زمانی ديوار‌
(ئه‌م چیرۆكه‌ له‌ هه‌ژده‌هه‌مین فێستیڤاڵی گه‌لاوێژ خه‌ڵاتی یه‌كه‌می پێبه‌خشرا)

  

ئارام شێخ وه‌سانی

 




مانگی هه‌نگوینیت بووه‌ ژه‌هر و خه‌ونه‌كانت ته‌فروتونا بوون. به‌ته‌نیا له‌و ژووره‌ چۆڵه‌، چاوت له‌دیواره‌كان بڕیوه‌ و قسه‌یان له‌گه‌ل‌ ده‌كه‌یت. هێنده‌ كزو تاساوی، ڕه‌نگه‌ خۆت، خۆت نه‌ناسیته‌وه‌. ئه‌وه‌ چیڕۆكی تایبه‌تی تۆ بوو، هه‌ر لێره‌وه‌یش قه‌ده‌ر و چاره‌نووسی تۆ بۆ هه‌موومان ڕوون ده‌بێته‌وه‌. تۆ نه‌تده‌زانی پاش ساڵانێك ئازار و بیركردنه‌وه‌، دوای ئه‌وه‌ی نیوه‌ی ته‌مه‌نت به‌خه‌م و دڵته‌نگییه‌وه‌ به‌ڕێ كرد، پاش ئه‌وه‌ی چه‌ندین پیاو به‌داخی تۆوه‌ چوونه‌ گۆڕه‌وه‌، قه‌ده‌رت به‌ پیاوێكی كه‌مئه‌ندامه‌وه‌ گرێده‌درێ. دنیایه‌كی چه‌ند توڕه‌هاته‌‌، كچێك به‌سه‌دان خوازبێنی هاتبێت، ده‌یان گه‌نجی له‌سه‌ر كوژرابێت، دواتر چاره‌نووس بیخاته‌ باوه‌شی پیاوێك، كه‌ له‌ نهێنی و مه‌كری ئافره‌تی جوان تێناگات! ئه‌و هه‌ر ئه‌وه‌ی به‌لاوه‌ سه‌رنجكێش بوو، تۆ ڕازیی ببیت، تۆیش ته‌نیا له‌به‌ر ئه‌وه‌ بێده‌نگ بوویت و شووت كرد، چونكه‌ خه‌ریك بوو، ته‌واوی خانه‌واده‌كه‌تان، ماڵوێران و ده‌ربه‌ده‌ربن. ڕه‌نگه‌ تا ده‌یان ساڵی دیكه‌، پياوه‌ تامه‌زرۆكان شه‌ڕی یه‌كتر بكه‌ن و ئاگاداری ئه‌وه نه‌بن‌ نێچیره‌كه‌یان ڕۆیشتوه‌. ئه‌وان هێشتا یه‌كتر ده‌كوژن و تا ئێستایش یه‌كتر شاربه‌ده‌ر ده‌كه‌ن... ‌
(له‌ ژووری خه‌وتنیدا، ژووری خۆشیی و ناخۆشییه‌كانی، به‌رانبه‌ر وێنه‌كه‌ی وه‌ستاویت، له‌گه‌ڵی ده‌كه‌ویته‌ گفتوگۆ، به‌مجۆره‌ به‌رده‌وام ده‌بن...)
وێنه‌كه‌ به‌دیواری به‌رانبه‌ر سیسه‌مه‌كه‌ هه‌ڵواسراوه‌، سه‌ره‌تا وێنه‌كه‌ ده‌دوێت:‌
- ئه‌مه‌ كه‌ی ڕوویدا؟
- هه‌فته‌یه‌ك دوای ونبوونی تۆ...
- ئه‌ی چۆن زانیتان من كوژراوم، كێ ئه‌و درۆیه‌ی كرد؟
- بۆ تۆ نه‌كوژراوی؟
- هاهاها، ببووره‌ وامزانی نه‌كوژراوم...
- به‌ڕێوه‌به‌ر كه‌سێكی ناردبوو، ئه‌و هه‌مووشتێكی بۆ باس كرد‌م... ئێمه‌یش باوه‌ڕمان نه‌كرد، به‌ڕێوه‌به‌ر ئاماده‌ نه‌بوو، كه‌س ببینێ جگه‌ له‌من، گوایه‌ ئه‌وه‌ جۆرێكه‌ له‌ دڵسۆزی، منیش خه‌ریك بوو بته‌قم و بچم به‌ ئاسماندا، ئاخر جێگه‌ی باوه‌ڕ نه‌بوو، من و هه‌موو ئه‌ندامانی ماڵه‌وه‌تان‌، له‌بابه‌ته‌كه‌ به‌ گومان بووين...
- ئه‌ی دایكم، ئه‌و چی ده‌كرد؟
- دایكت به‌هیچ جۆرێك باوه‌ڕی نه‌ده‌كرد، ئه‌و ده‌یگوت: هه‌تا ته‌رمه‌كه‌ی نه‌بینم باوه‌ڕ ناكه‌م.
- ئه‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر چی گوت؟
- گوتی به‌پێی زانیارییه‌كانم، چه‌ند كه‌سێكی نه‌ناسراو بردوویانه‌ و كوشتوویانه‌. من، خۆم ئه‌و چيڕۆكه‌م به‌ پۆلیس گوتووه‌، ئه‌وانیش دۆسیه‌ی لێكۆڵینه‌وه‌یان كردۆته‌وه‌...
- به‌ڕێوه‌به‌ر چی دیكه‌ی گوت؟
- قسه‌ی زۆری كرد، هێواش هێواش بۆت باس ده‌كه‌م. ده‌زانی (ته‌رزه‌) یش چووبوو بۆلای؟
- ئاخ بۆ... بۆ... نه‌ده‌بوو بچێت... وه‌ك خۆی بۆم بگێڕه‌وه‌...
- ته‌رزه‌ گوتی: كه‌چوومه‌ ژووره‌وه‌، دوو كه‌سی دیكه‌ی لێبوو، هه‌ر به‌ چاو، ئه‌وانی ڕه‌وانه‌ی ده‌ره‌وه‌ كرد، من ته‌نیا له‌ ژووره‌وه‌ مامه‌وه‌، ئه‌ویش له‌سه‌ر كورسییه‌كه‌ی هه‌ڵسا و به‌ره‌و ڕووم هات، من فرمێسكم ده‌هاته‌ خواره‌وه‌، ده‌ستی هێنا فرمێسكم بسڕێت، ڕووی خۆم وه‌رگێڕا، كه‌مێك كشایه‌وه‌، گوتی: من خه‌ریكه‌ شێت بم...
(ته‌رزه‌) ئه‌وه‌یشی پێی گوتبوو: تۆ به‌ڕێوه‌به‌ری ئه‌و بوویت، ئه‌گه‌ر تۆ خه‌ریك بی شێت بیت، ئه‌ی ده‌بێت من چی بكه‌م؟
- گوتبووی: نا
(ته‌رزه) ‌یش كه‌مێك به‌ تاسه‌وه‌ پێی گوتبوو، تكایه‌ پێم بڵێ ... پیاوه‌كه‌م ماوه‌؟ تكایه‌ ڕاستییه‌كه‌م پێ بڵێ... ئه‌ویش گوتبووی: تۆ بۆ له‌ ڕووخسارم تێناگه‌یت، بۆ، بۆ، بۆ؟ ئه‌میش پێی ده‌ڵێت: ئه‌وه‌ تۆ باسی چی ده‌كه‌یت، تۆ بۆچی منت به‌ته‌نیا بانگ كردووه‌؟
به‌ڕێوه‌به‌ر ده‌ڵێت: ده‌مه‌وێت له‌گه‌ڵ من هاوسه‌رگیری بكه‌یت، فوویه‌ك له‌ ده‌ستی ده‌كات و ده‌ڵێت پیاوه‌كه‌ت ته‌واو، ئێستا تێگه‌یشتیت؟

