كۆڵان كۆڵان گێڕانه‌وه‌ ... 53
 

  كه‌ریم كاكه‌(كافكاف)

 






كچه‌ دیان ده‌یگۆته‌ داكێ: تووڕه‌مكه‌ن، ده‌بمه‌ كچی دۆمان

53
ده‌ڵێ:
نایدات چیه‌، به‌ بڕنۆ لێیده‌ستێنین.
شاتكه‌ شێت:
كه‌ركووك ژن نیه‌ به‌ بڕنۆی ژه‌نگنی ئێوه‌ هه‌ڵبگیرێ..
حه‌مه‌د مه‌ستان گۆته‌نی: عه‌ره‌ب و كورد، عه‌ره‌ب و جووله‌كه‌، عه‌ره‌ب و ئه‌مازیغی، عه‌ره‌ب و دنیا كێشه‌یان نه‌مێنێ، كێشه‌ی شاتكه‌ شێت و ئه‌كره‌م بڕنۆ نابڕێته‌وه‌، كێشه‌ی ئه‌وانه‌ له‌ ئاگری ناو گوفه‌كێ ده‌چێ، ناوه‌ ناوه‌ له‌ جێیه‌كی گوفه‌ك دووكه‌ڵ به‌رزده‌بێته‌وه‌، ئه‌و دووه‌ هه‌میشه‌ له‌ كێشه‌ن و له‌ ناوه‌كانی خوداش ناگه‌نه‌ یه‌ك، به‌ قسه‌ی بڕنۆ بێ، چه‌ند میلله‌ت له‌ دنیایێ هه‌بێ خوداش هێنده‌ ناوه‌ی هه‌یه‌، خودای كورد، خودای عاره‌ب.. به‌ڵام له‌ كن شاتكه‌ خودا دوو ناوی هه‌یه‌ و ته‌واو: خودای هه‌ژاران، خودای ده‌وڵه‌مه‌ندان، حه‌مه‌د مه‌ستان له‌وه‌یان له‌گه‌ڵ شاتكه‌ بوو، به‌ڵام ده‌یگۆ:
مه‌ڵێ دوو ناوی هه‌یه‌، بڵێ دوو خودا هه‌یه‌.
شاتكه‌ ده‌یگۆته‌ حه‌مه‌د مه‌ستان:
ئه‌من شه‌ریك لۆ خودا په‌یدا ناكه‌م..
ئێ، بڕنۆ، له‌ بڕنۆوه‌ ده‌یڕوانیه‌ دنیا و كورد، قسه‌كه‌ی پیری سوارچاكانی ده‌گۆته‌وه‌ ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌ڵێ: دنیا بۆ زه‌نگاڵ له‌ پێیانه‌، زه‌نگاڵ له‌ پێش كورده‌، بڕنۆ ده‌یگۆ: كورد به‌ بڕنۆ ده‌بێته‌ سه‌رداری دنیا، هه‌ر كه‌ركووك نا، ده‌ست به‌ سه‌ر دنیادا ده‌گرێ.
هه‌رچی شاتكه‌ شێته‌ له‌ جۆگه‌ی چڵكاوی كۆڵانێوه‌ كوردی ده‌دیته‌وه‌:
تا جۆگه‌ی چڵكاوی پێش ده‌ركێ، پڕ بێ له‌ مووی به‌ری ژن و پیاوی گه‌ڕه‌كێ، كورد هه‌ر وا ده‌مێنێته‌وه‌، هه‌ر حه‌په‌ حه‌پی له‌ ده‌ستدێ وه‌ك سه‌ی سه‌ر گوفه‌كێ..
شاتكه‌ شێت ئه‌وه‌شی ده‌گۆ:
دنیا نیوه‌ی حه‌لوایه‌، نیوه‌ی گوو، كورد كه‌وتۆته‌ نیوه‌ی گووه‌كه‌.
بڕنۆ ده‌یگۆ: هه‌ر دیتت كه‌وتینه‌ ناو حه‌لوا.
شاتكه‌ شێت: له‌ ناو گوو له‌ خۆت هه‌ڵده‌..
