"حکومەت و چەوساندنەوەی میللەت"

  

شوانە حسن ابوبکر





ئێمه‌ى كورد هێشتا له‌ ناو تاریكى و ڕوناكى له‌ ناو كه‌وتن و هه‌ستانه‌وه‌ ،به‌ڵام هه‌میشه‌ له‌ناو خۆخۆرى و سه‌نگه‌رگرتن له‌ به‌رامبه‌ر یه‌كتریدا نوقم بووین ، بۆ ئێمه‌ى كورد سه‌ده‌ى بیسته‌م سه‌ده‌یه‌ك نییه‌ كه‌ له‌ پشتمانه‌وه‌ به‌جێمان هێشتبێت ، به‌ڵكو به‌ شێكه‌ له‌ ئاینده‌و به‌ره‌و ڕووى ده‌چین ، ئاخر مێژوو زۆرجار دووباره‌ ده‌بێته‌وه‌ ، وه‌ك ئه‌وه‌ى كه‌ ئێستا نێوماڵى كورد له‌ ناوه‌ڕاستى شه‌سته‌كان و نه‌وه‌ده‌كان سه‌ده‌ى ڕابردوو بێت ، نێوماڵێكى په‌رته‌وازه‌و شه‌ق و شڕو لێكترازاو ،حكومه‌تێكى فاشیل و ئیفلیجكراوى ده‌ستى حزب ، كۆمه‌ڵگایه‌كى چه‌وساوه‌و زوڵملێكراو كه‌ ته‌نانه‌ت مافه‌كانیشى پێ ڕه‌وا نابینن .
نیوه‌ى یه‌كه‌مى سه‌ده‌ى بیسته‌م كورد پێویستى به‌ خۆبینین و خۆپێناسه‌كردن و خودناسى بوو ، چونكه‌ بۆ كورد ئه‌و مێژووه‌ مێژووى بنیاتنانى شوناسى نه‌ته‌وه‌یی بوو ، شوناسێكى مژده‌به‌خشتر له‌وه‌ى كه‌ ناسیۆنالیزمى كوردى بانگه‌شه‌ى بۆ ده‌كرد ، جارێ بیست و پێنج ساڵى یه‌كه‌مى سه‌ده‌ى بیسته‌م ڕۆژگارى له‌به‌ریه‌كهه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى ئه‌و چوارچێوه‌ ئاینیی و سیاسى و كلتورییه‌ى ئیمپراتۆریه‌تى عوسمانى بوو كه‌ شوناسى ئێمه‌ى كوردى وه‌كو میله‌تانى دیكه‌ ده‌ست نیشان ده‌كرد ،ئاخر ئه‌و شوناسه‌ دینیه‌ كۆمه‌ڵگاى كوردى به‌ سێنته‌رى ئیمپراتۆریه‌تى عوسمانیه‌وه‌ گرێ ده‌دا .
به‌هۆى هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ى ئیمپراتۆریه‌تى عوسمانى هه‌رجاره‌و له‌ سوچێكى داده‌ڕما و هه‌رجاره‌ى نه‌ته‌وه‌و گروپێك له‌ ئیمپراتۆریه‌تى عوسمانى جیاده‌بونه‌وه‌و ماڵى نه‌ته‌وه‌ى خۆیان بنیات ده‌نا ، به‌ڵام دیسانه‌وه‌ ژێرخانى فكرى كورد سه‌رقاڵى به‌یعه‌ت دان بوو به‌ شوناسى ئیمپراتۆریه‌تى عوسمانى ،ئه‌مه‌ ئه‌و دیمه‌نه‌یه‌ له‌كاتێكدا نیوه‌ى یه‌كه‌مى سه‌ده‌ى بیسته‌م ساڵانى له‌ دایكبوونى خه‌ون و خه‌یاڵ و پرۆژه‌ى تازه‌ بوو ، ساڵانى هاتنه‌ كایه‌ى جیابونه‌وه‌ى شوناسى نه‌ته‌وه‌یی بوو له‌ شوناسه‌ دینیه‌كه‌ى ئیمپراتۆریه‌تى عوسمانى ، به‌ڵام نوخبه‌ى سیاسى كوردى ئۆتۆنۆمى له‌ جیابونه‌وه‌و دروستكردنى ده‌وڵه‌تى كوردى به‌لاوه‌ گرنگتر بوو .
به‌ڵام له‌ نیوه‌ى دووه‌مى سه‌ده‌ى بیسته‌م وێنه‌كه‌ ده‌گۆڕێت و چونكه‌ ده‌وڵه‌تى پۆست كۆلۆنیاڵ له‌دایك ده‌بێت ، واته‌ ده‌وڵه‌تى حیزبۆكراتى شمولى سه‌ربازى ، كورد له‌ خه‌مى پاراستنى شوناسى كوردبوون و به‌رده‌وام به‌خشینه‌ به‌ رۆحیه‌تى به‌رگرى و شۆرشو خه‌باتى چه‌كدارى ، لێره‌وه‌ چاره‌نووسى كۆمه‌ڵگاشى پێوه‌ گرێده‌درێت و به‌شێكى زۆرى توانا و هێزو وزه‌ى مرۆیی كۆمه‌ڵگا له‌گه‌ڵ خۆیدا ده‌بات ، مه‌به‌ستم له‌كه‌داركردنى خه‌باتى چه‌كدارى و شۆڕش نییه‌ ، به‌ڵام له‌ ئاستى ستراتیژدا خه‌باتى چه‌كدارى و شۆرشى شاخ زیانى به‌ شوناسى نه‌ته‌وه‌یی كورد گه‌یاندووه‌ ، له‌ هه‌ندێك دۆخدا ڕێگر بووه‌ له‌به‌رده‌م دروستبوون و بنیاتنانى ڕه‌گه‌زه‌كانى نه‌ته‌وایه‌تیدا ، خه‌باتى چه‌كدارى و شۆڕشى شاخ ئه‌گه‌ر به‌ دیوێكدا قه‌ڵغان بووه‌ بۆ پاراستن له‌ شوناسى كوردبوون ، به‌ڵام به‌ دیوه‌كه‌ى تردا كوردى گه‌ڕانده‌وه‌ بۆ قوناغى سه‌ده‌ى نۆزده‌هه‌م و سه‌رله‌نوێ به‌رهه‌مهێنانه‌وه‌ى پێكدانانى چه‌كدارى و شه‌ڕى كورد كوژى له‌ نێوان هێزه‌ كوردییه‌كانى ئه‌و سه‌رده‌م و قۆناغه‌ .
كه‌واته‌ مێژووى شۆڕشى شاخ و چه‌كدارى هێزه‌ كوردییه‌كان له‌ ناوه‌ڕاستى شه‌سته‌كان و نه‌وه‌ته‌كان وێنایه‌كى لێكچووى مێژووى ئیماره‌ته‌ كوردییه‌كانى سه‌ده‌ى نۆزده‌هه‌م و ئه‌وه‌ى ئێستاش ده‌یبینین له‌ هێزه‌ كوردییه‌كان ده‌رهاویشته‌و گه‌ڕانه‌وه‌یه‌ بۆ هه‌مان عه‌قڵ و ئایدۆلۆژیاى ناوه‌ڕاستى شه‌سته‌كان و نه‌وه‌ته‌كانى سه‌ده‌ى بیسته‌م .

شوانە حەسەن ئەبوبەکر
19/5/2017


 

 

           

 

 

goran@dengekan.com

 

dengekan@yahoo.com