(ماڵت ئاوا بێت حیكایه‌تخوان، ئاوا به‌دیارمه‌وه‌ دانیشتوویت و ژیانی من ده‌گێڕیته‌وه، سه‌یركه‌ هیچ توڕه‌ نیم، چونكه‌ ده‌سه‌ڵاتێكم له ‌دنیا نه‌ماوه‌، ئیتر مرۆڤ وایه‌، ته‌نها تا له‌ ژیانه‌ ده‌زانێت توڕه‌ بێت، یا ئازار بچێژێت، مرۆڤ كه‌ ونبوو له‌ دنیا، ئیتر خۆدۆزینه‌وه‌ی چ سوودێكی هه‌یه‌، ئه‌وه‌تا من خۆم دۆزیوه‌ته‌وه‌، كه‌چی له‌ دنیا ونبووم، چ شتێك له‌ شته‌كان ده‌گۆڕێت؟)

حیكایه‌تخوان بۆ ( هۆشیار)
ڕۆژانه‌ به‌بێده‌نگی، ده‌رگه‌ی ژووره‌كه‌ت ده‌كه‌یته‌وه‌، بۆ ماویه‌ك سه‌یری دیواره‌كان ده‌كه‌یت و هه‌ست ده‌كه‌یت ئه‌و دیوارانه‌ به‌ یاده‌وه‌ری هه‌ڵچنراون. دیواره‌كان بۆ تۆ وه‌ك كتێب وابوون، كتێبێك قه‌ت له‌ خوێندنه‌وه‌ی ته‌واو نه‌ده‌بووی. ڕۆژانه‌ و شه‌وانه‌ سه‌یری ئه‌و دیوارانه‌ت ده‌كرد و یاده‌وه‌ریه‌كانت وه‌ك كانیی كوێستان له‌و دیوارانه‌وه‌ هه‌ڵده‌قووڵی. چێژت وه‌رده‌گرت، به‌تایبه‌ت له‌ ساتی هاتنه‌ ژووره‌وه‌ت. دیواره‌كان شه‌ڕیان له‌گه‌ڵ چاوت ده‌كرد و تۆیش ده‌تویست باشترین یاده‌وه‌ری پێشوازی هاتنه‌ژووره‌وت لێبكات. ئیتر هه‌ر ئه‌وه‌یش بوو، نه‌تده‌توانی به‌یه‌كجار ده‌رگه‌ بكه‌یته‌وه‌ و بێيته‌ ژووره‌وه‌. ئه‌وه‌ت لا ببووه‌ خوویه‌ك هه‌ر له‌ ده‌رگه‌وه‌ ده‌بووایه‌ ده‌ستله‌ملانی یه‌كێك له‌ یاده‌وه‌رییه‌كانت بیت.
به‌ته‌واوی نازانی مێژووی خۆت و ئه‌و ژووره‌، له‌كه‌یه‌وه‌ ده‌ست پێده‌كات، به‌ڵام لات ڕوونه‌ به‌شی زۆری ژیانت تێكه‌ڵه‌یه‌ك بووه‌ له‌ ڕامان و بیركردنه‌وه‌ له‌ دیوار. ئیتر فێربوویت ژیان، یان ئه‌وه‌یه‌ له‌گه‌ڵ مرۆڤێكی دیكه‌ بژیت، یان له‌گه‌ڵ دار و به‌رد و دیوار هه‌ناسه‌ بده‌یت. ئیتر قه‌ده‌ری تۆ وابوو، له‌ جیاتی مرۆڤ، له‌گه‌ڵ دیواره‌كاندا بژییت...
چوار دیواری ژووره‌كه‌ت، ڕۆڵى چواركه‌سی ده‌گێڕا، هه‌ریه‌كه ‌و به‌جۆرێك له‌گه‌ڵت ده‌ژیا، له‌گه‌ڵ هه‌ر دیوارێكدا به‌چه‌شنێك ژیانت چاندبوو. یاده‌وه‌رییه‌كانت له‌گه‌ڵ هه‌رچوار لادیواردا، ئاوێته‌ ببوون.
تۆ له‌ دڵی خۆتدا ده‌ڵێيت: ڕه‌نگه‌ حیكایه‌تخوان نه‌توانێ وه‌ك پێویست هه‌موو به‌سه‌رهاته‌كان بگێڕێته‌وه‌، به‌ڵام له‌وه‌ دڵنیابوویت، خۆت به‌رگه‌ی ئه‌وه‌ ناگری قسه‌ نه‌كه‌ی! ئاخر تۆ ڕۆژ دوای ڕۆژ باشتر و جیاوازتر له‌گه‌ڵ دیواره‌كانی ژووره‌كه‌ گفتوگۆت ده‌كرد.
ده‌بێ ئه‌وه‌ بزانرێت، ئه‌وه‌ی لێره‌وه‌ ده‌نووسرێته‌وه‌، تێكه‌ڵه‌یه‌كه‌ له‌ خوێندنه‌وه‌ی دیواره‌كان و قسه‌كان...
وای له‌و حیكایه‌تخوانه‌، كارێكی دیكه‌ی نه‌بوو‌، ئاماده‌ بوو، ده‌یان مانگ و ساڵ به‌دیارمانه‌‌وه‌ دابنیشی و سه‌یریمان بكات، ئه‌مه‌یش له‌به‌ر هیچ نا، ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ی دوواجار له‌و نهێنیه‌ تێبگات، كه‌ خۆی نه‌یده‌زانی چییه‌؟)
من هه‌رده‌م چیڕۆكی دیواره‌كانتان بۆ ده‌گێڕمه‌وه‌، سیسه‌مه‌كه‌ له‌ ناوه‌ڕاستی ژووره‌كه‌ بوو، شه‌وانه‌ باسی دیواره‌كانتان ده‌كرد. ئه‌و كاته‌ی (ته‌رزه‌) یش بووه‌ بلبلی ژووره‌كه‌ت، شتێك له‌ شته‌كان نه‌گۆڕا، تۆ هه‌ر دیواردۆست بوویت...
حیكایه‌تخوان بۆ (ته‌زره‌)
ئێستا هه‌ست به‌چی ده‌كه‌یت؟
(هۆشیار) لێره‌ نییه‌، كه‌چی بینیت چۆن گفتوگۆم له‌گه‌ڵ ده‌كرد، ته‌نانه‌ت له‌ سه‌ره‌تاوه‌ خۆت قسه‌ت له‌گه‌ڵی كرد. ئاگات لێبوو، چۆنچۆنی پرسیاری له‌باره‌وه‌ ده‌كردی؟
ته‌رزه‌: تۆ حیكایه‌تسازی، جادووی ئه‌وه‌ت لێكردووم، هه‌ست به‌هه‌مووشتێ بكه‌م. ژیانم كه‌وتۆته‌‌ ناو كۆشی یاده‌وه‌رییه‌كان. مرۆڤ هه‌ركه‌‌ كه‌وته‌وه‌ ناو ڕابردوو، چێژ له‌هه‌موو ئه‌و ساتانه‌ ده‌بینێت، چ به‌خۆشیی یان ئازاره‌وه‌ تێپه‌ڕیوون... تۆ به‌م ورده‌كاریانه‌، چێژێك به‌من ده‌به‌خشی، وه‌ك‌ ئه‌وه‌ی گه‌ره‌كت بێت به‌شه‌كر بمكوژی...
- من كارم به‌وه‌ هه‌یه‌، له‌ ڕێگه‌ی گێڕانه‌وه‌ی یاده‌وه‌رییه‌كانه‌وه‌، هه‌ندێ یاده‌وه‌ری زیندوو چێ بكه‌ین، ئاخر من لام ڕوونه‌، تۆ خۆیشت به‌شداری له‌ زۆرێك له‌و ڕووداوانه‌ی، كه‌ ئه‌مڕۆی تۆیان درووست كردووه‌.
ئه‌وه‌ من ده‌ست ده‌كه‌م به‌ گێڕانه‌وه‌ی چیڕۆكی دیواره‌كانی ژووری نووستنتان...
- ئۆكه‌ی... بۆم باس بكه‌‌