كێشه‌ی نێوان بڕنۆ و شاتكه‌ تا دنیا دنیایه‌ نابڕێته‌وه‌، به‌ حه‌لوای شاتكه‌ شێت ته‌ڕه‌ حه‌لوام بیركه‌وته‌وه‌، با به‌ر له‌ كاولبوونی دنیا تامی بكه‌م و كه‌مێكیش به‌ دیار پاپاوه‌ داده‌نیشم و سه‌رێ له‌ كۆڵانی دۆمان و ماڵی دیانه‌كه‌ش ده‌ده‌م و ئه‌ستێرانیش ده‌ژمێرم و به‌زمی شاتكه‌ شێت و فیشه‌كه‌ شێته‌ش نیشانده‌ده‌مه‌وه‌:
به‌ دیار پاپاوه‌ ته‌ڕه‌ حه‌لوا ده‌خۆم، كۆنترین و به‌تامترین ته‌ڕه‌ حه‌لوا، ئه‌وه‌یه‌ له‌ رۆژی هاتنه‌ دنیای ئه‌سمه‌ره‌كه‌ی ماڵمان خواردم، له‌وێوه‌ حه‌زمچووه‌ ته‌ڕه‌ حه‌ڵوا، زوو زوو داوای ته‌ڕه‌ حه‌لوام له‌ دایكم ده‌كرد، ئه‌و دره‌نگ دره‌نگ بۆی درووستده‌كردم، ئه‌وه‌ وای كرد بیر له‌فێربوون بكه‌مه‌وه‌، كه‌ره‌سته‌كانی ته‌ڕه‌ حه‌لوا هه‌میشه‌ له‌ به‌ر ده‌ستن، ته‌ماشای ده‌ستی دایكمم ده‌كرد، مسته‌ ئاردێ، گۆلمه‌ شه‌كرێ، كه‌وچكه‌ رۆنێ، جامه‌ ئاوێ، سه‌ره‌ كه‌وچكی چایه‌ش خوێ، ئاسانه‌، مه‌نجه‌ڵێك بێنه‌ و ئاگر بكه‌وه‌، رۆنه‌كه‌ بقرچێنه‌وه‌، ئاوه‌كه‌ی گوڕ بكه‌یێ، شه‌كر و خوێكه‌ له‌ ناوی ده‌تاوێته‌وه‌، ئارده‌كه‌ی كه‌م كه‌م تێكه‌ و تێكیوه‌رده‌، تێكیوه‌رده‌ تا په‌یت ده‌بێت، ئیدی په‌نجه‌ی تێهه‌ڵێنه‌ و ته‌ڕه‌ حه‌لوا بخۆ، حه‌زم بۆ ته‌ڕه‌ حه‌لوا به‌و منداڵیه‌ كردمیه‌ ته‌ڕه‌ حه‌لواچی، حه‌لواچیه‌ك نه‌ دایكم نه‌ هیچ ژنێكی كۆڵان و گه‌ڕه‌ك وه‌ك من به‌ تامیان درووستنه‌ده‌كرد، ، وه‌بیرمدێ مه‌ریه‌م بانگی ده‌كردمه‌ ماڵی خۆیان و ده‌یگوت:
ده‌ی كوڕه‌ ده‌ستاو خۆشه‌كه‌، ته‌ڕه‌ حه‌لوام بۆ بكه‌
دایكم ده‌یگوت:
تۆ چی تێده‌كه‌یت وا خۆش ده‌رده‌چێت؟
كه‌ویار ده‌ڵێ:
ته‌ڕه‌ حه‌لوام ده‌دیت هێڵنجم ده‌هاتێ، به‌ڵام ته‌ڕه‌ حه‌لوای تۆ له‌ حه‌لوای به‌ شه‌كری ناو قه‌یسه‌ری خۆشتره‌..
من نازانم له‌ ده‌ستی كێم دیت، پێش ئاوه‌كه‌، ئارده‌كه‌ی له‌ ناو رۆنه‌كه‌ كه‌مێك سوورده‌كرده‌وه‌، منیش چاوم له‌و كرد، ده‌بێت بڵێم ئه‌و جۆرم ته‌ڕه‌ حه‌لوایه‌ پتر له‌ كاتی منداڵبوون درووست ده‌كرا و ده‌درایه‌ دایكه‌كه‌، هه‌ر بۆیه‌ نه‌نكم ده‌یگوت:
كوڕم، دیسان لۆلكه‌! كێ منداڵی بووه‌؟
لۆلكه‌ شتێكه‌ له‌ هه‌ندێ جێ جیاواز له‌ ته‌ڕه‌ حه‌لوا، به‌ڵام گوڵی كۆساران و هه‌ندێ ژنیدیش به‌ ته‌ڕه‌ حه‌لوایان ده‌گوت لۆلكه‌، راستی ته‌ڕه‌ حه‌لواكه‌ی من نه‌ لۆلكه‌ بوو، نه‌ ته‌ڕه‌ حه‌لوای ژنانی گۆڕستان، ئه‌وه‌ی له‌ سه‌ر گۆڕ و له‌ ناو گۆڕستان ده‌به‌خشرایه‌وه‌، هه‌ندی شتیدی تێده‌كرا و زۆر خۆشتر بوو له‌وه‌ی من، جارێك له‌ گۆڕستانی گه‌وره‌ی هه‌ولێر ئه‌وه‌ی گۆڕی دڵداری ئه‌ی ره‌قیبی له‌ خۆ گرتبوو، ته‌ڕه‌ حه‌لوایه‌كی خۆشم خوارد، چه‌ندی كردم نه‌متوانی وه‌ك وی درووستبكه‌م ..
