ره‌شۆو حه‌سیبه‌و (جه‌مال)ی كوڕه‌ بچووكی گه‌وره‌ كردبوو. ئه‌وكاته‌م هه‌رگیز له‌یاد ناچێته‌وه‌ كاتێك نامه‌لۆچكه‌یه‌كم دایه‌ ده‌ستی و پێموت: ئه‌رێ‌ پله‌ ده‌توانی ئه‌م نامه‌یه‌م لۆ بگه‌یه‌نیته‌ پردێ‌ و بیده‌یته‌ ده‌ستی كابرایه‌كی له‌وجۆرو له‌و چه‌شنه‌؟ بزه‌یه‌كی كردو وتی: ئه‌ی من لۆ چ هاتیمه‌، هه‌ی رابه‌رۆك؟.. ئه‌رێوه‌ڵڵا لۆی ده‌به‌م و (شیو)ه‌كشیان پێده‌كه‌م. هه‌روایشی كردبوو. دووباره‌ كڕنۆش بۆ گیانی دایكایه‌تیت، ئه‌ی دایكه‌ خه‌جیجی پێشمه‌رگه‌.
هه‌ڵوێستی دووه‌م: ئێمه‌ سێ‌ پێشمه‌رگه‌ی ئه‌و باڵه‌ دابڕاوه‌ی (حسك- ئیتجاهی دیموكراتی شۆڕشگێڕ)، دوای ئه‌وه‌ی (به‌نده‌) له‌ (خواكورك)ه‌وه‌ گه‌ڕامه‌وه‌ (كۆله‌كا)ی پشت مێرگه‌سۆرو وه‌كو میوان لای برده‌رانی (پارتی گه‌ل) بووم و دواتر به‌ پیلانێك له‌لایه‌ن سه‌ركردایه‌تیی ئه‌وكاته‌ی (حسك- ئیتیجاهی دیموكراتی شۆڕشگێڕ)ه‌وه‌ به‌ ده‌ستگیركراوی له‌ (كۆله‌كا)وه‌ به‌ره‌و باره‌گای (گه‌لی تووبه‌)یان ده‌بردم، له‌ رێگا له‌ گوندی (بانێ‌)ی سه‌ربه‌ دینارته‌، ده‌رفه‌تی خۆده‌ربازكردنم بۆ ره‌خساو له‌ رێگای ماڵه‌ زێبارییه‌كه‌وه‌ بۆ دینارته‌و له‌وێوه‌ش بۆ ئه‌منی ئاكرێ‌‌و دواتریش بۆ ئیستخباراتی موسڵ و ئینجا بۆ پردێ‌ و كه‌ركوك. به‌ یه‌كدوو مانگیش دوای ئه‌وه‌ی (شوان و عه‌بدولڕه‌زاق مه‌رزنگ)ی كوڕی پووره‌ ئایشێ، هه‌واڵی منیان بیستبوو كه‌ چۆن ده‌رفه‌تم بۆ ره‌خساوه‌و به‌ناچاری و به‌ رێكه‌وت له‌ رێگای زێبارییه‌كانه‌وه‌ خۆم ته‌سلیم كردۆته‌وه‌‌و نه‌یانكوشتووم، ئه‌وانیش گه‌ڕانه‌وه‌و ته‌سلیم بوونه‌وه‌.
ئه‌وكاته‌ ده‌ڤه‌ری پشده‌ر، سه‌نگه‌سه‌ری و قه‌ڵادزێیه‌كان بۆ تۆپزاوه‌و داره‌توو راگواستبوو، ماڵی پووره‌ ئایشێ كه‌ ده‌كاته‌ دایكی فه‌رمانده‌ی ناسراو (محسن بایز) یادی به‌خێر، له‌ داره‌توو گیرسابوونه‌وه‌و له‌ژێر چادرێكی شڕۆڵ و له‌نێو ته‌پوتۆزێكی بێ‌ ئاماندا ده‌ژیان!!.. تۆ ته‌ماشاكه‌، خه‌ڵكی بناری قه‌ندیل بیت و بتهێنن له‌ ده‌شتاییه‌كی رووته‌نی وه‌كو ئۆردووگای (داره‌توو)ت دابنێن، جا وه‌ره‌، تووشی ده‌یان نه‌خۆشی ده‌روونی مه‌به‌!!.
ئێواره‌یه‌كیان مێوانی ماڵی پووره‌ ئایشێ‌ بووین، خه‌م و نیگه‌رانی خۆمان بۆ ئه‌و بارودۆخه‌ دژواره‌ ده‌رده‌بڕی، كه‌چی ئه‌و شێره‌ژنه‌ به‌ شێوه‌ زاره‌ خۆشه‌ پشده‌ریانه‌كه‌ی خۆی هه‌ڵیدایێ و وتی: هه‌ی له‌ منو نه‌كه‌وی، كوڕه‌ به‌رخی نێر بۆ سه‌ربڕینێیه‌، ده‌ی ئه‌و سازه‌ی بێنن، حه‌ودلڕه‌زاق ده‌ستی پێكه‌، - كاك عه‌بدولڕه‌زاق له‌ سوریا فێری سازلێدانێكی خۆش بوو بوو، له‌ شاخیش لێی ده‌داو هه‌رخۆیشی گۆرانی ده‌وت). هه‌ر له‌و شه‌وه‌دا پووره‌ ئایشێ‌ زۆر به‌ وره‌ به‌رزییه‌وه‌، وتی: كوڕینه‌ خه‌متان نه‌بێ‌، ئه‌و عكومه‌ته‌ی هێنده‌ی نه‌ماوه‌ ده‌ڕووخێ‌ و ده‌بینن كوڕو كاڵی ئه‌م ئۆردووگایه‌ی چۆن به‌رده‌بنه‌ گیانیان!!.
تۆ ته‌ماشای پێشبینی و وره‌به‌رزی ئه‌و دایكه‌ تێكۆشه‌ره‌ بكه‌. ئه‌مه‌ هاوینی (1988) بوو، كه‌ ئه‌قڵم ده‌ویست پێشبینیی رووخانی به‌عس بكات، چونكه‌ له‌وپه‌ڕی به‌هێزی و له‌خۆبایی بووندا بوو. هه‌رواش ده‌رچوو، دوای سێ‌ ساڵ، له‌ به‌هاری 1991،جه‌ماوه‌ر راپه‌ڕی و به‌عس له‌ به‌شێكی فراوانی باشووری كوردستان بۆ هه‌تا هه‌تایه‌ رۆیشت و نه‌گه‌ڕایه‌وه‌.
ئێستاش كه‌ یادی ئه‌و دوو دایكه‌ پێشمه‌رگه‌یه‌ مه‌زنه‌ ده‌كه‌مه‌وه‌، فرمێسكی خۆشه‌ویستییان بۆ ده‌بارێنم، تۆ پلكه‌ خه‌جیجه‌كه‌م گۆڕه‌كه‌ت پڕاوپڕبێ‌ له‌ بۆنی چه‌پكه‌ نێرگزه‌جاڕه‌كانی باشووری كوردستان و تۆیش ئه‌ی پووره‌ ئایشێی هه‌میشه‌ پێشمه‌رگه‌و دایك، مه‌رگم پێش مه‌رگت بكه‌وێ ‌و لێره‌وه‌ ده‌سته‌كانت ماچ ده‌كه‌م.


4/7/2010

 

           

 

06/07/2010

 

goran@dengekan.com

 

dengekan@yahoo.com