دیواری یه‌كه‌م بۆ (هۆشیار):
ڕامانت له‌ دیواره‌كان، ڕامان بوو له‌ یاده‌وه‌رییه‌ هه‌مه‌چه‌شنه‌كانی ژیان، كاتێ دیواری یه‌كه‌مت ده‌بینی، بیرت له‌ هه‌موو ئه‌و شتانه‌ ده‌كرده‌وه،‌ كه‌ یه‌كجار ڕوویاندا. ئه‌و شتانه‌ی له‌ ژیاندا یه‌كجار ده‌رده‌كه‌ون و بۆ ئه‌به‌د دووباره‌ نابنه‌وه‌. وشه‌ی یه‌كه‌م لای تۆ ڕیشه‌یه‌كی قووڵی هه‌یه‌. هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی یه‌كه‌مجار ڕووبه‌ڕوویان بوویته‌وه‌، كۆتاییه‌كه‌ت به‌شكست بینیوه‌. ئێستا گه‌ره‌كته‌ ئه‌و دیواره‌ی‌ هه‌ڵگری وشه‌ی یه‌كه‌مه‌، به‌ یاده‌ورییه‌ یه‌كه‌میه‌كانت هه‌ڵیوه‌شێنیته‌وه‌. تۆ هه‌ر خۆت حه‌زت له‌ یه‌كه‌م نییه‌ و هۆكاره‌كه‌یشی ڕوونه‌، ئه‌زموون ئه‌وه‌ی لا دروست كردووی. مرۆڤ هه‌میشه‌ حه‌ز له‌و شتانه‌ ناكات، كه‌ لای ڕوونه‌ تێیدا سه‌ركه‌وتوو نییه‌. تۆیش به‌هۆی ئه‌وه‌ی چه‌ندین جار به‌ر به‌ردی شكست و تێكشكان كه‌وتوویت، ناته‌وێت هه‌موو ئه‌وشتانه‌ دووباره‌ بكه‌یته‌وه‌، نه‌ك دووباره‌، به‌ڵكوو مه‌یلی ئه‌وه‌ت نییه‌ هه‌ر بیریشی لێبكه‌یته‌وه‌. له‌ قۆناغه‌كانی ژیانتدا، هیچ یه‌كه‌میه‌ك له‌ تۆدا تۆمار نه‌كراوه‌. ناوت له‌ (ئاگا) وه‌ كرده‌ (هۆشیار) چونكه‌ حه‌زت له‌وه‌ بوو له‌ ڕێزبه‌ندی پیته‌كان، ناوت به‌ دوا پیت ده‌ست پێبكات. ئه‌مه‌یش بێهۆكار نه‌بوو، به‌تایبه‌ت له‌ قوتابخانه‌، چونكه‌ هه‌موو جار مامۆستا یه‌كه‌م كه‌س بانگی ده‌كردی و وانه‌كه‌ی لێده‌پرسییه‌وه‌. ڕۆژانه‌ له‌گه‌ڵ هه‌موو مامۆستاكان ئه‌و كێشه‌یه‌ت هه‌بوو. كه‌س نه‌بوو وه‌ك تۆ ڕقی له‌ناوی خۆی بێت. ئه‌وه‌ش هه‌ستێكی سه‌یره‌، ئه‌گه‌ر مرۆڤ ‌ ڕقی له‌ناوی خۆی بوو، ئیتر ڕقی له‌ خۆشیی ده‌بێته‌وه‌. ئاخر به‌ یه‌كێك له‌ تێگه‌یشتنه‌كان ناو مانا ده‌داته‌ بوون، ئه‌وانه‌ی بێناون، هیچ چێژێك له‌ بوون ناكه‌ن. ئه‌وه‌ ته‌نها بیركردنه‌وه‌یه‌ك بوو، وه‌لێ شتی زۆر سه‌مه‌ره‌تر به‌هۆی ناوه‌كه‌ته‌وه‌، تووشت ببوو، ئیتر بیركردنه‌وه‌ بۆ گۆڕینی ناوه‌كه‌ت بۆ ناوێكی هاوواتای ناوی خۆت و به‌ دواپیتی ڕێزبه‌ندی، دڵخۆشی كردی. ئه‌وه‌یش به‌ڕێككه‌وت ڕوویدا، مرۆڤ وایه‌، هه‌ركه‌، ناوی(هۆشیار)ت بیست، له‌ دڵه‌وه‌ هه‌ستت كرد، دۆزیته‌وه‌... پێشتر زۆر تامه‌زرۆی ئه‌وه‌ بوویت، ناوێك بدۆزێته‌وه‌ به‌ پیتی (ها) ده‌ست پێبكات، به‌ڵام هه‌موو ئه‌و ناوانه‌ت به‌لاوه‌ دڵگیر نه‌بوون. جیاوازییه‌كی یه‌كجار زۆر هه‌یه‌ له‌وه‌ی كه‌سێك ناوت لێبنێ یان تۆ خۆت ناو له‌خۆت بنێيت. منداڵان كه‌ له‌دایك ده‌بن، بێئاگان له‌وه‌ی كه‌ چۆن ناوده‌نرێن، ئه‌وه‌یش سته‌مێكی دیكه‌ی گه‌وره‌یه‌ له‌ منداڵان ده‌كرێت، بۆ ئه‌م بابه‌ته‌یش ڕقت له‌وه‌ بوو، یه‌كه‌م كه‌سی بنه‌ماڵه‌كه‌تان بوویت، ناوت بگۆڕیت، ئاخر ناوگۆڕین هێنده‌ ئاسان نییه‌. ناو كه‌ له‌منداڵیيه‌وه‌ به‌ منداڵه‌وه‌ ده‌نووسێنرێت، تاكه‌ شته‌ تامردن ده‌مێنێته‌وه‌ و ده‌بێته‌ ڕه‌نگی كه‌سه‌كه‌. ئه‌گه‌رچی باوكی به‌رده‌وام شانازی به‌وه‌وه‌ ده‌كرد، ناوی كوڕه‌كه‌ی ناوێكی كورت و كوردی خۆشه‌. ناوێكه‌ جێگه‌ی شانازییه‌ و تژی مانایه‌. هه‌روه‌ها چه‌ندان شتی دیكه‌ی په‌سه‌ند له‌ده‌وری ناوه‌كه‌ت هه‌بوون، وه‌لێ ئه‌و قسانه‌ بۆ تۆ كۆن بوون. ئه‌وه‌ی به‌لای تۆوه‌ گرنگ بوو درووخستنه‌وه‌ی هه‌موو یه‌كه‌میه‌كان بوو. به‌رده‌وام خۆت به‌ قوربانی ده‌بینی. گۆڕینی ناوت كارێكی ئاسان نه‌بوو، چونكه‌ به‌و ته‌مه‌نه‌وه‌، ناوگۆڕین وه‌ك له‌دایكبوونه‌ به‌گه‌وره‌يی، ئاخر یان ده‌بێت ئه‌و سنووره‌ به‌جێبهێڵى یاخود بكه‌یته‌ شه‌ڕ له‌گه‌ل خه‌ڵك و خزمان، چونكه‌ ئه‌وه‌ ڕاهاتنه‌، خه‌ڵك چۆن یه‌كه‌مجار ناوتیان زانی، ئیتر زۆر زه‌حمه‌ته‌ ئه‌و زانینه‌ بگۆڕدرێت، ئه‌وه‌ش شتێك بوو له‌ژێر كۆنتڕۆڵی تۆدا نه‌بوو. هه‌روه‌ها تۆ هیچت پێنه‌ده‌كرا، ته‌نها بیركردنه‌وه‌ و قه‌هرخواردن نه‌بێت.
- ته‌رزه‌: پێم بڵێ حیكایه‌تخوان، تۆ چۆن ئه‌و هه‌موو شته‌ له‌باره‌ی ژیانی ئێمه‌وه‌ ده‌زانیت؟
- ئای... پرسیارێكی چه‌نده‌ بێمانایه‌، چۆن نازانم، ئه‌ی من خوڵقێنه‌ری حیكایه‌تی ئێوه‌ نیم، چۆن ده‌بێ هه‌مووشتێك نه‌زانم!
- ته‌رزه‌: كه‌واته‌ پێم بڵێ، (هۆشیار) ماوه‌ یان كوژراوه‌، ئه‌گه‌ر نه‌ماوه‌ كوا ته‌رمه‌كه‌ی؟
- بڕیاری ئێمه‌ ئاوا نه‌بوو، ئه‌ی نه‌تگووت پرسیاری مان و نه‌مانی (هۆشیار)ت لێ ناكه‌م، نه‌تگوت، به‌س بمخه‌ره‌وه‌ ناو یاده‌وه‌رییه‌كانی، هیچی دیكه‌م گه‌ره‌ك نییه‌؟
- ته‌رزه‌: بمبووره‌ حیكایه‌تخوان، تۆ ڕاست ده‌كه‌یت... به‌ڵام هه‌ستێكی مرۆڤانه‌م هه‌یه‌ به‌رانبه‌ر كه‌مئه‌ندامییه‌كه‌ی، حه‌زم نه‌ده‌كرد بگه‌ینه‌ ئه‌م ڕۆژه‌. ئه‌و داماوه‌، له‌به‌ر ده‌رگه‌ی ژووری به‌ڕێوه‌به‌ر دانیشتبوو، جگه‌ له‌ سكرتێری، به‌هۆی ناته‌واوی قاچیه‌وه‌، هیچ كارێكی دیكه‌ی بۆ نه‌ده‌كرا...
- هه‌وڵمه‌ده‌ به‌مجۆره‌، بڕوای ئه‌وه‌م لا دروست بكه‌یت، ئه‌و گوناهه‌، پیاوێك هاوسه‌ری تۆ بێت، چی پیاو هه‌یه‌ ئیره‌یی پێده‌بات. تۆ بیرت له‌وه‌ نه‌كردۆته‌وه‌، به‌ڕێوه‌به‌ر بۆچی (هۆشیار)ی كرده‌ سكرتێری خۆی؟ كوا به‌ڕێوه‌به‌ری ئه‌م سه‌رده‌مه‌ به‌ سكرتێری پیاو ڕازی ده‌بن، وێڕای ئه‌وه‌یش (هۆشیار) كه‌مئه‌ندامیشه‌؟
- ته‌رزه: باشه‌... باشه‌، مه‌مخه‌ره‌ ناو گومانی خراپ، خه‌ریكه‌ تۆیش هه‌ر قسه‌ی ئه‌وانه‌ ده‌كه‌یت، كه‌ ده‌هاتنه‌ داوام...‌