با بچینه‌وه‌ كن پاپا، بۆ جاری یه‌كه‌م پاپام له‌ (ناو قه‌سران)دیت، خزمێكمان ماڵی له‌وێیه‌، به‌ قسه‌ی بابم بێت ئه‌و خزمه‌ ده‌ستقووچاوترین و چاوچنۆكترین و چڕدۆترین خزمه‌، له‌ كاتی جه‌مێ له‌ پێش ده‌رگایان بیت، فه‌رمووت لێناكات، له‌ ماڵیانی، جگه‌ له‌ ئاو زارت تامی هیچ ناكات، بچیه‌ ئاوده‌ست، برۆی لێكده‌نێ، له‌ دڵی خۆی ده‌ڵێ: ئه‌و پیاوه‌ گووی زۆر گه‌وره‌یه‌ ئاوده‌ستخانه‌كه‌م پڕده‌بێته‌وه‌، هه‌ر بۆیه‌ بابم جه‌ژن نا جه‌ژنێك سه‌ری له‌و ماڵه‌ خزمه‌ ده‌دا، ده‌یگوت:
جه‌ژنی ره‌مه‌زان ئه‌و هاتووه‌، قوربان ناچارم بچم..
نازانم جه‌ژنی قوربان بوو، یان رۆژێكی ئاسایی، ئێواره‌ بوو یان زووتر، له‌ ماڵی ئه‌و خزمه‌ من پاپام دیت، دوور نیه‌، پێشتر دیتبێتم، لێ له‌ یاده‌وه‌ری من ئه‌وه‌یان كۆنترینه‌، پێش ئه‌وه‌ به‌ خزمه‌تی پاپا نه‌گه‌یشتبووم، ئه‌رێ كێ ناوی له‌و شته‌ جوان و جووله‌دار و سه‌یر و سه‌مه‌ره‌یه‌ نابوو پاپا؟ له‌ ماڵه‌ دیانه‌كه‌ی سه‌ره‌وه‌ی ئه‌وكۆڵانه‌ی ده‌بوو ناوی كۆڵانی ده‌ف و جوانی بێت، كچه‌ دیانه‌كه‌ كه‌ نازانم منیره‌یان بوو یان ئه‌میره‌، یان ئه‌ویدیان، ده‌یگوت:
بابم ده‌ڵێ: پاپا شتێكه‌ و ئه‌وه‌ی ناو ته‌له‌فزیۆنیش كه‌ ئێوه‌ پێده‌لێن پاپا شتێكیدیه‌، ته‌نها له‌ جلك و شته‌كه‌ی سه‌ری كه‌مێك به‌ یه‌كتر ده‌چن..
من چ له‌و قسه‌یه‌ی كچه‌ دیانه‌كه‌ تێنه‌ده‌گه‌یشتم، ئاخر من هه‌ر پاپای ناو ته‌له‌فزیۆنم ده‌ناسی ئه‌وه‌ی تا ئێستاش ته‌ماشای ده‌كه‌م و لای من هه‌ر پاپای ناوه‌ و نایه‌ته‌ سه‌ر زارم بڵێم فیلمی كارتۆنی و ئه‌و شتانه‌، كچه‌ دیانه‌كه‌ش هه‌ر به‌ پاپا ناوی دێنان و هه‌ندێ پاپای بۆ ده‌گێڕاینه‌وه‌ كه‌ من نه‌مدیتبوو، ئاخر هه‌ینێ ئێمه‌ ته‌له‌فزیۆنمان نه‌بوو، له‌ ماڵان له‌ ماڵه‌ خزمان جار و بار ده‌چوومه‌ دیداری پاپا، ده‌بێت بڵێم ئه‌و كچه‌ دیانه‌ له‌ سه‌رێكه‌وه‌ له‌ نه‌نكه‌ دووره‌كه‌وه‌ خزم و خزمی سێوه‌ش ده‌بۆوه‌، یه‌كێك له‌و كچانه‌ له‌ من دۆمیتر هه‌ڵكه‌وتبوو، ده‌زانن چی ده‌كرد؟ به‌ دزیی ماڵێیان به‌گه‌ڵ دۆمان ده‌كه‌وت و ده‌چوو له‌ ماڵان شتی خڕده‌كرده‌وه‌، دایكی گێڕایه‌وه‌:
ئێواره‌یه‌ك ده‌بینم، مه‌نجه‌ڵێكی گه‌وره‌ی پڕ شیوی هێناوه‌ته‌وه‌، ته‌ماشاده‌كه‌م، چوار پێنج جۆری شیوی تێدایه‌، رێك له‌ شیوی حه‌مه‌ شێت ده‌چوو( پێشان له‌ هه‌ولێرێ شیوی حه‌مه‌ شێت رێك واتای چێشتی مجێوری ده‌دا)، ده‌پرسم:
+كچێ ئه‌و چیه‌، له‌ كوێت هێنا؟
-دایه‌ به‌ گه‌ڵ دۆمان كه‌وتم و له‌ ماڵان خرمكرده‌وه‌.
+ باشه‌ ، له‌ ماڵێ شیومان نیه‌؟ له‌ برسا مردووی؟!
- هه‌مانه‌، نا، به‌ڵام..
+ به‌ڵام چی؟
- گه‌ڕان له‌گه‌ڵ دۆمان زۆ خۆشه‌..
+ خۆشه‌! باشه‌، با بابت بێته‌وه‌..
- تووڕه‌م بكه‌ن، ده‌بمه‌ كچی دۆمان!
ئێواره‌یه‌ك كه‌ شه‌وه‌كه‌ی مانگه‌شه‌وێكی له‌گه‌ڵ خۆیدا هێنا، شۆڕش و مزگه‌فتی سپی چ پێویستیان به‌ گلۆپ نه‌ما ، له‌گه‌ڵ دایكم له‌ ماڵی كچه‌ دۆمیه‌ دیانه‌كه‌ ماینه‌وه‌، نانیشمان خوارد، هه‌ر چه‌نده‌ دایكم نازانم له‌ كێی بیستبوو، گوایه‌ ده‌ستاوی ژنه‌ دیانان خۆش نیه‌ و پیسیشن، جووش جێی متمانه‌ نین، زۆر جار ده‌یگوت:
له‌ ماڵی جوو نان بخۆ، له‌ ماڵی دیان بخه‌وه‌.
به‌ڵام له‌ ماڵی دیانه‌كه‌ نانمان خوارد، نانێكی زۆر به‌ تام و خاوێنیش، چ تامێ نه‌ده‌گه‌یشته‌ تامی ده‌ستاوی پلكه‌(خاوه‌)ی دیان، من له‌و ئێواره‌یه‌وه‌ باوه‌ڕم به‌و به‌شه‌ی قسه‌یه‌ نه‌ما كه‌ په‌یوه‌ندی به‌ دیانه‌وه‌ هه‌یه‌، دواتر باوه‌ڕم به‌ به‌شه‌كه‌یتریش نه‌ما، ئێ ئه‌و ئێواره‌یه‌ له‌ حه‌وشه‌ گه‌وره‌كه‌ی ماڵی دیانه‌كه‌ی خزممان چ ببینم باشه‌! پێنح شه‌ش كچۆله‌ی دۆم، ئاوزه‌ی من و گه‌وره‌تریش، وا دانیشتوون و یه‌كیان زۆر له‌ مه‌هناز ده‌چوو، خورده‌ ده‌ژمێرن، كچه‌كه‌ی خۆشیان له‌ ریزی دۆمه‌ جوانه‌كانه‌، یه‌ك ده‌ڵێ:
درهه‌مێك و نیوم خڕكردۆته‌وه‌
ئه‌ویدی به‌ پێكه‌نینه‌وه‌:
درهه‌مێك و سی و پێنج فلس
یه‌كیدی به‌ نابه‌دڵیه‌وه‌:
ئه‌من چل و پێنج فلس..
كچه‌ دیانی خۆ به‌ دۆمكردوو، حریت حریت پێده‌كه‌نێ:
من دوو درهه‌می رێك
دایكی له‌ بن لێوانه‌وه‌ ده‌ڵێ:
ئاخر تۆ له‌ هه‌مووان دۆمتری..
ئێواره‌یه‌كی جوان بوو ئه‌و ئێواره‌یه‌، له‌ یاده‌وه‌ریی من هه‌میشه‌ تریفه‌ییه‌، ئه‌وه‌ی دڵگرانی ده‌كردم، ناوه‌ ناوه‌ كچه‌ دۆمه‌كان، له‌ نێوان خۆیان به‌ زمانێ: قسه‌یان ده‌كرد،هیچیان تێنه‌ده‌گه‌یشتم، ماڵه‌كه‌ش هه‌روا، به‌ زمانێك جیا له‌ زمانی دۆمان و زمانی من و دایكم، له‌وێ بیرم له‌وه‌ كرده‌وه‌ ده‌بێت بتوانم زمانی ئه‌وانه‌ فێربم، شتێكی باش له‌ هی دۆمان فێربووم، به‌ ( خیته‌ و لیته‌)وه‌ ده‌ستمپێكرد، له‌ سه‌ری نه‌ڕۆیشتم ده‌نا دوور نه‌بوو سه‌رهاتی ئه‌و ئێواره‌یه‌م به‌ دۆمی با، دیانه‌كه‌ش چه‌ند وشه‌ و رسته‌یه‌ك فێربووم، ئه‌ویش به‌ ده‌ردی توركمانیه‌كه‌ چوو..