دیواری دووه‌م بۆ( ته‌رزه‌):
پێوەندی ئێمە و مەرگ، پێوەندییەكی بەردەوام و گەرمووگوڕە و مەرگ زۆر بە ئاشكرا دێت و خۆیمان نیشان دەدات. ئێمەیش دەستی لێدەدەین و سەیری دەكەین. زۆرینەی پیاوان بێدەنگ نیگا دەگۆڕنەوە و ئافرەتانیش بە هاوار و گریان بێزاریان نیشان دەدەن، وەلێ‌ بەگشتی ئێمەی بنیادەم بە دەركەوتنی نیگەران دەبین. كەم كەس هەیە لە ساتی دەركەوتنی مەرگ، هەست بە پووچی دنیا و ژیان نەكات... هەموو جار مەرگ ئەوەمان پێدەڵێت: پاش ماوەیەكی دیكە لە بیرم دەكەن، بەڵام من كەس لەبیر ناكەم، ماوەیەكی دیكە دەگەڕێمەوە... مەرگ چاوشاركێمان لەگەڵ دەكات و هاكا (جۆ)ی داین. ئەو بە ڕوونی دەزانێ لە كوێ‌ خۆمان شاردۆتەوە. یارییەكی تەواو منداڵانەیە، وەلێ‌ مرۆڤ ناتوانێت لە یاساكانی هەڵبێت. مرۆ ناچارە بە گوێڕایەڵی. بێده‌سه‌ڵاتی بنیادەم بەرانبەر ئەو هێز به‌هیچ پێوه‌رێك ناپێورێت و به‌و هۆیه‌شه‌وه‌یه‌ زۆر جار ده‌گه‌ینه‌ تۆقەڵانی بێزاری، كە بگەینە ئەو دۆخەش، دیسان پێویستمان به‌مه‌رگه‌، ئەو هێزەی مەرگ هەیەتی، هێزێك نییە، هاوشێوەی هێز و توانای ناو دنیا بێت، به‌ڵكو هێزێكە خودا لەگەڵ تایبەتمەندییەكانی دیكەی خۆی، تایبەتە و ئەقڵی مرۆڤ ناتوانێت وێنای بكات. نه‌ك هه‌ر ئه‌وه‌، زۆر جار ئه‌قڵی مرۆڤ ناتوانێت، باوه‌ڕ به‌م هه‌موو‌ جوانییه‌ی ئافره‌تیش بكات. هه‌ندێ جوان هه‌ن، ئه‌قڵی پیاو له‌ ڕه‌نده‌ ده‌ده‌ن، هاوشێوه‌ی شته‌باڵاكانی سه‌رزه‌وی، جوانی ئافره‌تیش، شتێكی باڵایه‌ و ناتوانرێت وه‌ك خۆی ببینرێت...
كاتێك ڕاده‌مێنێت، هه‌موو یاده‌وه‌رییه‌كانی ده‌كه‌ونه‌ جووڵه‌، هه‌ركه‌ ده‌خه‌وێت، خه‌ون به‌ هه‌موو ئه‌و شتانه‌وه‌ ده‌بینێت، كه‌ له‌كاتێكی دیاردا، ونی كردوون. له‌ ڕۆژی یه‌كه‌می شه‌ڕدا، له‌ یه‌كێك له‌ ساڵه‌كانی ژیانیدا، (هۆشیار) ده‌گه‌ڕێته‌وه‌، ته‌نیا بۆ ئه‌وه‌ی به‌ترسنۆك بانگی بكه‌ن. ئه‌و حه‌ز ده‌كات بترسێت، خۆ ڕاهێنانی بۆ ترس و ناوبانگی ترسنۆكی بۆ ئه‌وه‌ بوو، ترسه‌گه‌وره‌كه‌ی ناخی بجووڵێنێ، ئه‌و باش ده‌یزانی، ده‌بێت ترس له‌خودا لووتكه‌ی ترس بێت. ئه‌و بابه‌ته‌ جۆرێك بوو له‌ وڕێنه‌، خۆی باوه‌ڕی به‌هه‌ندێ شت له‌ق بوو، ئاخر پرسیاری ئه‌وه‌ی له‌خۆ ده‌كرد، خودا چ پێویستییه‌كی به‌وه‌یه‌ ئێمه‌ لێی بترسین؟ ئه‌وه‌ نموونه‌یه‌كی شێوه‌ ژیان و بیركردنه‌وه‌ی (هۆشیار) بوو.
هه‌موو ئه‌وشتانه‌ی له‌ناو ئه‌و چوار دیواره‌دا شاردرابوونه‌وه‌، بۆ حیكایه‌تخوان جۆرێك ترس و خه‌یاڵیان تێدابوو، ئه‌و چه‌قۆیه‌ی باوكی پێ كوژرا، ئه‌و نامه‌یه‌ی دایكی ده‌ربه‌ده‌ر كرد، ئه‌و به‌رده‌ی چاوی براكه‌ی كوێر كرد. ئه‌و شووشه‌یه‌ی ملی خوشكه‌كه‌ی بڕی... دواتریش، ئه‌وانه‌ بۆمن، بۆ ئێوه‌یش ئه‌و سیسه‌مه‌ نه‌عله‌تییه‌، ژیان پڕ ده‌كات له‌ پووچی، خۆت تێده‌گه‌یت؟ ئه‌گه‌ر ئه‌و سیسه‌مه‌ نه‌بووایه‌، ئێستا تۆ له‌ شوێنێكی دیكه‌ و له‌ ماڵێكی دیكه‌ و له‌لای پیاوێكی دیكه‌، خه‌ریكی ژیانێكی زۆر جیاواز ده‌بووی... هه‌موو ئه‌مانه‌ له‌ دیواره‌كانی ژووره‌كه‌دا به‌ڕوونی ده‌بینرێن.
- ته‌رزه‌: من تێنگه‌یشتم، مه‌به‌ستت له‌ سیسه‌مه‌كه‌ چی بوو؟
- تۆ له‌سه‌ر ئه‌و سیسمه‌ بوویته‌ ژنی (هۆشیار)، هه‌ر له‌ هه‌مان شه‌ودا، یه‌كێك به‌چنگه‌كانی دیواری ده‌دڕی، كاشی ده‌شكاند، به‌هه‌موو هێزی خۆی شانی به‌دیواردا ده‌دا، شه‌قی له‌ ده‌رگه‌ هه‌ڵده‌دا...