به‌ بن مانگه‌شه‌ودا هاتینه‌وه‌، تا كۆڵانی دۆمانی سه‌یداوه‌ به‌ ترومبێل و له‌وێشه‌وه‌ به‌ پێیان، مانگه‌شه‌وێكه‌ ده‌رزی له‌ عه‌رد هه‌ڵبگره‌وه‌، مانگه‌شه‌وێك شێروخه‌تانێی له‌ به‌ر بكه‌، مانگه‌شه‌وێك نامه‌ی له‌ به‌ر بخوێنه‌وه‌، نێوان سه‌یداوه‌ و به‌لاشاوه‌ دووره‌، نێوان ماڵی كۆڵانی دۆمان و ماڵی ئێمه‌ به‌ پێی من و دایكم چاره‌گێ پتر، های بۆ دوو چاره‌گ، ئه‌و نێوانه‌ چۆله‌، جگه‌ له‌ خانووی ئه‌و پێشمه‌رگه‌یه‌ی پیری سوارچاكان نه‌یویست سه‌ردانی باكات و بیره‌كه‌ی حه‌سه‌ناغا چ نابینی، ده‌شتێكه‌ ده‌ڵێی قه‌راجه‌، هه‌مووی پووش قه‌سه‌ره‌، زۆر خۆش ده‌ڕۆین، به‌ڵام دایكم ناوه‌ ناوه‌ ده‌ڵێ:
ده‌ی كوڕم پێ هه‌ڵێنه‌، دره‌نگمان به‌ سه‌ردا هات..
سه‌گوه‌ڕه‌، ده‌ترسم، دایكم دیاره‌ له‌ سیمام ترسه‌كه‌ی خوێندۆته‌وه‌، مانگه‌شه‌وه‌كه‌ هیچ ناشارێته‌وه‌! گوتی:
مه‌ترسه‌، سه‌گه‌كان دوورن، وا نزیكبووینه‌وه‌..
ئۆخه‌یش گه‌یشتینه‌وه‌ ماڵێ، كابانه‌ ژیكه‌ڵه‌ كه‌ بیستی له‌ ماڵی دیانان نانم خواردووه‌، گوتی:
كوو بێزت هات بخۆی، ئه‌دی پیس نه‌بوو؟
گوتم:
نا، زۆر خاوێن بوو، له‌ هی دایكیشم خاوێنتر، زۆر خۆش بوو، زۆر.
گوتی:
دیاره‌ وه‌ك نه‌نه‌ فاتمم بوونه‌ته‌ موسڵمان..
گوتم:
نا، هه‌ر دیانن، به‌ دیانیش قسه‌یان ده‌كرد
دایكم دیاره‌ گوێی لێبووه‌، گوتی:
راست ده‌كات..
ئه‌و شه‌وه‌، شه‌وی مانگه‌شه‌وی و سه‌ر بانی، هه‌رچی ئه‌ستێره‌ هه‌یه‌ وا به‌ ئاسمانه‌وه‌، پێده‌چێ ئه‌و ئه‌ستێرانه‌ی كه‌ پێشتریش رژابوون، خۆیان گه‌یاندبێته‌وه‌ ئاسمان، ئاسمان قه‌ت وا پڕ ئه‌ستێره‌ نه‌بووه‌، من زۆر جار رژانی ئه‌ستێره‌م دیوه‌، به‌ به‌ر چاوه‌وه‌ شتێك له‌ ئه‌ستێره‌ رووده‌دات، وه‌ك بڵێی بڕژێ، به‌ربێـته‌وه‌ سه‌ر عه‌رد، به‌ قسه‌ی گوڵی كۆساران بێت، مرۆڤه‌كان هه‌موو وا به‌ ئاسمانه‌وه‌ن، هه‌ر ئه‌ستێره‌یه‌ك گیانی مرۆڤێكه‌، كاتێ ئه‌ستێره‌یه‌ك ده‌ڕژێ، ئه‌وه‌ مرۆڤێكه‌ ده‌مرێ، كاتێ منداڵێ له‌ دایكده‌بێت، ئه‌ستێره‌یه‌كی نوێ ده‌كه‌وێته‌ ئاسمان، ئه‌و كه‌سانه‌ی پیاوچاكن له‌ ئاسمانێ خۆیان، ئه‌ستێره‌ی خۆیان ده‌بیننه‌وه‌، ئای چه‌ند حه‌زمده‌كرد پیاوچاك بام و ئه‌ستێره‌ی خۆم به‌ چاوی خۆم دیتبا، له‌ ئاسمانێ ، له‌ ناو ئه‌ستێران له‌ دووی خۆم و پیری سوارچاكان و كه‌ویار و بابم و مه‌هناز و دۆمه‌كان و كچه‌ دیانه‌كه‌ و ئه‌وانه‌ ده‌گه‌ڕام، حه‌یف كه‌سیانم نه‌ده‌ناسیه‌وه‌، دایكی چه‌تۆی سه‌رناس ده‌یگوت:
ساڵی هه‌زار كه‌س ده‌مرێ..