- ته‌رزه‌: مه‌به‌ستت شه‌وی بووكێنيمه‌؟
- به‌ڵێ، له‌ ئاهه‌نگه‌كه‌ پیاوێك دین و ئیمانی سووتا، هه‌ركه‌ تۆی به‌و هه‌موو جوانییه‌وه‌ بینی، له‌پێش چاوی هه‌موو خه‌ڵك قژی خۆی ڕاده‌كێشا، شه‌قی له‌كورسی ناو هۆڵه‌كه‌ هه‌ڵده‌دا، دواتر هۆڵه‌كه‌ی جێهێشت...
- ته‌رزه‌: كه‌س باسی ئه‌وه‌ی بۆ من نه‌كردووه‌، ئێ ئینجا ئه‌و چ پێوه‌ندییه‌كی به‌منه‌وه‌ هه‌یه‌؟ من به‌ ژیانم، حه‌زم له‌ هیچ پیاوێك نه‌كردووه‌، وه‌لێ حه‌زم له‌وه‌ بووه‌، پیاوان حه‌زیان له‌من بێت. من به‌ڕاستگۆییه‌وه‌ گفتوگۆت له‌گه‌ڵ ده‌كه‌م. حه‌زم ده‌كرد، چی پیاوی دنیا هه‌یه‌ بۆم شێت بن. به‌س له‌ ڕۆژی بووكێنیم، ئه‌و بۆچوونه‌م گۆڕا، گوتم ئیتر ئه‌گه‌ر به‌س (هۆشیار) تامه‌زرۆم بێت، هه‌مووشتێ باش ده‌بێت...
- ئه‌وه‌یه‌ گرفته‌كه‌، زۆرجار حه‌زی گه‌نجییه‌تی، وه‌ك دوعا و پاڕانه‌وه‌ وایه‌، ئه‌وه‌تا چه‌ندین پیاو له‌ناو هۆڵی ئاهه‌نگه‌كه،‌ كه‌ خه‌ڵكانی ناسراوی( تۆ و هۆشیار) بوون، حه‌زیان لێت كردووه‌، به‌ڵام دواجار كه‌ له‌سه‌ر ئه‌م سیسه‌مه‌ هاتییه‌ باوه‌شی (هۆشیار)ه‌وه‌، زۆرینه‌ی ئه‌و حه‌زانه‌ پووكانه‌وه‌... جگه‌ له‌ حه‌زی یه‌ك پیاو، ئاخر هه‌ندی جار، كه‌ پیاو حه‌زی له‌ كچێك بوو، ئه‌گه‌ر پاش ده‌ شووكردنیش بچێته‌وه‌ به‌رده‌می، هه‌ر حه‌زی لێیه‌تی...
- ته‌رزه‌: ئه‌رێ ئه‌وه‌ تۆ باسی چی ده‌كه‌یت؟ یانی ئافره‌ت یه‌كسانه‌ به‌ حه‌ز؟ ئه‌ی خۆشه‌ویستی؟ ئه‌ی ژیان؟ ئه‌و پیاوه‌ كێه‌؟
- پیاو كه‌ كچێكی جوان ده‌بینێ، ئیمانی ده‌بێته‌ كۆلاره‌، هه‌موو لاشه‌ی هه‌ڵده‌په‌ڕێ. ڕاستت ده‌وێت، تۆ زۆر خۆت داده‌پۆشی، تۆ چه‌ند جارێك چوویته‌ نووسینگه‌ی به‌ڕێوه‌به‌ر، دواجار كه‌ ڕۆیشتیت، بۆ ئه‌وه‌ چوویت هه‌واڵی (هۆشیار) بزانیت، ده‌زانی، ئه‌و پارچه‌ قوماشه‌ ڕه‌شه‌ ته‌نكه‌ی خۆت پێی داپۆشیی بوو، به‌ڕێوه‌به‌رت پێی كوشتبوو، هه‌لا هه‌لات كردبوو، جه‌رگی كوڵیبوو، ده‌زانی دوای چوونه‌ ده‌ره‌وه‌ت، به‌ڕێوه‌به‌ر وه‌ك ئه‌وه‌ی سه‌یری سماق بكات، ئاوی به‌ ده‌مدا ده‌هاته‌ خواره‌وه‌...
- ته‌رزه‌: ئینجا ئه‌وه‌ چ په‌یوه‌ندی به‌ بابه‌ته‌كه‌ی ئێمه‌وه‌ هه‌یه‌، خۆ قابیله‌ جه‌نابی به‌ڕێوه‌به‌ر چاوی له‌سه‌ر من نییه‌، ئه‌و خۆی یه‌ك دنیا دڵخۆش بوو، له‌ ئاهه‌نگه‌كه‌ی ئێمه، هه‌ر دوای ئاهه‌نگه‌كه‌ یه‌كسه‌ر (هۆشیار)‌ی كرده‌ سكرتێری خۆی...
- ڕاسته‌، من هه‌موو جووڵه‌كانی به‌ڕێوه‌به‌رم، زۆر به‌وردی خسته‌ ژێر سه‌رنج، ئاخر له‌ ڤیدیۆی ئاهه‌نگی ئێوه‌دا، زۆر به‌ڕوونی هه‌ندێ شت دیاره‌... زه‌رده‌خه‌نه‌ی تۆ بۆ به‌ڕێوه‌به‌ر ته‌واو كوژه‌ره‌، تۆ ده‌بێ بزانی هه‌ندێ زه‌رده‌خه‌نه‌ی ژن، وه‌ك چه‌كی كیمیاوی، كاریگه‌ری درێژخایه‌نی له‌سه‌ر پیاو هه‌یه‌...
– ته‌رزه‌: چییه‌، خۆ له‌به‌شی لێكۆڵینه‌وه‌ی سه‌ربازی و ئه‌منی كارت نه‌كردووه، هێنده‌ ورد قسه‌ ده‌كه‌یت! هه‌رچه‌ند قسه‌كانت ڕوون نین، یادی به‌خێر (هۆشیار)، هه‌موو جار به‌منی ده‌گوت: ته‌رزه‌ قسه‌كانت وه‌ك ته‌زره‌ ڕوون نین، منیش ده‌مگوت: ته‌رزه‌ نه‌ك ته‌زره‌، ئه‌ویش ده‌یگوت: پاشه‌وپێشی پیتێك زۆرشت ده‌گۆڕێ، به‌ڵام بۆ ناوی تۆ، هیچ شتێك ناگۆڕێ، تۆ هێنده‌ جوان و ڕوونی، هه‌رچی ڕووبدات هه‌ر وه‌ك خۆتی...