ده‌ترسام، ده‌مگوت كه‌واته‌ زۆری پێناچێ دنیا كه‌سی تێدا نامێنێ، دنیای ئه‌و كات هه‌رئه‌و جێیانه‌ بوو كه‌ من دیتبووم، له‌و لایه‌وه‌ ده‌گه‌یه‌شته‌ نه‌بی یونس، له‌م لایه‌وه‌ تا وه‌كاشه‌ ده‌چوو، له‌ سه‌ره‌وه‌ ته‌ڕوار هه‌بوو، كۆیێ، ئۆمه‌رمه‌ندان و ئه‌و جێیانه‌.. هه‌ر ئه‌و ژنه‌ ده‌یگوت:
به‌ڵام ساڵی هه‌زار و یه‌ك منداڵ دێنه‌ دنیاوه‌..
پشیه‌كم ده‌هاته‌وه‌ به‌ر، كه‌واته‌ بنیاده‌م قڕی تێناكه‌وێ، پلكه‌ شایه‌ریش به‌ پێكه‌نینه‌وه‌ ده‌یگوت:
هه‌ی له‌و دنیایه‌ پووچه‌ پڕ بایه‌
هه‌مووی له‌ سه‌ر یه‌ك كه‌س راوه‌ستایه‌
زۆر جار ویستوومه‌ سه‌رژمێریی دنیا بكه‌م، له‌ سه‌ر ماڵی خۆمان ده‌ستم به‌ ژماردنی ئه‌ستێران ده‌كرد، تا نازانم چه‌ند سه‌دم ده‌ژمارد، لێم تێكده‌چوو، بابم دیاره‌ گوێی له‌ یه‌ك و دوو و سێ و سه‌دی من ده‌بوو، ده‌یگوت:
كوڕم وازی لێبێنه‌، باب و باپیرت ته‌واویان نه‌كرد، به‌ تۆ ته‌واوده‌كرێ!
ده‌مویست بڵێم، من خوێنده‌وارم ده‌توانم ته‌واوی بكه‌م، ده‌مگێڕاوه‌، ده‌مزانی ئه‌وه‌ گووی گه‌مه‌ نیه‌..دێته‌ بیرم كه‌ ئه‌ستێره‌یه‌ك ده‌ڕژا له‌ خودا ده‌پاڕامه‌وه‌:
خودایه‌، ئه‌و ئه‌ستێره‌یه‌ له‌ ماڵی ئێمه‌ دوور بێت و پیری سوارچاكان نه‌بێت، كه‌ویار نه‌بێت، رێحانه‌ نه‌بێت، ئه‌سمه‌ر و مه‌هناز و كچه‌ دیانه‌كه‌ و دۆمه‌كان و.. نه‌بێت، مه‌گه‌ر شاتكه‌ شێت وه‌ك من له‌ رژانی ئه‌ستێره‌ ترسابا، ئه‌و ژنه‌ هه‌ر شه‌وێكی مانگه‌شه‌وی هه‌ستی به‌ رژانی ئه‌ستێره‌یه‌ك كردبا، هاواری لێهه‌ڵده‌ستا، ماڵیان ته‌واوێك له‌ ئێمه‌وه‌ دوور بوو، به‌ڵام به‌ روونی ده‌نگی ده‌گه‌یشته‌ سه‌ربانی ئێمه‌:
رژا، ئه‌ستێره‌ رژا، ده‌ی بڕۆنه‌ سه‌ید مارف گۆڕێ هه‌ڵبكه‌نن.
نه‌نكم ده‌ڵێ:
های له‌و شاتكه‌ شێته‌، ئێ خۆ ره‌نگه‌ ئه‌و ئه‌ستێره‌یه‌ گیانی كه‌سێك بێت له‌ودیوی كێوی قاف.
كێوی قاف له‌ كوێیه‌؟ نازانم، ته‌نها له‌ هه‌قایه‌ته‌كانی هه‌قایه‌تبێژ قافم بیستبوو، بابم كاتێ گوێی له‌ ده‌نگی شاتكه‌ شێت ده‌بێت، ده‌ڵێ:
ژنێك ژنی فیشه‌كه‌ شێته‌ بێت، هه‌ر ئه‌وه‌ی لێده‌رده‌چێت..