دیواری سێهه‌م ( بۆ هۆشیار و ته‌رزه‌)

زه‌مانێك له‌ كونجی ژووره‌وه‌تان‌ سه‌رگه‌رمی دیوار هه‌ڵكۆڵين بووم، هه‌ستم پێيده‌گوتم، شتێك له‌ناو دیواری ژووره‌كه‌تان شاردراوه‌ته‌وه‌. له‌وه‌ته‌ی (هۆشیار) كوژراوه‌ چه‌ندین جار هاتوومه‌ته‌ ئه‌و ژووره‌وه‌، ئه‌ڵبه‌ت تۆیش ئاگاداری و ڕووخسته‌م وه‌رگرتووه‌. ئه‌گه‌رچی ته‌مه‌نی ژووره‌كه‌ هێنده‌ زۆر نه‌بوو، وه‌لێ بڕوام به‌وه‌ نه‌بوو، هه‌ستم ده‌كرد ئه‌م دیواره‌ وه‌ك نه‌خۆشییه‌ بۆ ماوه‌ییه‌كان گواستراوه‌ته‌وه‌، له‌ زه‌مه‌نێكه‌وه‌ بۆ زه‌مه‌نێكی دیكه‌ و له‌ شارێكه‌وه‌ بۆ شارێكی دیكه‌. چیڕۆكی دروستبوونی دیواره‌كانم ده‌زانی، به‌ڵام كێشه‌كه‌ ئه‌وه‌ بوو، تێكه‌ڵم كردبوون و نه‌مده‌توانی جیاوازی له‌ نێوان دیواره‌كان بكه‌م...
بۆ منی حیكایه‌تخوان، كه‌ ده‌بێ چاره‌نووسی ڕاسته‌قینه‌ی (هۆشیار) بۆ تۆ بنووسمه‌وه‌، كارێكی ئاسان نییه‌، بۆیه‌ له‌به‌ر خۆمه‌وه‌ قسه‌م ده‌كرد و ده‌مگوت:
لەم دۆخه‌دا باشتره‌ بگه‌ڕێینەوە بۆ گومانكردن، گومانكردنیش لە هەموو مرۆڤەكاندا بەیەك ئاست چالاك نییە. دەكرێت گومانەكانمان بخەینە جووڵە، ئەوەیش پێویستی بە هەوڵدانە، گومان پێوەندییەكی ڕاستەوانەی هەیە بە چالاكی بیركردنەوە. هەموو ئەوانەی بیرناكەنەوە و ڕووكەشانە ڕۆژەكانیان بەرێدەكەن و زۆر بەكەمی و بەدەگمەن بەر دیواری گومان دەكەون. وێرانبوونی ژیانم له‌ گومانێكی بچووكه‌وه‌ ده‌ستی پێكرد، گومانێك، كه‌ ئێستاو ئه‌وكات نازانم چۆن وه‌ك دڕنده‌یه‌كی هار, هات و هه‌لاهه‌لای كردم... ده‌مه‌وێت بۆ دۆزینه‌وه‌ی (هۆشیار)، ئه‌و ئه‌زموونه‌ی ژیانی تایبه‌تی خۆم زیندووبكه‌مه‌وه‌...
من ئه‌وكات و ئێستایش ته‌نها بینه‌رم، بینه‌رێك كه‌ به‌بێ ئه‌وه‌ی بیه‌وێت، ده‌خرێته‌ ناو ڕووداوه‌كان. ئێواره‌ بوو، كه‌شێكی ته‌واو ئارام بوو، ماڵێكمان هه‌بوو، تژی ئارامیی و ئاوه‌دانی، باوكم هاته‌وه‌ نامه‌یه‌كی پێبوو، ئێستایش نه‌مزانی چی له‌و نامه‌یه‌ نووسرابوو، هه‌موو شته‌كان گۆڕان، دایكم ڕایكرده‌ ده‌ره‌وه‌، باوكم دوای كه‌وت. ئه‌وان چۆن ڕۆیشتن، نه‌هاتنه‌وه‌، تائيستایش نه‌هاتوونه‌ته‌وه‌، بڕواشم وایه‌ هه‌رگیز ناگه‌ڕێنه‌وه‌... ئه‌وه‌ی وه‌ك سه‌ره‌داوی ئه‌و بابه‌ته‌ لای من مایه‌وه‌، وه‌ره‌قه‌یه‌كی سپی بوو، باوكم كه‌ نامه‌كه‌ی كرده‌وه‌‌، وه‌ره‌قه‌كه‌ی ناوی فڕێدا، به‌ڵام زه‌رفی نامه‌كه‌ی لای خۆی هێشته‌وه‌. من كه‌ سه‌یری زه‌رفی نامه‌كه‌م كرد، هه‌ستم كرد شتێك له‌و زه‌رفه‌ نووسراوه‌. ئه‌وان به‌دوای یه‌كدا ماڵیان جێهێشت. ئێمه‌ تاسابووین، هیچمان بۆ نه‌گوترا، نه‌من و نه‌ئه‌وانه‌ی له‌ ده‌ورم بوون...
هه‌موو شته‌كان له‌كاتێكی كه‌مدا ڕوویاندا، هه‌ر فریای ئه‌وه‌ كه‌وتین، بۆ هه‌ریه‌كێكیان یاده‌وه‌رییه‌ك هه‌ڵبگرین، یاده‌وه‌رییه‌ سه‌خته‌كان، ئه‌وانه‌ن، كه‌ مرۆڤ تووشی خۆخواردنه‌وه‌ ده‌كه‌ن. من خۆیشم ئه‌وه‌م ده‌ویست، هه‌ر بۆیه‌، چوار یاده‌وه‌ریم كرده‌ بناغه‌ی خۆ له‌ناوبردنم، بڕیاڕه‌كه‌م ئه‌وه‌ بوو، له‌و شتانه‌ ڕابمێنم، كه‌ كه‌ره‌سته‌ی مرۆڤ له‌ناو بردنن. بۆمن پارچه‌ شووشه‌یه‌ك، كاغه‌زێك، چه‌قۆیه‌ك و به‌ردێك هۆكاربوون تا دنیای من كۆتایی بێت. درۆیه‌كی چه‌ند گه‌وره‌یه،‌ كه‌ ده‌گوترێت مرۆڤ بۆ خۆی ده‌ژیێت؟ من چوار كه‌سی ئازیزم له‌ ده‌ست چووه‌، ئیتر چۆن ده‌توانم بۆ خۆم بژیم؟ بۆیه‌ ئێستا بوومه‌ته‌ حیكایه‌تخوان، بۆ ئه‌وه‌ی له‌ژیانی دووباره‌ بێمه‌ ده‌ره‌وه‌ و بچمه‌ ناو خه‌یاڵ و ناو چیڕۆك و ده‌یان ڕووداوی دیكه‌ی هاو شێوه‌ی ئێوه‌...
گومان لە ئامێرە زیرەكەكان دەچێت، سوود و زیانی پشت بە هەڵبژاردنی ئێمە دەبەستێت. ئادەم و حەوا گومانیان كرد، بۆیە لە بەری داری قەدەغەكراویان خوارد، بەبێ‌ ئەوەی بیر لە دیوی دووەمی گومان بكەنەوە... ئەگەر شتێك هەبێت بەناوی گومانی سپیی و ڕەش، دەكرێ‌ بپرسین، ئایا دۆخێك هەیە لەنێوان ڕەش و سپیدا، ئەوەیە مەبەستی من، ئەو دۆخەی لەنێوانی گومانی سپیی و ڕەشدا هەیە، دۆخێكە تژی حیكمەت و بوڕهان، چونكە ئەوەی لەم نێوەندەدا دەوەستێت، هەردوو گومان دەخاتە سەبەتەیەكەوە سەیریان دەكات.
له‌و ڕووداوه‌ی ژیانمه‌وه‌ فێری گومان بووم. هه‌زار و یه‌ك گومانم بۆ هه‌ر بابه‌تێك هه‌بوو، وای لێهات ئاوابم، وه‌ك ئه‌وه‌ی ئێسته‌ ده‌مبینی...
... هێواش هێواش، حیكایه‌تخوان، له‌ وێنه‌ی( هۆشیار) دووركه‌وته‌وه‌ و ڕووی كرده‌ (ته‌رزه‌)
- هێشتا شته‌كان ڕوون نین؟
- ته‌رزه:‌ شتێك تێگه‌یشتم، یانی به‌ڕێوه‌به‌ر (هۆشیار)ی كوشتووه‌، ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ی حه‌زی له‌من بووه‌؟ ده‌زانی، من له‌و ژنانه‌م، كه‌ زۆر به‌زه‌حمه‌ت گریانم دێت، ئه‌گه‌رچی ئه‌و ڕۆژه‌ لای به‌ڕێوه‌به‌ر بڕێك گریام. به‌گشتی نازانم بۆ وام، ڕه‌قم، هه‌رچه‌ند ڕووخسارم ناسكه‌، چاوه‌كانم سه‌رنجكێش و جادووگه‌رانه‌ ده‌رده‌كه‌ون، به‌ڵام دڵێكم هه‌یه‌، ڕه‌ق، ڕه‌ق وه‌ك دڵى ئه‌و سه‌ربازانه‌ی، دڵى دووژمنه‌كانیان ده‌كه‌نه‌ كه‌باب...
- واتا تۆ به‌لاته‌وه‌ گرنگ نییه‌، به‌ڕێوه‌به‌ر (هۆشیار)ی كوشتووه‌؟
- ته‌رزه‌: گرنگ ئه‌وه‌یه‌، بیسه‌لمێنین، قسه‌ موڵكی حیكایه‌ته‌كانه‌، كردار موڵكی مرۆڤه‌. ئه‌و (هۆشیار)ی كوشتووه‌، بۆ ئه‌وه‌ی من بخوازێت، به‌ڵام ئه‌وه‌ چۆن ده‌سه‌لمێنرێت، ده‌بێ هه‌ندێك بیر بكه‌ینه‌وه‌...
- ئه‌و كاره‌ به‌س به‌تۆ یه‌كلا ده‌بێته‌وه‌...
- ته‌رزه‌: چۆن؟
- ده‌كرێ چه‌كه‌ تایبه‌تییه‌كانت به‌كار بهێنیت، بڕۆ بۆ لای به‌ڕێوه‌به‌ر، پێی بڵێ به‌یه‌كه‌وه‌ ده‌ڕۆین بۆ ئه‌و شوێنه‌ی دڵت ده‌یخوازێت، به‌مه‌رجێك(هۆشیار) بگه‌ڕێنیته‌وه‌. من بڕوام وایه‌، پیاوێكی وه‌ك به‌ڕێوه‌به‌ر ئه‌و هێزه‌ی نییه‌، (هۆشیار) بكوژێت!
- ته‌رزه‌: واتا، (هۆشیار) ماوه‌؟
- بۆ نا، ده‌یان ئه‌گه‌ر هه‌یه‌. ئه‌گه‌ر نا، تا ئێسته‌ ته‌رمه‌كه‌مان ده‌دۆزییه‌وه‌...
- ته‌رزه‌: من واناڵێم، ده‌یان كه‌س له‌م هه‌رێمه‌ی ئێمه‌ ونده‌بن و بۆ ئه‌به‌د ناگه‌ڕێنه‌وه‌، كه‌سیش به‌رپرسیار نییه‌، لێره‌ بڕیاره‌كان له‌گیرفانه‌كان ده‌رده‌هێنرێن. سه‌دان و هه‌زاران بێسه‌روشوێنمان هه‌یه. ئێمه‌ میلله‌تێكين، كوڵاوین به‌ئاوی ئه‌نفال، بۆیه‌ خۆشمان خۆمان ئه‌نفال ده‌كه‌ین، ئه‌نفال به‌رده‌وامه به‌رده‌وام‌...
- ئێستا چی بكه‌ین؟
- ته‌رزه‌: من ده‌بێ ئه‌و پرسیاره‌ بكه‌م، من گوتم: ئافره‌تێك نیم، خه‌یاڵه‌كانم له‌ به‌فر پێك هاتبن و به‌نه‌رمه‌ بارانێك یا به‌رزبوونه‌وه‌ی چه‌ند پله‌یه‌كی گه‌رمی بتوێنه‌وه‌. خه‌یاڵه‌كانی من، ئاسن و پۆڵان...
- باشه‌ تۆ چۆن وات لێهات؟ من ئافره‌تی وه‌ك تۆم، له‌هیچ حیكایه‌تێك نه‌دیوه‌؟
- ته‌رزه‌: چۆن نه‌تدیوه‌، ئه‌ی نازانی چه‌ندان هه‌زار منداڵ به‌ده‌ستی باوه‌ژنه‌كانيانه‌وه‌ ده‌كوژرێن و كه‌مئه‌ندام ده‌كرێن، ئه‌وه‌ كاری كێیه‌؟
- خه‌ریكه‌ باوه‌ڕی ئه‌وه‌م پێده‌هێنیت، كه‌مێك له‌ ناسكیی ئافره‌ت بكه‌ومه‌ گومانه‌وه‌. من ئافره‌ت وه‌ك شووشه‌ ده‌بینم، بیشكێنی چاكنابێته‌وه‌، ده‌ست بۆ پارچه‌شكاوه‌كان ببه‌یت، ده‌ستت ده‌بێته‌ خوێن و برین. له‌م وڵاته‌ به‌ده‌یان و سه‌دان ئافره‌ت ده‌كوژرێت، به‌هۆی جوانى و ناسكيانه‌وه‌ و پیاوانیش حه‌زیان لێيانه‌، ئیتر بۆ ده‌بێت بكوژرێن؟!
- ته‌رزه‌: شووشه‌ش هه‌یه‌ ناشكێت، هه‌مووشته‌كان ڕێژه‌ین، كه‌واته‌ ئه‌ی بۆ (هۆشیار) له‌سه‌ر جوانییه‌كه‌ی من بكوژرێت؟ ئه‌وه‌‌ گوناهی كێیه‌؟ من جوان و سه‌رنجكێشم، (هۆشیار) بۆ بكوژرێت؟ ئه‌مه‌ پرسیاری منه‌، ژن هه‌ر ده‌كوژرێت له‌به‌ر ئه‌وه‌ی سه‌رنجی زیاد له‌ پیاوێك ڕاده‌كێشێت و زیاد له‌ پیاوێكیش حه‌زی لێده‌كات، نزیك ده‌بنه‌وه‌، به‌هه‌مان شێوه‌یش پیاویش ده‌كوژرێت هه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئافره‌ت جوان و ناسكه‌، لێره‌وه‌ ده‌بێ گومان له‌ هێزی گه‌وره‌ی جوانی بكه‌ین، به‌م شێوه‌یه‌، بابه‌ته‌كه‌ ڕوونه‌، جوانی جه‌لاده‌، هه‌م جه‌لادی پیاو، هه‌م جه‌لادی ژن!
- بابه‌ته‌كه‌ زۆر سه‌رنجڕاكێشه‌، من ده‌یان ڕووداوی دیكه‌م بیستووه‌، پیاو پیاوی كوشتووه‌ له‌سه‌ر ده‌ستخستنی كچێكی جوان...
- ته‌رزه‌: واتا جوانییه‌كه‌ی من، جه‌لاده‌، كوژه‌ره‌، ئه‌ی چارمان چییه‌، گوناهی من چییه‌، (هۆشیار) یان كوشت؟ چی بكه‌م، خه‌ڵووز بده‌م له‌ ده‌مووچاوم؟ چۆن بتوانین له‌م بابه‌ته‌ باشتر تێبگه‌ین؟
- زۆرباش له‌سه‌ر بابه‌ته‌كه‌ قسه‌مان كرد، چونكه‌ هه‌ست و سۆز و خۆشه‌ویستی له‌ناو بابه‌ته‌كه‌دا نه‌بوو، ئه‌وه‌ی ڕوونه‌، حه‌زی پیاوه‌ بۆ داگیركردنی ئافره‌ته‌ جوانه‌كان، واتا، هه‌وڵدان له‌ پێناو پڕكردنه‌وه‌ی بۆشاییه‌ ناشیرنه‌كان، له‌ بنه‌ڕه‌ته‌وه‌، هه‌موو پیاوێك هه‌ندێ بۆشایی ناشیرنی تێدایه‌، بۆ پڕكردنه‌وه‌ی ئه‌و بۆشاییانه‌، ده‌بێت یه‌كتری بكوژین و شه‌ڕ و جه‌نگ بكه‌ین. من باوه‌ڕم به‌وه‌ نییه‌ شه‌ڕ له‌سه‌ر عه‌شق بقه‌ومێت، شه‌ڕ له‌سه‌ر بردنه‌وه‌ی جوانییه‌. شه‌ر له‌سه‌ر پڕكردنه‌وه‌ی بۆ شاییه‌ ناشیرنه‌كانه‌ به‌جوانترین جوانیی هاوتوخمی پیاو. ڕۆژێك دێت، مرۆڤ شار و شار ده‌گه‌ڕێت، له‌پێناو دۆزینه‌وه‌ی ئافره‌ته‌ جوانه‌كان، ئای خودایه‌، نه‌گه‌ینه‌ ئه‌و سه‌رده‌مه‌ و بمرین، چۆن ده‌بێ شار بێ ئافره‌تی جوان بێت!
- ته‌رزه‌: ئه‌ی چاره‌نووسی ئافره‌ته‌ ڕه‌زاگران و خوێنتاڵه‌كان؟
- خودا هیچ ئافره‌تێكی ڕه‌زاگران دروست نه‌كردووه‌، هیچ ئافره‌تێك خوێنی تاڵ نییه‌، ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ هه‌مووی جوانه‌. ئه‌وه‌ پیاوه‌ ئافره‌تی دابه‌شی جوان و ناشیرن كردووه‌، كێ ده‌ڵێ پێوه‌ری جوانی ئه‌مه‌یه‌؟
- ته‌رزه‌: ئه‌ی تۆ وتت، ئافره‌ته‌جوانه‌كان، واتا ئافره‌تی ناشیرنیش هه‌یه‌؟
- ئه‌وه‌یه‌ كڕۆكی بابه‌ته‌كه‌، ئافره‌ته‌كان كلیلی جوانییه‌كه‌یان ونده‌كه‌ن، ئیتر ڕووخساریان داده‌خرێت و ناكرێته‌وه‌، بۆیه‌ به‌ ناشیرن ده‌رده‌كه‌ون، ئه‌گه‌رنا، له‌ بنه‌ڕه‌ته‌وه‌ هه‌موویان خاوه‌نی زه‌رده‌خه‌نه‌ و له‌نجه‌ و عیشوه‌ن، وه‌ك ده‌ڵێن له‌یلا له‌زۆرێك له‌ كچه‌كانی هاوڕێی نابووتر و داخراوتر بوو‌، كه‌چی مه‌جنوون ئاماده‌ی هه‌موو شتێك بوو، به‌س له‌یلا بۆشاییه‌كانی پڕ بكاته‌وه...
- ته‌رزه‌: ئێستا چی بكه‌ین، بۆ دۆزینه‌وه‌ی (هۆشیار)، خۆت ده‌زانی ئه‌وه‌ دوو هه‌فته‌یه‌، هیچ هه‌واڵێكی نییه‌، ئه‌و به‌یانییه‌ی چوو بۆ ده‌وام، ئیتر نه‌گه‌ڕایه‌وه‌، به‌ڕێوه‌به‌ریش ده‌ڵێت: نه‌هاتووه‌ بۆ ده‌وام... ئیتر نازانم، شوين نه‌ماوه‌ بۆی بچین...