به‌ر له‌وه‌ی ماڵی ئه‌و دوو شێته‌تان نیشانبده‌م، با كه‌مێك گوێ له‌ لووره‌ی سه‌گ بگرین، ترسناكترین ده‌نگ له‌ گوێی من ده‌نگی سه‌گه‌، حه‌په‌حه‌پ و قرووسكاندن نا، نا ئه‌و ده‌نگه‌ی ده‌نگی خۆی نیه‌ و له‌ گورگی خواستووه‌، ئه‌و ساته‌ی قوونی توند له‌ زه‌وی گیرده‌كات، سه‌ری كلكی ده‌كاته‌ باوه‌شێنه‌، وه‌ك بڵێی عه‌رده‌كه‌ گه‌رم بێت و بیه‌وێت ساردی بكاته‌وه‌، به‌ كلك باوه‌شێنی ده‌كات، لمووزی رووه‌ و ئاسمان، هێند درێژی ده‌كاته‌وه‌، زۆر نامێنێ بپسێ، ده‌ڵێی رایده‌كێشن و له‌و ساته‌ ده‌نگی وه‌ك ده‌نگی گورگ لێده‌كات و ده‌لوورێنێ، شاتكه‌ شێت و نه‌نكم و زۆریدیش ده‌ڵێن:
ئه‌وه‌ ئیزرائیلی دیتووه‌، وا له‌ ئاسمانه‌وه‌ داده‌به‌زێ، خودایه‌ دوور زۆر دوور بنیشێته‌وه‌..
نه‌نكم له‌ زمانی سه‌یه‌كه‌ ده‌گه‌یشت و بۆی ده‌كردینه‌ كوردی، ده‌یگوت:
ئه‌و سه‌گه‌ زراو رژاوه‌ ده‌ڵێ: خودایه‌، ئیزرائیل له‌و ئاقاره‌ دانه‌به‌زێ...كاتێ ده‌بینێ ئیزرائیل زۆر نزیكبۆته‌وه‌، ده‌ڵێ: خودایه‌ نه‌چێته‌ ماڵی خاوه‌نه‌كه‌م، كاتێ ده‌بینێ ئیزرائیل وا له‌ سه‌ر بانی خاوه‌نه‌كه‌ی پیاسه‌ده‌كات، ده‌ڵێ:
خودایه‌، بۆ لای من نه‌یه‌ت..
به‌ من با هه‌زار گورگ پێكه‌وه‌ و له‌ بن ماڵێ ده‌ستیان به‌ لووره‌ لوور كردبا، به‌ڵام گوێم له‌ لووره‌ی دووری سه‌گێك نه‌با، كاتێ لووره‌ی سه‌گ ده‌هات، وه‌ك سه‌گ ده‌پاڕامه‌وه‌ و ده‌مگوت: خودایه‌ ئیزرائیل به‌ به‌لاشاوه‌ فێرمه‌كه‌، به‌ڵام قه‌ت له‌ سه‌ر بانی خۆمان ئیزرائیلم نه‌دیت، تا بزانم ره‌نگی چۆنه‌ و پاڕانه‌وه‌ی منیش چۆن ده‌كه‌وێته‌وه‌..
ئای ئه‌و ساڵانه‌ له‌ رژانی ئه‌ستێره‌ و لووره‌ی سه‌گ ده‌ترسام، له‌گه‌ڵ رژانی هه‌ر ئه‌ستێره‌یه‌ك راده‌چله‌كیم، له‌گه‌ڵ لووره‌ی سه‌گ ده‌له‌رزیم، دایكم كاتێ گوێی له‌ لووره‌ی سه‌گ ده‌بوو، ده‌یگوت:
بڕۆن به‌ر كوچكه‌ به‌ردی بده‌ن، ئه‌و مل شكایه‌ جێی نه‌دیته‌وه‌، له‌ بن گوێی ئێمه‌ ده‌لوورێنێ، ئیشه‌للا، ئیزرائیل هه‌ر به‌ خۆته‌وه‌ ده‌دات..
دایكم پێڵاویشی ده‌مه‌ونخوون ده‌كرده‌وه‌، وه‌ك بڵێی به‌وه‌ زاری سه‌گ ببه‌ستێ..
فیشه‌كه‌ شێته‌ پیاوێكه‌، به‌ ته‌نیشتیدا بڕۆ، سه‌لامی لێبكه‌، ئه‌گه‌ر شێوه‌ی سه‌لامه‌كه‌ی به‌ دڵ نه‌بێت، هه‌ڵده‌چێت، ده‌ته‌قێته‌وه‌، وه‌ك فیشه‌كه‌ شێته‌ ده‌ته‌قێته‌وه‌وه‌ و هه‌زار قسه‌ ده‌كات و هیچی تێناگه‌یت، بڕۆ ماڵیان له‌ ده‌رگا بده‌، ئه‌گه‌ر چۆنیه‌تی له‌ ده‌رگا دانه‌كه‌ی به‌ دڵ نه‌بێ، له‌ حه‌وه‌شه‌وه‌ هه‌زار قسه‌ت پێده‌ڵێ، زۆر مێوان تا فیشه‌كه‌ شێته‌ ده‌رگای كردۆته‌وه‌، له‌ سه‌ره‌ كۆڵان سووڕاوه‌ته‌وه‌ و گوتوویه‌تی:
له‌ تۆ شێتتر بم، ئه‌گه‌ر جارێكیدی له‌ ده‌رگات بده‌م..
زۆر جار وا رێككه‌وتووه‌، شاتكه‌ شێت بكه‌وێتم دوای مێوانه‌كه‌ و پڕ به‌ زار هاوار بكات:
وه‌ره‌، بگه‌ڕێوه‌، مێوانی من به‌، هه‌قت به‌ سه‌ر فیشه‌كه‌ شێته‌ی مێرده‌كه‌مه‌وه‌ نه‌بێت..
هه‌ر مێوانێكیش ئه‌گه‌ر حه‌زیكردبا گوێی له‌و رسته‌یه‌ بووبا - وا بزانم شاتكه‌ شێت به‌ هۆی ئه‌و رسته‌یه‌وه‌ بووه‌ شاتكه‌ شێت- به‌ قسه‌ی نه‌ده‌كرد و نه‌ده‌گه‌ڕایه‌وه‌، شاتكه‌ شێتیش رسته‌ی خۆی به‌ دوویدا ده‌هاویشت:
ده‌گه‌ڕێیه‌وه‌، ناگه‌ڕێیه‌وه‌، به‌و قوزه‌ی.
مێوانیش له‌به‌ر خۆیه‌وه‌ گوتوویه‌تی:
شێت هه‌ر شێته‌، چ فیشه‌ك، چ شاتك!
دێته‌وه‌بیرم پیری سوارچاكانی باپیرم شاتكه‌ شێتی زۆر خۆشده‌ویست و چووه‌ته‌ ماڵیشیان ده‌یگوت:
ئه‌و ژنه‌ له‌ زۆر كه‌سی گه‌وره‌ ژیرتره‌..
شاتكه‌ شێتی هه‌میشه‌ بنێشت له‌ زار له‌ هه‌موو شتێ قسه‌ی هه‌بوو، هێشتا دنیا زۆری مابوو به‌ سه‌ر كوردا كاول بێت، ده‌یگوت:
پێشمه‌رگه‌ له‌ سه‌ر مه‌ له‌ به‌رد سه‌نگینتره‌، به‌ڵام له‌ راست به‌غدا پووشكه‌یه‌، به‌ فووێك ده‌گاته‌وه‌ سه‌ر سه‌فین.
ده‌یگوت:
من له‌ جێی مه‌لا مسته‌فا بم، ناهێلم پێشمه‌رگه‌ به‌ چه‌كه‌وه‌ بێته‌وه‌ كۆڵان و ناو ژنان..
ئه‌وه‌ش هه‌ر قسه‌ی شاتكه‌ شێت بوو:
حكومه‌ت نه‌ك كه‌ركووك، كه‌پكێك له‌ سه‌فینیش ناداته‌ كورد..
ئه‌و ژنه‌ شه‌قاوی زۆر گه‌وره‌ بوو، شه‌قاوێكی هێنده‌ی دوو سێ شه‌قاوی ژنان ده‌بوو، حووجی مێردی پنچكی لێده‌رچێ، چ پیاوێ نه‌بوو له‌ شه‌قاوان بیگاتێ، شاتكه‌ شێت نه‌یده‌زانی هێواش به‌ رێدا بڕوات، رۆیشتنێكی زۆر تایبه‌تیش ئه‌گه‌ر كه‌سێك له‌ رۆیینێ كه‌مێك به‌و چووبا، ده‌یانگۆتێ:
ده‌ڵێی شاتكه‌ شێتی.
شاتكه‌ له‌ رۆیینێ ده‌سته‌كانی دوو بستێ پتر له‌ رانه‌كانی دوورده‌خسته‌وه‌، ده‌تگوت چه‌پڕاستی سه‌ربازان ده‌كات، له‌ هه‌موو جوانتر، په‌نجه‌كانی بوو، هه‌میشه‌ له‌ جووله‌ بوون، جووله‌ی سه‌مایی، ئاو راده‌وه‌ستا، با راده‌وه‌ستا، زاری پڕبنێشتی راده‌وه‌ستا، به‌ڵام په‌نجه‌كانی رانه‌ده‌وه‌ستا، فیشه‌كه‌ شێته‌ له‌ زاری ده‌رچووبوو:
ژنه‌كه‌م شه‌وێ له‌ خه‌وێش په‌نجه‌كانی ده‌جوولێ.


درێژەی هەیە....


 

 

           

 

14/08/2016

 

goran@dengekan.com

 

dengekan@yahoo.com