دیواری چواره‌م: چیڕۆكی كوژرانی (ته‌رزه‌)
من وه‌ك حیكایه‌تخوان، ده‌مه‌وێت، به‌ درشتی شته‌كانت بخه‌مه‌ پێش چاو، جوانییه‌كه‌ت به‌ كوشتنت ده‌دات و تۆیش ده‌كوژرێيت (ته‌رزه‌). ئه‌م مرۆڤه‌ وا فێر بووه‌، ناتوانێت جوانییه‌كان بهێڵێته‌وه. ده‌بێ جوانی كۆتایی پێبێت. هه‌رچه‌ند دنیا جوان بێت و ژیان خۆش بێت هةر ناشیرین ده‌كرێت. هه‌موو شتێ سنوورێكی هه‌یه‌، من ساڵانێك، خه‌ریكی خوێندنی سایكۆلۆژیاو سۆسیۆلۆژیا بووم، ئێستایش وه‌ك حیكایه‌تخوان به‌ته‌نیا له‌م ژووره‌دا قسه‌ له‌باره‌ی دۆخی ناهه‌موواری تۆ ده‌كه‌م و دیواره‌كان ده‌دوێنم و به‌زمانی دیواره‌كان قسه‌ ده‌كه‌م. تۆیش بێده‌نگیت هه‌ڵبژاردووه‌. سوپاس بۆ ئه‌و متمانه‌یه‌ی‌ به‌منت داوه‌‌. ئێستا هه‌ر پیاوێكی دیكه‌ بوایه‌، به‌رگه‌ی ئه‌وه‌ی نه‌ده‌گرت، به‌ته‌نیا له‌ ژووری خه‌وتن، له‌گه‌ڵ بێوه‌ژنێكدا بێت و قسه‌ بكات... هه‌رچه‌ند بۆ منیش زۆر زه‌حمه‌ته‌ زۆر، هه‌زار خۆزگه‌م به‌ جه‌هه‌نه‌م، لێره‌ خراپتر ده‌سووتێم...
- ته‌رزه‌: وریابه‌ خه‌ریكه‌ سنوور ده‌به‌زێنیت، بزانه‌ من بۆچی تۆم بانگكردووه‌. تۆ جادووگه‌ری له‌ قسه‌كردن و حیكایه‌تدا، ده‌مه‌وێت له‌و ڕێگه‌وه‌ بیر له‌ چاره‌نووسی (هۆشیار) بكه‌مه‌وه‌...
- ئای... ته‌رزه‌ چه‌ند زه‌حمه‌ته‌، بهێڵه‌ ته‌نیا یه‌كجار سه‌یرت بكه‌م، ئاماده‌ی هه‌ر سزایه‌كم، به‌س سه‌یرێكم بكه‌...
- ته‌رزه‌: ئه‌وه‌ چییه‌، تۆ باسی چی ده‌كه‌یت؟ ئێستا باوكی (هۆشیار) ئه‌و قسانه‌ ببیستێ یه‌كسه‌ر ده‌تكوژێت، با له‌باره‌ی چاره‌نووسی (هۆشیار)ه‌وه‌ قسه‌ بكه‌ین. تكا ده‌كه‌م، بۆ له‌ناكاو گۆڕایت؟ بۆ وا ده‌له‌رزی؟
- هیچ، هه‌رچه‌ند ویستم له‌بیری خۆمت به‌رمه‌وه‌، نه‌متوانی. پیاو كۆیله‌ی ژنی جوانه‌ و ئاماده‌یه‌ بكوژرێت یان ئاواره‌ بێت..
- ته‌رزه‌: تۆ چۆن بیر له‌من ده‌كه‌یته‌وه‌؟ تۆ حیكایه‌تخوانی ئه‌م چیرۆكه‌ی، ناترسی به‌كوشتم بده‌یت، چۆن ده‌وێریت ئه‌و قسانه‌ بكه‌یت؟
- ناتوانم، بیكه‌ خاتری خودا، ڕازی به‌، واز له‌ (هۆشیار) بێنه‌، شوو به‌من بكه‌وه‌...
(حیكایه‌تخوان ویستی نزیك بێته‌وه‌ له‌ ته‌رزه‌، باوكی هۆشیار به‌ده‌مانچه‌یه‌كی ده‌سكسوور كه‌لله‌ی (ته‌رزه‌) كرده‌ بێژینگ و حیكایه‌تخوانیش گولله‌یه‌كی به‌ركه‌وت. دواتر حیكایه‌تخوان ده‌مانچه‌كه‌ی له‌ باوكی ( هۆشیار) سه‌ند و كه‌وت به‌زه‌ویدا، پاشان چه‌ند گولله‌یه‌كی نا به سه‌ری ‌باوكی (هۆشیار)، ئه‌ویش كه‌وت به‌زه‌وییدا و ته‌واو بوو... خوێن جۆگه‌له‌ی به‌ستبوو، دڵۆپ دڵۆپ قادرمه‌كان، خوێنیان ده‌گواسته‌وه‌، ئه‌وه‌ی بێده‌نگ بوو دیواره‌كان بوون. ئه‌وانیش زمانیان له‌ گۆ كه‌وتبوو...


 

           

 

30/11/2014

 

goran@dengekan.com

 

dengekan@yahoo.com